Namazın Rükünlerinde Kadın ve Erkeklere Yönelik Farklı Hükümler

Klasik fıkıh literatüründeki ahkâm genel bir çerçevede değerlendirildiğinde; gerek hükme muhatap olma ve gerekse hükmün niteliği açısından ahkâmın ekseriyetinde kadın ve erkek arasında herhangi bir fark bulunmaz iken, ibâdât alanında zekat için kadının havâic-i asliyye sorumluluğunun bulunmaması, muâmelatta şahitlik ve ceza hukukunda diyet miktarı gibi bazı mevzularda kadın ve erkeğe yönelik farklı hükümler mevcuttur. Fıkhın ibâdât kısmında bulunan namaz ahkâmında da temelde kadın ile erkek arasında herhangi bir fark bulunmamaktadır. İslâm’da vücûbiyeti nasslarla belirtilen namazın şart ve rükünlerine ilişkin tafsilat ayetlerde zikredilmemiş, bu noktada ilgili hükümlere Hz. Peygamber’in (s.a.v.) sünneti ve sahabe uygulamaları kaynaklık etmiştir. Namaza ilişkin Hz. Peygamber’den (s.a.v.) gelen rivâyetlere bakıldığında namazın şartlarında ve rükünlerinde kadın ile erkek arasında temelde bir farklılığın zikredilmediği, yalnızca namazın şartları içerisinde yer alan setr-i avretin niteliğine dair kadınlara hâs bazı rivâyetlerin mevcut olduğu görülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Fıkıh, Namaz, Hüküm, Kadın, Erkek.

Different Provisions Regarding Women and Men in Rituals of Prayer

When the judiciary in the classical fiqh literature is evaluated in a general framework, while there is no difference between men and women in terms of both the execution of the judiciary and the principles of the judiciary, there are different provisions for men and women for example; there is no religious duty of zakah for women in terms of religious cult, and there are other differences such as testimony in transactions and blood money in criminal law. Fundamentally there is no difference between men and women in the provisions of the prayer in terms of religious cult of fiqh. In the Nass, elaborate details regarding to the conditions and provisions of prayer are not defined in the verses of Quran, whereas Sunnah and practices of Prophet’s companions regarding the conditions and provisions of the Salah constitutes the basis for the prayer. When we look at the narrations from the Prophet concerning the prayer, it is understood that there is no fundamental difference between men and women in the conditions and rituals of prayer, however there are narrations which particularly refer to women and includes the condition of Setr-i awrah (covering intimate parts of the body).

Keywords:

Fiqh, Prayer, Provision, Woman, Male.,

PDF

___

Ahmed b. Hanbel, Ebû Abdillâh Ahmed b. Muhammed b. Hanbel eş-Şeybânî. Müsned. nşr. Şuayb Arnaût vd.. 5 Cilt. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1421/2001.
Beyhakī, Ebû Bekr Ahmed b. Hüseyn. es-Sünenü’l-kübrâ. thk. Muhammed Abdülkâdir Atâ. 11 Cilt. Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-‘İlmiyye, 1424/2003.
Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmâil. el-Câmi‘u’ṣ-ṣaḥîḥ. Dımaşk-Beyrut: Dâru İbn Kesîr, 1423/2002.
Buhûtî, Mansûr b. Yûnus b. Salâhiddîn. Keşşâfu’l-ḳınâ‘ ‘an metni’l-İḳnâ‘. 6 Cilt. Beyrut: ‘Âlemü’l-kütüb, 1403/1983.
Burhâneddîn Buhârî, Mahmûd b. Ahmed b. Abdilazîz. el-Muḥîṭü’l-Burhânî fi’l-fıḳhi’n-Nu‘mânî. 9 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 1424/2004.
Burhanpurlu Şeyh Nizâmüddîn vd.. el-Fetâva’l-hindiyye. 6 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 1421/2000.
Desûkī, Ebû Abdillâh Muhammed b. Ahmed. Ḥâşiye ‘ale’ş-Şerḥi’l-kebîr. 4. Cilt. b.y.: Dâru İhyâi Kütübi’l-‘Arabiyye, ts.
Ebû Dâvûd, Süleymân b. el-Eş‘as es-Sicistânî. el-Merâsîl. nşr. Abdülazîz İzzüddîn es-Sirvân. Beyrut: Dâru’l-kalem, 1406/1986.
Ebû Dâvûd, Süleymân b. el-Eş‘as es-Sicistânî. es-Sünen. nşr. Şuayb el-Arnaût vd.. 7 Cilt. Dımaşk-Hicaz: Dâru’r-Risâleti’l-‘Âlemiyye, 1430/2009.
Fevzân, Sâlih b. Fevzân b. Abdillâh. Teysîru Zâde’l-Müstaḳni fi’l-fıḳhi’l-Hanbelî. 2 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 1971.
Haccâvî, Ebü’n-Necâ Mûsâ b. Ahmed b. Mûsâ. İḳnâ‘ li-ṭâlibi’l-intifâ’. thk. Abdüllatîf Muhammed Mûsâ es-Sübkî. 4 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Ma‘rife, ts.
Ḥaddâdî, Ebû Bekr b. Muhammed b. Ali. Sirâcü’l-vehhâc. Dımaşk: Dâru’l-Kütübi’z-Zâhiriyyeti’l-Ehliyye, 2534, 1a-522b.
Hâkim Nîsâbûrî, Ebû Abdillâh Muhammed b. Abdillâh. el-Müstedrek. thk. Mustafa Abdülkâdir Atâ. 4 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 1422/2002.
Hırakī, Ebü’l-Kāsım Ömer b. Hüseyin b. Abdillâh. Muḫtaṣaru’l-Hırakī. thk. İbrâhîm Muhammed Ebû Huzeyfe. Tanta: Dâru’s-Sahâbe, 1413/1993.
İbn Abdülber Nemerî, Ebû Ömer Yûsuf b. Abdillâh b. Muhammed. el-Kâfî fî füru‘i’l-Mâlikîyye. thk. Muhammed el-Morîtânî. 2 Cilt. Riyad: Mektebetü’l-Riyâdi’l-Hadîse, 1398/1978.
İbn Âbidîn, Muhammed Emîn b. Ömer b. Abdilazîz ed-Dımaşkī. Reddü’l muḥ̣târ ‘ale’d-Dürri’l-muḫtâr. thk. Âdil Ahmed Abdülmevcûd vd.. 14 Cilt. Riyâd: Dâru ‘Âlemi’l-Kütüb, 1423/2003.
İbn Asker Bağdâdî, Abdurraḥmân b. Muhammed b. Asker. İrşâdü’s-sâlik ilâ eşrefi’l-mesâlik. Kahire: Dâru’l-Fazîle, ts.
İbn Ebî Şeybe, Ebû Bekr Abdullâh b. Muhammed b. Ebî Şeybe el-Kûfî. el-Muṣannef. thk. Hamid b. Abdillâh el-Cum‘a vd.. 16 Cilt. Riyad: Mektebetü’r-Rüşd, 1425/2004.
İbn Ḳudâme, Muvaffakuddîn Ebû Muhammed Abdullâh b. Ahmed el-Cemmâîlî. Muġnî. thk. Abdullah b. Abdülmuhsin et-Türkî vd.. 15 Cilt. Riyâd: Dâru ‘Âlemi’l-Kütüb, 1417/1997.
İbn Nüceym, Sirâcüddîn Ömer b. İbrâhîm b. Muhammed el-Mısrî. en-Nehru’l-fâᵓiḳ. nşr. Ahmed İzzû İnâye. 3 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 1422/2002.
İbn Nüceym, Zeynüddîn b. İbrâhîm b. Muhammed el-Mısrî, el-Baḥrü’r-râᵓiḳ. thk. Zekeriyyâ Umeyrât. 9 Cilt. Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 1418/1997.
İbn Nüceym, Zeynüddîn b. İbrâhîm b. Muhammed el-Mısrî. el-Eşbâh ve’n-Neẓâᵓir. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 1411/1991.
İbn Teymiyye, Ebü’l-Berekât Mecdüddîn Abdüsselâm b Abdillâh el-Harrânî. el-Muḥarrer fi’l-fıḳh ‘alâ meẕhebi'l-İmâm Aḥmed b. Ḥanbel. 2 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kitâbi’l-‘Arabî, 1378/1959.
İbnü’l-Hümâm, Kemâlüddîn Muhammed b. Abdilvâhid es-Sivâsî. Fetḥu’l-ḳadîr li’l-‘âcizi’l-faḳīr. thk. Abdurrâzik Gâlib el-Mehdî. 10 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 1424/2003.
İbnü’s-Sââtî, Ebü’l-Abbâs Muzafferüddîn Ahmed b. Alî el-Bağdâdî. Mecma‘u’l-baḥ̣reyn ve mülteḳa’n-neyyireyn. thk. İlyas Kaplan. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 1426/2005.
İmam Şâfiî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İdris. el-Ümm. thk. Rıfat Fevzî Abdülmuttalib. 11 Cilt. Kahire: Dâru’l-Vefâ, 1422/2000.
Halebî, İbrâhîm b. Muhammed. Ġunyetü’l-mütemellî fî ş̣erḥi Münyeti’l-Muṣallî: Ḥalebî Kebîr. b.y.: Dâru Saâde, 1325.
Kâsânî, Alâüddîn Ebû Bekr b. Mes’ûd b. Ahmed. Bedâ’i‘u’ṣ-ṣanâ’i‘ fî tertîbi’ş-şerâ’i‘. thk. Ali Muhammed Muavvız vd.. 10 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 1424/2003.
Kurtubî, Ebü’l-Velîd Muhammed b. Ahmed. Bidâyetü’l-müctehid ve nihâyetü’l-muḳteṣid. thk. Muhammed Subhî Hasen Hallâk. 4 Cilt. Kahire: Mektebetü İbn Teymiyye, 1415/1995.
Mâverdî, Ebü’l-Hasen Alî b. Muhammed. el-Ḥâvi’l-kebîr. thk. Alî Muhammed Muavvız vd.. 18 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 1414/1994.
Mergīnânî, Ebü’l-Hasen Burhânüddîn Alî b. Ebî Bekr b. Abdilcelîl. el-Hidâye. thk. Nuaym Eşref Nûr Muhammed. 8 Cilt. Karaçi: İdâretü’l-Kur’ân ve’l-‘Ulûmi’l-İslâmiyye, 1417/1997.
Mevsılî, Ebü’l-Fazl Mecdüddîn Abdullāh b. Mahmûd. el-İḫtiyâr li-tâ‘lîli’l-Muḫtâr. thk. Hâlid Abdurrahman el-Ak. 4 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Ma‘rife, 1423/2002.
Molla Hüsrev. Dürerü’l-ḥükkâm fî şerḥi Ġureri’l-aḥkâm. 2 Cilt. Karaçi: Mîr Muhammed Kütüphâne, ts.
Munawwar, Munir Ahmad. Mard Wa Aurat Ki Namaz Ke Farg Par Tafsili Jazia. b.y.: Mektebetü Ehlü’s-Sünne ve’l-Cemaat, ts.
Müslim, Ebü’l-Hüseyn Müslim b. el-Haccâc el-Kuşeyrî. el-Câmi‘u’ṣ-ṣaḥîḥ. thk. Nazar b. Muhammed el-Faryâbî. 2 Cilt. Riyad: Dâru Tayyibe, 1427/2006.
Müzenî, Ebû İbrâhîm İsmâîl b. Yahyâ. el-Mecmû‘ Şerḥu’l-Müheẕẕeb. thk. Muhammed Necîb el-Muti‘î. 23 Cilt. Cidde: Mektebetü’l-İrşâd, ts.
Nevevî, Ebû Zekeriyyâ Yahyâ b. Şeref. Ravżatü’ṭ-ṭâlibîn. thk. Züheyr eş-Şâviş. 12 Cilt. Beyrut: el-Mektebü’l-İslâmî, 1412/1991.
Râfiî, Ebü’l-Kāsım Abdülkerîm b. Muhammed. el-Fetḥu’l-‘azîz fî Şerḥi’l-Vecîz (eş-Şerḥu’l-kebîr). thk. Alî Muhammed Muavvız vd.. 13 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 1417/1997.
Ṣaḥnūn, Ebû Saîd Abdüsselâm b. Saîd et-Tenûhî. el-Müdevvenetü’l-kübrā. 16 Cilt. b.y.: Vizâretü’l-Evkâfi’s-Suûdiyye, 1324/1906.
Serahsî, Ebû Bekr Muhammed b. Ebî Sehl. el-Mebsût. 31 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Ma‘rife, 1409/1989.
Şürünbülâlî, Ebü’l-İhlâs Hasen b. Âmmâr b. Alî. Merâḳı’l-felâḥ bi-İmdâdi’l-fettâḥ. nşr. Ebû Abdirrahmân Salâh b. Muhammed b. ‘Aveyzâ. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 1424/2004.
Tirmizî, Ebû Îsâ Muhammed b. Îsâ. el-Câmi‘u’ṣ-saḥîḥ. nşr. Beşşâr Avvâd Ma‘rûf. 6 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Garbi’l-İslâmî, 1996.
Zeylaî, Abdullah b. Yûsuf. Naṣbü’r-râye li-eḥâdîs̱i’l-Hidâye. 5 Cilt. Cidde: Dâru’l-Kıble li-Sekâfeti’l-İslâmiyye, ts.
Zeylaî, Ebû Muhammed Osman b. Ali b. Mihcen. Tebyînü’l-ḥaḳāᵓiḳ. 6 Cilt. Multan: Mektebetü İmdâdiyye, ts.
Zuhaylî, Vehbe. el-Fıḳḥu’l-İslâmî ve edilletuh. 4 Cilt. Dımaşk: Dâru’l-fikr, 1405/1985.