Dönüşen Devlette Yerelleşme Politikaları: Kalkınma Planları Üzerinden Bir Analiz

Bu çalışmada, kapitalist sistemin devleti dönüştürücü etkisi ortaya konulmaya çalışılmıştır. Aynı zamanda dönüşümün yerelleşme politikalarına olan etkileri de analiz edilmektedir. Analiz gerçekleştirilirken Türkiye’de yapılan kalkınma planları temel inceleme aracı olarak kullanılmaktadır. Bu bağlamda dokuz kalkınma planı incelenmekte, planlarda dönemsel olarak ele alınan yerelleşme politikaları ve ilişkili kavramlar irdelenmektedir. 1963–2013 yılları aralığındaki yerelleşme eğilimleri küreselleşme, Avrupa Birliği ile ilişkiler ve devlette reform çabaları ekseninde ortaya konulmaktadır.

Decentralization Policieas in Transformating State: An Analysis Over Development Plans

This study attempts to analyze the impact of the capitalist system on the transformation process of the state along with the effects of transformation on decentralization policies. The analysis is primarily based on development plans in Turkey. In this context, nine development plans are examined. Moreover, decentralization policies, which have been periodically discussed in these plans, and the related terms are explained. Decentralization trends between 1963 and 2013 are submitted for consideration within the context of relations with the European Union and reform efforts.

___

Akalın, Uğur Selçuk (2002), “Sermayenin Uluslararasılaşması (Globalizasyon) ve Demokrasi”, Uğur Selçuk Akalın (Ed.), Globalizasyonun Yansımaları, Akademi Yayınları, İstanbul.
Aksoy, Şinasi (2003), “Yeni Sağ ve Devletin Değişimi”, Burhan Aykaç- Şenol Durgun-Hüseyin Yayman (Der.), Türkiye’de Kamu Yönetimi, Yargı Yayınevi, Ankara, s. 545-559.
Barry, Norman P. (1989), Yeni Sağ, (Çev. Cevdet Akyan), Tisamat, Ankara.
Başbuğ, Aydın (1999), “Liberal Siyaset ve Sosyal Devlet”, Yeni Türkiye: Liberalim Özel Sayısı, Yıl 5, Sayı 25, Ankara, s. 264-271.
Bayramoğlu, Sonay (2002), “Küreselleşmenin Yeni Siyasal İktidar Modeli: Yönetişim”, Praksis, Küreselleşme Emperyalizm: Ne Yapmalı, Nasıl Direnmeli, Sayı 7, Ankara, s. 85-116.
Berk, Ahmet, “Yerel Hizmet Sunumu ve Belediye İktisadi Teşebbüsleri”, Sayıştay Dergisi, Sayı 49, Nisan-Haziran 2003, s. 47-63.
Bozlağan, Recep, “Belediye İktisadî Teşebbüslerinin Özelleştirilmesinde Temel Sorun”, Mevzuat Dergisi, Yıl 7, Sayı 73, Ocak 2004.
Caslin, Terry (1993), “Devlet ve Ekonomi”, Saybaşılı, Kemali (Der.), Liberalizm, Refah Devleti, Eleştiriler, (Çev. Mensur Akgün), Bağlam Yayıncılık, İstanbul, s. 290-316.
Çaha, Ömer (1997), “1980 Sonrası Türkiye’sinde Sivil Toplum Arayışları”, Yeni Türkiye: Sivil Toplum Özel Sayısı, Cilt 3, Sayı 18, Kasım-Aralık, Ankara, s. 28-64.
Çoker, Ziya (1996), “Yedinci Beş Yıllık Kalkınma Planı ve Yerel Yönetimler”, Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, Cilt 5, Sayı 2, Nisan, s. 37-46.
DPT, I. BYKP, 1963–1967.
DPT, II. BYKP, 1968–1972.
DPT, III. BYKP, 1973–1977.
DPT, IV. BYKP, 1979–1983.
DPT, V. BYKP, 1985–1989.
DPT, VI. BYKP, 1990–1994.
DPT, VII. BYKP, 1996–2000.
DPT, Uzun Vadeli Strateji ve VIII. BYKP, 2001–2005.
DPT, IX. KP, 2007–2013.
DPT (2000), Kamu Yönetimini İyileştirilmesi ve Yeniden Yapılandırılması, 8. Beş Yıllık Kalkınma Planı Özel İhtisas Komisyonu Raporu, Ankara.
DPT (2001), Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı Yerel Yönetimler Özel İhtisas Komisyonu Raporu, Ankara.
Eraydın, Ayda (2001), “Küreselleşme- Yerelleşme ve İşlevleri Farklılaşan Kentler”, Prof. Dr. Cevat GERAY’a Armağan, Mülkiyeliler Birliği Yayınları: 25, Afşaroğlu Matbaası, Ankara, s. 363-392.
Ersoy, Melih ve Keskinok, Çağatay (1997), “Küreselleşme ve Yerelleşme”, Ada-Kentliyim, Yıl 3, Sayı 9, Mart-Mayıs, s. 54-56.
Eryılmaz, Bilal (1989), “Belediye Hizmetlerinin Yürütülmesinde Alternatif Kurumsal Yöntemler”, Türk İdare Dergisi, Yıl 61, Sayı 382, Mart, s. 16-60.
Gökbayrak, Şenay (2003), Belediyeler, Özelleştirme ve Çalışma İlişkileri, Mülkiyeliler Birliği Vakfı Yayınları, Tezler Dizisi: 12, Yayınlar: 28, Ankara.
Görmez, Kemal (2000), “Demokratikleşme Açısından Merkezi Yönetim-Yerel Yönetim İlişkileri”, Gazi Üniversitesi İİBF Dergisi, Cilt 2, Sayı 4, s. 81-88.
Göze, Ayferi (1995), Liberal Marxiste, Faşist ve Sosyal Devlet, 3. b., Beta Basım Yayım, İstanbul.
Güler, Birgül A., (1996), Yeni Sağ ve Devletin Değişimi, Yapısal Uyarlanma Politikaları, TODAİE no: 266, Ankara.
Güler, Birgül A., (1999), “Küreselleşme Döneminde Yerel Yönetimler”, Sivil Toplum İçin Kent, Yerel Siyaset ve Demokrasi, Demokrasi Kitaplığı, Dünya Yerel Yönetimler ve Demokrasi Akademisi-WALD Yayını, İstanbul, s. 133-164.
Güler, Birgül A. (2001), “Yerel Yönetimlerde Reform Sorunu”, Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, Cilt 10, Sayı 3, Temmuz, s.7-31.
Güler, Birgül A., (2004), “Devlet Reformu Sorunu”, Aytül Demirci, (Yay.Haz.), Liberal Reformlar ve Devlet, KİGEM Sempozyum Bildirileri 18-19 Nisan 2003, Ankara, s. 359-365.
Kahraman, Hasan Bülent - Keyman, E. Fuat - Sarıbay, A. Yaşar (1998), Katılımcı Demokrasi, Kamusal Alan ve Yerel Yönetim, Demokrasi Kitaplığı Dünya Yerel Yönetim ve Demokrasi Akademisi-WALD Yayını, İstanbul.
Kazgan, Gülten (1995), Yeni Ekonomik Düzende Türkiye’nin Yeri, 2. b., Altın Kitaplar, İstanbul.
Keleş, Ruşen (1999), Avrupa’nın Bütünleşmesi ve Yerel Yönetimler, Türk Belediyecilik Derneği-Konrad Adenauer Vakfı, Ankara.
Knack, Stephen ve Keefer, Philip (1995), “Institutions and Economic Performance: Cross-Country Tests Using Alternative Institutional Measures”, Economics and Politics, Vol. 7, s. 207-227.
Kösecik, Muhammet (2002), “Avrupa Birliği’nin Bütünleşmesi Sürecinde Yerel Yönetimler”, Hüseyin Özgür- Bekir Parlak (Ed.), Avrupa Birliği İle Bütünleşme Sürecinde Türkiye’de Yerel Yönetimler, Alfa Yayınları, İstanbul, s. 1-38.
Okçu, Murat- Aktel, Mehmet-Kerman, Uysal (2007), “İki Süreci Anlamak: Kamu Yönetiminde Küreselleşme ve Avrupalılaşma”, Abdullah Yılmaz, - Yavuz Bozkurt, (Ed.), Küresel Esintiler ve Yerel Etkiler Sarmalında Türk Kamu Yönetimi, Gazi Kitabevi, Ankara, s. 43-67.
Ortaylı, İlber (1979), Türkiye İdare Tarihi, TODAİE Yayın no: 180, Ankara.
Ortaylı, İlber (1985), Tanzimat’tan Cumhuriyete Yerel Yönetim Geleneği, Hil Yayınları, İstanbul.
Oyan, Oğuz (1997), “Değişen Dünyada Değişmeyen Devlet mi?”, Ekonomide Durum, Türk-İş Araştırma Merkezi Anayasal İktisat Dosyası, Bahar, Ankara, s. 10-25.
Ökmen, Mustafa (2003), “Ekonomik Dönüşüm Sürecinde Yönetim, Kent ve Kentleşme İlişkileri Üzerine Bir Tartışma”, M. Akif Çukurçayır (Der.), Küresel Sistemde Siyaset Yönetim Ekonomi, Çizgi Kitabevi, Konya, s. 257-299.
Ökmen, Mustafa (2006), “Uyum Sürecinin İdari-Politiği: Avrupa Birliği ve Türkiye Perspektifinde Küreselleşme-Yerelleşme Dinamikleri”, Hüseyin Özgür - Bekir Parlak (Ed.), Avrupa Perspektifinde Yerel Yönetimler, Alfa Aktüel, Bursa, s. 43-106.
Örnek, Acar (1998), Kamu Yönetimi, Meram Yayıncılık, İstanbul.
Özdek, Yasemin (1999), “Globalizmin İdeolojik Hegemonyası: Yanılsamalar”, Amme İdaresi Dergisi, Cilt 32, Sayı 3, Eylül, s. 25-47.
Özkazanç, Alev (1997), “Refah Devletinden Yeni Sağa: Siyasi İktidar Tarzında Dönüşümler”, Mürekkep, Sayı 7, s. 21-36.
Parlak, Bekir (2006), “Avrupa Birliği Perspektifinden Merkezi Yönetim-Yerel Yönetim İlişkileri”, Hüseyin Özgür - Bekir Parlak (Ed.), Avrupa Perspektifinde Yerel Yönetimler, Alfa Aktüel, Bursa, 337-372.
Saygılıoğlu, Nevzat ve Arı, Selçuk (2003), Etkin Devlet, Kurumsal Bir Tasarı ve Politika Önerisi, Sabancı Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
Sencer, Muzaffer (1984), “Osmanlı İmparatorluğu’nda Tanzimat Sonrası Siyasal ve Yönetsel Gelişmeler”, Amme İdaresi Dergisi, Cilt 17, Sayı 3, Eylül, s. 46-71.
Sencer, Muzaffer (1991), “Türkiye’de Kalkınma Stratejileri ve Planlama Süreci”, Amme İdaresi Dergisi, Cilt 24, Sayı 4, Aralık, s. 25-55.
Sürgit, Kenan (1972), Türkiye’de İdari Reform, TODAİE Yayın no:128, Sevinç Matbaası, Ankara.
Şaylan, Gencay (1995), Değişim Küreselleşme ve Devletin Yeni İşlevi, İmge Kitabevi, Ankara.
Şengül, Tarık (2001), Kentsel Çelişki ve Siyaset Kapitalist Kentleşme Süreçleri Üzerine Yazılar, Demokrasi Kitaplığı, Arayışlar Tartışmalar Deneyimler Dizisi: 6, WALD, Birinci Basım, İstanbul.
Tan, Turgut (1995), “İdarede Yeni Ussallık Arayışları ve Hukuk”, Kamu Yönetimi Disiplini Sempozyumu Bildirileri, Cilt: II, TODAİE Uluslararası Yönetim Bilimleri Enstitüsü Ulusal Seksiyonu No: 2, TODAİE Yayın no: 261, Aralık, Ankara, s. 175-183.
TBBD-KAV (2001), Yerel Yönetimler ve Küreselleşme, Cevat Geray’ın konuşması, Ankara.
Tortop, Nuri (1999), Mahalli İdareler, 6.baskı, Yargı Yayınları, Ankara.
TÜSİAD (1995), Optimal Devlet, Aktan, Coşkun Can (Haz.), İstanbul.
Ulusal Program, http://www.dpt.gov.tr/abigm/tabi/uprog/uproh.htm / (15.06.2004).
Üstünışık, Belma (1996), “Yedinci Beş Yıllık Kalkınma Planı’nda Yerel Yönetimler”, Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, Cilt 5, Sayı 6, Kasım, s. 29-33.
World Bank (1997), World Development Report 1997, The State in A Changing World, Oxford University Press.
Yeldan, A. Erinç (2000), “Küreselleşme Sürecinde Türkiye Ekonomisinde Üretim, Birikim ve Bölüşüm İlişkilerine Toplu Bir Bakış”, 97–99 Petrol-İş Yıllığı, Mart, İstanbul, s. 271-293.
Yeldan, Erinç (2002), “Neoliberal Küreselleşme İdeolojisinin Kalkınma Söylemi Üzerine Değerlendirmeler”, Praksis, Küreselleşme Emperyalizm: Ne Yapmalı, Nasıl Direnmeli, Sayı 7, Ankara, s. 19-34.
Yılmaz, Osman (2001), Kamu Yönetimi Reformu: Genel Eğilimler ve Ülke Deneyimleri, DPT Yayınları, Ankara.1961 Anayasası.