Türkçe Öğretiminde Kaynak Metinlerin Kullanılmasına Uygun Durumların Oluşturulması

Dil öğretiminde temel araç olan metinlerin öneminden yola çıkılarak yapılan bu çalışmada Türkçe kaynak metinlerin dil eğitiminde, kültür ve değerlerin çocuklara aktarılmasında kullanılabilir metinler olduğu gösterilmeye çalışılmıştır. Metinler 14. yüzyıl mesnevîlerinde yer alan kısa hikâyeler olarak belirlenmiştir. Daha sonra kaynak metinler taranmış ve Anadolu sahasında yazılan ilk iki büyük eser Mantıku’t-Tayr ve Garîb-nâme adlı mesnevîlerden metinler seçilmiştir. İki mesnevîden on dört metin seçilmiş, metinlerin eski yazıları da okunarak çeviri yazıları, dil içi çevirileri yapılmış, sözlükleri hazırlanmış ve nesre dönüştürülmüşlerdir. Son olarak da metinler 14. yüzyıl resim sanatını yansıtan resimlerle resimlenmiştir. Metinler bu şekilde hazırlandıktan sonra okunabilirliklerinin anlaşılması için Türkçe eğitimi alanında çalışan uzmanlara, çocuk edebiyatı yazarlarına, Türkçe eğitimi lisans öğrencilerine ve 11-15 yaş arasındaki çocuklara okutulmuştur. Metinlerin psikoloji, sosyoloji, kültür değerleri ve dil eğitimi alanlarındaki yerlerinin belirlenmesi ile çalışma tamamlanmıştır. Mesnevî türü metinlerin Türkçeyi ve Türk kültürünü yansıtması ve Türkçe’nin güzel örneklerinden olması sebebiyle dil öğretiminde kullanılabilir olduğu görülmüştür.

Creating Suitable Conditions toUseResourceTexts in Teaching Turkish

In this study, which took the importance of texts in language teaching as its starting point, the goal was to demonstrate that resource texts in Turkish were usable in language teaching in conveying culture and values to children. The texts were selected from among the short stories in the 14th century mathnawis. Afterwards, the resource texts were examined, and texts from the mathnawis Mantıku't-Tayr and Garîb-nâme which were the first two major works written in Anatolia were selected. Fourteen texts were selected from the two mathnawis; the ancient scripts were decoded into current script; intralanguage translations of the texts were done;glossaries were prepared, and the texts were converted into prose. As the final step, the texts were illustrated with pictures that reflected the art of painting in the 14th century. After the texts were prepared in the way described, they were given to experts working in the field of Turkish language teaching, authors of children's literature, undergraduate students in Turkish teacher education departments, and children between the ages of 11-15 to test their readability. The study was concluded afterthe determination of the texts’relevance in the areas of psychology, sociology, cultural values and language teaching. It was observed that Mathnawi type texts were usable in language teaching as they reflected Turkish and Turkish culture and as they were among the texts that formed the best examples of the use of Turkish.

PDF

___

Yıldırım, A. &- Şimşek, H., (2006). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri: Ankara, 366 s. Seçkin yayınları.
Yavuzer, H., (1985). Çocuk Psikolojisi: İstanbul, 464 s. Altın Kitaplar Yayınevi.
Üzgör, T., (2000). “Osmanlı Şiirini Anlamak”,Türk Kültürü İncelemeleri Dergisi: İstanbul, Sayı: 1, 119-126. ss. TİSAV.
Üzgör, T., (1995). “Klasik Şiirimizin Anlaşılabilmesi ve Miftâhü’l-Ebrâr”,Journal of Turkish Studies in Memoriam Türklük Bilgisi Araştırmaları Abdülbaki Gölpınarlı Hatıra Sayısı: İstanbul, 19. C. 249-298 ss.
Türk Dil Kurumu. (2005). Türkçe Sözlük: 10. Baskı Ankara, XX+2244 s. Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Dil Kurumu Yayınları: 549.
Tıetze, A., (2002). Tarihi ve Etimolojik Türkiye Türkçesi Lugatı Cilt 1 A-E: İstanbul-Wien, 763 s. Simurg 56 Sözlük 2.
T.D.T.C. (1934). Osmanlıcadan Türkçeye Söz Karşılıkları Tarama Dergisi II Türkçeden Osmanlıcaya İndeks: İstanbul, [2]+849-1310 s. T.D.T.C. [Yayın nr. 6]
T.D.T.C. (1934). Osmanlıcadan Türkçeye Söz Karşılıkları Tarama Dergisi I: İstanbul, [2]+848 s. T.D.T.C. [Yayın nr. 5]
Şeyyad Hamza. Yusuf ve Zeliha: Nakleden: Dilçin, D., (1946). İstanbul, 40+144+24 s. 103 tıpkıbasım, T. D. K. C. 11. 28 [Yayın nr. 98] Klişecilik ve Matbaacılık T.A.Ş.
Şeyyad Hamza. Yūsuf u Zeliha (Destân-ı Yûsuf): Yûsuf u ZelîhâDestân-ı Yûsuf) Giriş – İnceleme – Metin- Dizinler: Yıldız, O., (2008). Ankara, 579 s., Akçağ Yayınları: 894. Eski Türk Edebiyatı: 51.
Şeyhoğlu Mustafa: Hurşîd-Nâme (Hurşîd ü Ferahşâd) İnceleme-Metin-Sözlük-Konu Dizini: Ayan, H., (1979). Erzurum, IV+533 s. Atatürk Üniversitesi Basımevi, Atatürk Üniversitesi Yayınları No: 502. Edebiyat Fakültesi Yayınları No: 93. Araştırma Serisi No: 77.
Şeyhî. Husrev ü Şîrîn İnceleme-Metin: Timurtaş, F. K., (1963). İstanbul, XXXI+268 s. İstanbul Üniversitesi Yayınlarından No: 1025.
Şemseddin S., (1317, I,; 1318, II). Kâmûs-ı Türkî: Der-i sa‘âdet 796 s.; 797-1575. s.
Pala, İ., (2004). Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü: İstanbul, 635 s. Kapı Yayınları: 20. Bütün Eserleri: 16. Sözlük: 1
Pakalın, M. Z., (1948, 1951, 1971). Osmanlı- Türk Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü: İstanbul, 670 s. Millî Eğitim Bakanlığı Devlet Kitapları Kitapları.
Özışık, A., (1997). İlköğretim 6. Sınıflarda Türkçe Öğretiminde Yeni Teknikler Kullanarak Metin Anlamayı Geliştirme: İstanbul, 146 s. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sınıf Öğretmenliği Anabilim Dalı. Demirbaş: T04099 Sınıflama: 372.4/Ö99.
Ögel, B., (1971). Türk Mitolojisi (Kaynakları ve Açıklamaları ile Destanlar): Ankara, I. Cild, XI+644 s. Selçuklu Tarih ve Medeniyeti Enstitüsü Yayınları: No: I.
Nişanyan, S., (2002). Sözlerin Soyağacı: Çağdaş Türkçenin Etimolojik Sözlüğü: İstanbul, 543 s. Adam Yayınları
Mes‘ûd Bin Ahmed. Süheyl ü Nev-Bahâr İnceleme-Metin-Sözlük: Nakleden: Dilçin, C., (1991). Ankara, VII+676+16 s. Atatürk Kültür Merkezi Yayını: 51.
Merhan, A., (2003). Die ‘Vogelgesprëche’ Gülşehrîs und die Anfënge der Türkischen Literatur: Göttingen 479 s. Materıala Turcıca Beiheft 15, Pontus Verlag.
MEB., (2006). Millî Eğitim Bakanlığı Tebliğler Dergisi: Ankara, Cilt 69: Sayı 2589, 1122-1249. ss. Devlet Kitapları Müdürlüğü.
MEB., (2006). İlköğretim Türkçe Dersi Öğretim Programı ve Kılavuzu, 6. 7. 8. Sınıflar: Ankara, 279 s. Devlet Kitapları Müdürlüğü.
Kodaman, M., (2009). Orta Asya Hayvan üslubunun Modern Resim Eğitiminde Değerlendirilmesi: İstanbul, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Devam Eden Doktora Tezi.
Kemal Paşaoğlu ŞemsüddinAhmedİbn-i Kemal. Yusuf u Zeliha (Süleymaniye, Lala İsmail Efendi 621) Transcription and Facsimile:Preparedby Demirel, M., (2004). Yusuf u Zeliha (Süleymaniye, Lala İsmail Efendi 621) Çeviri yazı ve Tıpkıbasım: Harvard, XLVII+327+131 s. Doğu Dilleri ve Edebiyatlarının Kaynakları 64 Türkçe Kaynaklar LIV.
Karataş, T., (2004). Edebiyat Terimleri Sözlüğü: Ankara, 536 s. Akçağ Yayınları: 614. Sözlük: 17.
Kaplan, R., (1998). Klâsikler Tartışması Başlangıç Dönemi: Ankara, 210 s. Atatürk Kültür Merkezi Yayınları: 176. Fikir ve Sanat Adamları Dizisi: 16.
Kaçalin, M. S., (2006). Oğuzların Diliyle Dedem Korkudun Kitabı (‘ala lisan-ı taife-i Oğuzan): İstanbul, XIV+202 s. Kitabevi: 305.
Kaçalin, M. S., (2006). Dedem Korkud’un Kazan Bey Oğuz-nâmesi: (Hikayet-i Oguz-Name-i Każan Beg ve Gayrı) İstanbul, 406 s. Kitabevi: 288.
Hacıeminoğlu, N. (1968). Kutb’un Husrev ü Şîrîn’i ve Dil Hususiyetleri: İstanbul, XIV+477 s. İstanbul Üniversitesi Yayınları No: 1378
Günay, D., (2007). Metin Bilgisi: İstanbul 2007, 311 s. Multilingual.
Gülşehrî Gülşehrî’nin Mantıku’t-Tayr’ı (Gülşen-nâme) (Metin ve Günümüz Türkçesine Aktarma) I-II: Yavuz, K. (2007). Ankara, XLII+653s. Kırşehir Valiliği Kültür Yayını Yayın No: 12.
Göğüş, B., (1978). Orta Dereceli Okullarımızda Türkçe ve Yazın Eğitimi: Ankara, VIII+487 s. Gül Yayınevi.
Genç, A., (2002). “İlk ve Orta Öğretim Okullarında Yabancı Dil Ders Kitabı Seçimi”, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi: Ankara, Sayı 22, 74-81. ss.
Ertaylan, İ. H., (1960). Yusuf ile Züleyha: İstanbul, 19+217 s. İstanbul Edebiyat Fakültesi Yayınları: 860.
Eren, H., (1999). Türk Dilinin Etimolojik Sözlüğü: Ankara, XXIX+512 s.
Ediş, S., (2000). İlköğretim Altıncı Sınıf Türkçe Kitaplarında Resimleme-Metin İlişkisi: İstanbul, 211 s. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Resim-İş Eğitimi Ana Sanat Dalı Resim Eğitimi Sanat Dalı Yüksek Lisans Tezi Demirbaş: T 13603 Sınıflama: T 13603.
Duran, S., (2006). Türkçe Derslerinde Resimlerin Kullanımı ve Öğrencilerin Metinleri Anlamalarına Etkisi: İstanbul, 113 s. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Türkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi. 191740.
Dilmaç, B., (2002). İnsanca Değerler Eğitimi: Ankara, 256 s. Nobel Yayınları: 352. Eğitim Dizisi: 105.
Devellioğlu, F., (1999). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat: Yayına Hazırlayan: Aydın Sami GÜNEYÇAL, Yeniden Düzenlenmiş ve Genişletilmiş 11. Ankara, XXVIII+1195 s. Aydın Kitabevi Yayınları Sözlük Dizisi: 1
Demirel, Ö.& Kıroğlu, K., (2005). Konu alanı ders kitabı inceleme: Ankara, Pegema Yayınları.
Çetişli, İ., (2004). Metin Tahlillerine Giriş- Şiir: Ankara, 360 s. Akçağ Yayınları: 634. Kaynak Eserler: 181.
Çelebioğlu, Â., (1999). Türk Edebiyatı’nda Mathnawi 15. Yüzyıla Kadar: İstanbul, 411 s. Kitabevi: 127.
Çalık, T., (2001). “Türkçe Ders Kitaplarının Biçim ve Tasarımı”, Konu Alanı Ders Kitabı İnceleme Kılavuzu: Ankara, 15-16. ss. Nobel Yayın Dağıtım Yayın No: 279.
Clauson, Sir G., (1972). An Etymological Dictionary of Pre-Thirteeth-Century Turkısh: London XLVIII+989 s. Oxford Unıversty Pres.
Cem Sultan: Divan: Ersoylu, H. (1989). Cem Sultan’ın Türkçe Divan’ı: VII+356+XI s. Ankara, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu. Türk Dil Kurum Yayınları: 543.
Cem Sultan: Cemşid ü Hurşid: Okur Meriç, M. (1997). Ankara, XI+690+10 s. Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Kültür Merkezi Yayını: 123 Mesneviler Dizisi: 3.
AttâR, Ferideddin-i: Mantık al-Tayr: Gölpınarlı, A. (1962, 1963). I. Cilt, İstanbul, 219s., II. Cilt İstanbul, XVI+222 s. Millî Eğitim Basımevî, Şark İslâm Klâsikleri: 6.
Attâr, Ferideddin: Mantık al-Tayr: Çiçekler, M. (2006). İstanbul, 430 s. Kaknüs Yayınları: 139. Doğu Klasikleri: 3.
Âşık Paşa:Garîb-nâme (Tıpkıbasım, karşılaştırmalı metin ve aktarma) I/1: Yavuz, K. (2000). İstanbul, LXIV+531s. Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Dil Kurumu Yayınları: 764/1.
Akarsu, B. (1998). Felsefe Terimleri Sözlüğü: İstanbul, 207 s. 4. Baskı İnkılap Kitabevi.