Kur’ân’ın Anlaşılmasında Hadislerin Önemine Dair Bir İnceleme (Mustafa Öztürk’ün Kalem Suresi 10-13. Ayetleri Hakkındaki İddiaları Özelinde)

Allah Teâlâ’nın insanlığa nihâi mesajı Kur’ân, Arap dili üzere indirilmiş ilâhi bir kitaptır. Arapça, mahiyeti gereği çok anlamlı kelimelerin fazlaca bulunduğu bir dildir. Dolayısıyla Kur’ân’ın anlaşılmasında öncelikli gereken husus Arap diline vukûfiyettir. Ancak sadece bu özellik, ilâhi kitabın anlaşılmasında yeterli değildir. Bunun yanında Kur’ân’ın kendisine has üslubunun, dil yapısının, sebebi nüzullerin, ayetler arası irtibatların da bilinmesi gerekmektedir. Kur’ân’ın anlaşılmasında en az bunlar kadar önemli bir diğer husus, ayetlerin tefsiri bağlamında gerek Hz. Peygamber’den gerekse sahabeden nakledilen rivayetlerdir. Özellikle çok anlamlı kelimelerin bulunduğu ayetlerin anlaşılmasında karşılaşılan problemlerin çözümünde, söz konusu rivayetlerin önemi daha da artmaktadır. Nitekim kendileri de bir Arap olan sahâbilerin dahi Kur’ân’ın anlaşılması noktasında zaman zaman problemlerle karşılaşması ve bu hususta Hz. Peygamber’e müracaat etmesi bunu teyit etmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Hadis, Kur’ân, Mustafa Öztürk, Kalem Suresi, Âyet, Âyet

An Investigation Regarding the Importance of Hadiths in Understanding the Quran (In Specific the Allegations of Mustafa Ozturk about the surah al-Qalam 10-13.)

The final message of Allah to humanity The Quran is a divine book sent down in the Arabic language. Arabic, due to its nature, is a language that contains a lot of very meaningful words. Therefore, the primary issue in understanding the Quran is knowledge of the Arabic language. However, this feature alone is not enough to understand the divine book. In addition, it is necessary to know the style of the Quran, its language structure, its reasons, and the connections between verses. Another issue at least as important in understanding the Quran is that in the context of the interpretation of the verses, they are narrations reported from the Hz. Prophet and the Companions. Especially in solving the problems encountered in understanding the verses containing very meaningful words, the importance of these narrations increases even more. As a matter of fact, even the Companions, who are also Arabs, sometimes encounter problems in understanding the Quran and Hz. His application to the Prophet confirms this.

Keywords:

Hadith, Quran, Mustafa Ozturk, Surah al-Qalam, Verse.,

PDF

___

Abdürrezzâk b. Hemmâm, Ebû Bekr. Tefsîru’l-Kur’ân. thk. Mustafa Müslim. 2 Cilt. Riyad: Mektebetü’r-Rüşd, 1410/2005.
Abdürrezzâk b. Hemmâm, Ebû Bekr. el-Musannef. thk. Habibürrahman el-Azamî. 11 Cilt. Beyrut: el-Mektebü’l-İslâmî, 2. Basım, 1403/1983.
Ahmed b. Hanbel. Ebû Abdillah Ahmed b. Muhammed. Müsned. thk. Şuayb Arnaûd. 50 Cilt. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 2. Basım, 1420/1999.
Akpınar, Musa. “Kur’an’ın Anlaşılması ve Tebliği Yönünden Yedi Harfle İlgili Rivayetlerin Değerlendirilmesi”. Bilimname: Düşünce Platformu 2/23 (2012), 105-129.
Ali el-Kârî, Ebu’l-Hasen. Mirkâtü’l-Mefâtîh Şerhu Mişkâti’l-Mesâbîh. 9 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Fikr, 1422/2002.
Atmaca, Veli. “Elmalılı Tefsiri’nde Mevzû Sayılan Rivâyetler ve Mevzû Hadis Meselesine Dair Bazı Mülahazalar”. Elmalılı M. Hamdi Yazır Sempozyumu. ed. Ahmet Ögke. 651-693. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2012.
Bakkal, Ali. “Kur’an’ı Anlamada Siyak-Sibakın Önemi”. Tarihten Günümüze Kur’an İlimleri ve Tefsir Usûlü. ed. Bilal Gökkır. 11-48. İstanbul: İlim Yayma Vakfı, 2009.
Bedreddin el-Aynî, Ebû Muhammed. Umdetü’l-Kârî Şerhu Sahîhi’l-Buhârî. 25 Cilt. Beyrut: Dâru İhyâi’t-türâsi’l-Arabî, ts.
Beyzâvî, Nâsıruddin Abdullah. Tuhfetü’l-ebrâr Şerhu Mesâbîhi’s-sünne. thk. Nureddin Tâlib. 3 Cilt. Kuveyt: Vizâretü’l-Evkâf, 1433/2012.
Beyzâvî, Nâsıruddin Abdullah. Envâru’t-tenzîl ve esrâru’t-te’vîl. thk. Muhammed Abdurrahman. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, 1418/1997.
Bilgin, Recep. “Hak Dini Kur’an Dili Tefsirinde Elmalılı’nın Kullandığı Hadis Kaynakları”. Cemil Meriç 10. Uluslararası Sosyal Bilimler ve Spor Kongresi. ed. Ender Eyupoğlu - Sami Baskın. 630-638. Rize: Saybilder Yayıncılık, 2018.
Bilmen, Ömer Nasuhi. Kur’anı Kerimin Türkçe Meali Âlisi ve Tefsiri. İstanbul: Bilmen Yayınevi, 1985.
Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmâîl. el-Câmi‘u’s-sahîh. thk. Mustafa Dîb. 6 Cilt. Beyrut: Dâru İbn Kesîr, 2. Basım, 1407/10987.
Duman, Mehmed Zeki. “Kur’ân’ı Anlama Metod ve İlkeleri”. Kur’an’ın Anlaşılmasına Doğru Tefsir ve Toplum -Tefsir ve Toplum-. 379-426. b.y: y.y., 2010.
Ebû Hayyân el-Endelüsî, Muhammed b. Yûsuf. el-Bahru’l-muhît fi’t-tefsîr. thk. Sıtkı Muhammed Cemîl. Beyrut: Dâru’l-Fikr, 1420/1999.
Ensari, Abdurrahman. “Kur’an’ın Anlaşılmasında Sünnet’in Gerekliliğine Çarpıcı Bir Örnek Olarak Namaz Ayetleri”. III. Uluslararası Kültür ve Medeniyet Kongresi. ed. Hasan Çiftçi. 360-379. Mardin: İktisadi Kalkınma ve Sosyal Araştırmalar Derneği, 2018.
Ethem, Mürsel - Ünsal, Ramazan. “Kur’an’ı Anlamada İsrâliyat’ın Rolü”. Pamukkale Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 7/2 (Aralık 2020), 1720-1744.
Fahrüddîn er-Râzî, Ebû Abdillâh (Ebü’l-Fazl). Mefâtîhu’l-gayb. 33 Cilt. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, 3. Basım, 1420/1999.
Ferrâ, Ebû Zekeriyyâ. Meâni’l-Kur’ân. 3 Cilt. Beyrut: Âlemü’l-kütüb, 3. Basım, 1403/1983.
Görener, İbrahim. “Tefsir Usûlü ve Kur’an İlimlerinin Tefsir Yöntemi Açısından Değerlendirilmesi”. Tarihten Günümüze Kur’an İlimleri ve Tefsir Usûlü. ed. Bilal Gökkır. 227-240. İstanbul: İlim Yayma Vakfı, 2009.
Gümüş, Sadrettin. “Kur’an-Sünnet Bütünlüğü”. Tartışmalı Toplantılar Dizisi: Kur’an ve Tefsir Araştırmaları I. ed. Bedreddin Çetiner. 15-26. İstanbul: Ensar Neşriyat, 2000.
Gündüz, Ahmet. “Kur’ân’ın Anlaşılmasında Esbâb-ı Nüzûl’ün Müsbet ve Menfi Etkisi”. Dicle Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 13/1 (Haziran 2016), 93-113.
Hâkim en-Nîsâbûrî, Ebû Abdillah. el-Müstederek ala’s-Sahîhayn (Zehebî’nin zeyli ile birlikte). thk. Mustafa Abdülkadir. 4 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1411/1990.
Hâkim en-Nîsâbûrî, Ebû Abdillah. Târîhu’n-Nîsâbûr. Tahran: Kütübhane-i İbn Sînâ, ts.
Hatîb el-Bağdâdî, Ebû Bekr. Târîhu Bağdâd. thk. Beşâr Avvâd. Beyrut: Dâru’l-Garbi’l-İslâmî, 1422/2002.
Heravî, Ebû Mansûr Muhammed. Tehzîbü’l-lüga. thk. Muhammed Avd. 15 Cilt. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, 2001.
İbn Asâkir, Ebu’l-Kâsım. Târîhu Dımaşk. thk. Amr b. Ğarâme. 80 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Fikr, 1415/1995.
İbn Ebî Şeybe, Ebû Bekir. el-Kitâbü’l-Musanef fî ehâdîs ve’l-âsâr. thk. Yusuf el-Hût. 7 Cilt. Riyad: Mektebetü’r-Reşîd, 1409/1988.
İbn Hacer el-Askalânî, Ebü’l-Fazl Şihâbüddîn. Tehzîbü’t-Tehzîb. 12 cilt. Hindistan: Matbaatü Dâirati’l-Meârif, 1326/1908.
İbn Hacer el-Askalânî, Ebü’l-Fazl Şihâbüddîn. et-Telhîsu’l-habîr fî tahrîci ehâdîsi’r-Râfiıyyi’l-Kebîr. 4 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1419/1989.
İbn Hacer el-Askalânî, Ebü’l-Fazl Şihâbüddîn. Fethu’l-Bârî Şerhu Sahîhi’l-Buhârî. 13 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Marife, 1379/1959.
İbn Hibbân, Ebû Hâtim Muhammed. es-Sikât. 9 Cilt. Hindistan: Dâiratü’l-Meârif, 1393/1973.
İbn Kesîr, Ebü’l-Fidâ. Tefsîru’l-Kur’âni’l-Azîm. thk. Sâmi b. Muhammed. 8 Cilt. Beyrut: Dâru Tîbe, 2. Basım, 1420/1999.
İbn Kuteybe, Ebû Muhammed. Garîbü’l-Kur’ân. thk. Ahmed Sakar. Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-İlmiyye, 1398/1978.
İbn Manzûr, Ebü’l-Fazl Cemâlüddîn. Lisânü’l-Arab. 15 Cilt. Beyrut: Dâru Sâdır, 1414/1993.
İbn Mâce, Ebû Abdillâh Muhammed. Sünenü İbn Mâce. thk. Şuayb Arnaûd. 5 Cilt. Beyrut: Dâru’r-Risâleti’l-Âlemiyye, 1430/2009.
İbn Melek, Muhammed b. Izzeddin. Şerhu Mesâbîhi’s-sünne. thk. Nureddin Tâlib. 6 Cilt. Kuveyt: İdâretü’s-Sikâfe el-İslâmiyye, 1433/2012.
İbnü’l-Cevzî, Ebü’l-Ferec Cemâlüddîn. Zêdü’l-müyesser fî ilmi’t-tefsîr. thk. Abdürrezzak el-Mehdî. Beyrut: Dâru’l-Kitâbi’l-Arabî, 1422/2001.
İbnü’l-Mülakkın, Sirâcüddin Ebû Hafs. et-Tevzîh li-Şerhi’l-Câmii’s-Sahîh. 36 Cilt. Dımaşk: Dâru’n-Nevâdir, 1429/2008.
Kastallânî, Ahmed b. Muhammed Şihâbuddin. İrşâdü’s-Sârî li-Şerhi Sahîhi’l-Buhârî. 10 Cilt. Mısır: Matbaatü’l-Kübrâ, 7. Basım, 1323/1905.
Kaya, Mesut. “Kur’an Meallerinde Şaz Yorumların Varlığı ve Öznellik Problemi -Mustafa Öztürk’ün Anlam ve Yorum Merkezli Çeviri’si Örneği-“. Marife: Dini Araştırmalar Dergisi 19/2 (Aralık 2019), 441-472.
Keleş, Ahmet. “Kuran Meali-Hadis İlişkisinin Önemi: Mü’min: 40/60 ve Furkan: 25/77 Ayetleri Örneği”. Siyer Araştırmaları Dergisi 3 (Ocak 2018), 11-31.
Kesgin, Salih. “Âyetleri Anlamada Hadis algısının Etkisi -1. Ayet Ekseninde Bir Tahlil Denemesi-“. Tarihten Günümüze Kur’an İlimleri ve Tefsir Usûlü. ed. Bilal Gökkır. 477-490. İstanbul: İlim Yayma Vakfı, 2009.
Küçük, Raşit. “Kur’an-Sünnet İlişkisi ve Birlikteliği”. Sünnetin Dindeki Yeri Sempozyumu. 125-164. İstanbul: Ensar Neşriyat, 1995,
Mâzirî, Ebû Abdullah. el-Mu’lim bi-fevâidi Müslim. thk. Muhammed Şâzelî. 3 Cilt. Cezâir: Dâru’t-Tunûsiyye, 2. Basım, 1408/1988.
Mizzî, Yusuf b. Abdurrahman. Tehzîbü’l-kemâl fî esmâi’r-ricâl. thk. Beşşâr Avâd. 35 Cilt. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1400/1980.
Muhammed Hüseyin ez-Zehebî. et-Tefsîr ve’l-müfessrûn. 3 Cilt. Kahire: Mektebetü Vehbe, 7. Basım, 1420/2000.
Müslim b. el-Haccâc, Ebü’l-Hüseyn. el-Câmi‘u’s-sahîh. thk. Muhammed Fuâd Abdulbâkî. 5 Cilt. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, ts.
Nesâî, Ebû Abdirrahmân. es-Sünenü’l-kübrâ. thk. Hasan Abdülmün‘ım. 10 Cilt. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1421/2001.
Nesefî, Ebu’l-Berekât. Medârikü’t-tenzîl ve hakâiku’t-te’vîl. thk. Yusuf Ali Bedîvî. 3 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kelimi’t-Tayyib, 1419/1998.
Ölmez, Mustafa. “Şer’î Nasslarda Lügavî Yorumlamadan Kaynaklanabilecek Hataların Engellenmesinde Hadislerin Rolü-Serika Ayeti Örneği”. Marife: Dini Araştırmalar Dergisi [Bilimsel Birikim] 18/1 (Haziran 2018), 259-278.
Özel, Recep Orhan. “Kur’ân’daki Hissî Mucizelere Modern Yaklaşımlar Bağlamında Bir İnceleme: Mustafa Öztürk Örneği”. Amasya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 8 (Haziran 2017), 75-123.
Öztürk, Mustafa. “Sahabe ve Kur’an”. Karadeniz Teknik Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 2/2 (Aralık 2015), 7-36.
Öztürk, Mustafa. “Mustafa Öztürk'ün Linç Edilmesine Sebep Olan Konuşması”. YouTube. Yayın tarihi 7 Aralık 2020. https://youtu.be/Q2Wr2M167IA.
Pak, Süleyman. “Sünnetin Kur’an’ı Beyan Yönleri”. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 16/1 (Haziran 2012), 353-381.
Sancaklı, Saffet. “Sûrelerin Faziletiyle İlgili Bazı Tefsirlerde Yer Alan Apokrif Hadislerin Kritiği”. Diyanet İlmi Dergi 38/3 (Eylül 2002), 147-172.
Sem‘ânî, Ebü’l-Muzaffer Mansûr. Tefsîru’l-Kur’ân. thk. Yâsir b. İbrahim. 6 Cilt. Riyad: Dâru’l-Vatan, 1418/1997.
Süyûtî, Ebü’l-Fazl Celâlüddîn. ed-Dürrü’l-mensûr fi’t-tefsîr bi’l-me’sûr. 8 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Fikr, ts.
Süyûtî. el-İtkân fî ulûmi’l-Kur’ân. thk. Muhammed Ebu’l-Fadl İbrahim. 4 Cilt. Kahire: el-Hey’etü’l-Mısrıyyetü’l-Âmme, 1394/1974.
Taberî, Muhammed b. Cerîr. Câmiu’l-beyân fî te’vîli’l-Kur’ân. thk. Ahmed Muhammed Şâkir. 24 Cilt. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1420/2000.
Tirmizî, Ebû Îsâ Muhammed b. Îsâ. Sünenü’t-Tirmizî. thk. Ahmed Muhammed Şâkir. 5 Cilt. Mısır: Matbaatü Mustafa el-Bâbî, 2. Basım, 1395/1975.
Tokpınar, Mirza. “Kur’ân’ı Anlamada Hadislerden Yararlanmanın Gerekliliği Üzerine (El-Bakara Sûresi, 286. Ayet Örneği)”. Marife: Dini Araştırmalar Dergisi [Bilimsel Birikim] 5/2 (Aralık 2005), 21-42.
Türcan, Zişan. “Hadis Rivayet Geleneği ve Tefsir -Sahîhu’l- Buharî’nin Kitâbu’t-Tefsir’i Örneği-“. Selçuk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi [Necmettin Erbakan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi] 29 (Haziran 2010), 249-282.
Yazır, Elmalılı Muhammed Hamdi. Hak Dini Kur’ân Dili. 10 Cilt. İstanbul: Eser Neşriyat, ts.
Zebîdî, Ebu’l-Feyz Muhammed. Tâcu’l-arûs min cevâhiri’l-kâmûs. thk. Muhakkikler Heyeti. Riyad: Dâru’l-Hidâye, ts.
Zehebî, Ebû Abdillâh Şemsüddîn. Siyeru a’lâmü’n-nübelâ. 18 Cilt. Kahire: Dâru’l-Hadîs, 1427/2006.
Zehebî, Ebû Abdillah Şemsüddîn. Mîzânü’l-i‘tidâl fî nakdi’r-ricâl. thk. Ali Muhammed el-Becâvî. Beyrut: Dâru’l-Marife, 1382/1963.
Zemahşerî, Ebü’l-Kāsım Mahmûd. el-Keşşâf an hakâiki ğavâmizi’t-tenzîl. 4 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kitâbi’l-Arabî, 3. Basım, 1407/1986.