Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Aday Öğretmenleri ve Danışman Öğretmenlerinin Gözüyle Aday Öğretmen Yetiştirme Eğitimi ve Süreci

Milli Eğitim Bakanlığı Aday Öğretmen Yetiştirme Sisteminde 2015-2016 eğitim-öğretim yılında farklı bir uygulamaya gitmiştir. Uygulamada aday öğretmenler atandıkları okullara gönderilmemiş, bir dönem danışman öğretmenlerinin gözetiminde ve bu danışmaların görev yaptıkları okulda yetiştirilmeleri öngörülmüştür. Aday öğretmen yetiştirme sistemine yönelik bu ilk uygulama, mesleğin en kritik aşması olan adaylık eğitimi için farklı yönler taşımaktadır. Buna karşın bir defa denenmiş olan uygulama üzerinde az sayıda araştırma bulunmaktadır. Söz konusu uygulamayı konu alan bu makalede, aday ve danışman DKAB öğretmenleri gözünden aday öğretmen yetiştirme sürecinin ne anlama geldiği ve öğretmen yetiştirme çalışmalarındaki işlevselliğinin tespit edilmesi amaçlanmaktadır. Aday öğretmen yetiştirme modelleri üzerindeki arayışlar dikkate alındığında bir kez denenen bu farklı uygulama ile ilgili veriler, öğretmen eğitimine ilişkin önemli dönütlerin ortaya çıkmasını sağlayacaktır. Ayrıca adaylık eğitimi çerçevesinde, din eğitimi öğretmen yetiştirme süreçlerini hem adayların hem de danışmanların gözünden anlama fırsatı sunacaktır. Bu bağlamda araştırmanın temel sorusu; “Aday ve danışman din kültürü ve ahlak bilgisi öğretmenlerinin gözünden aday öğretmen yetiştirme eğitimi ve süreci ne anlama gelmektedir?” şeklinde ifade edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Din Eğitimi, Aday Öğretmen, Aday Öğretmen Eğitimi, Danışman Öğretmen, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretmenleri.

The Ministry of National Education has started a different application in the Teacher Candidate Training System in 2015-2016 academic year. In the application, teacher candidates were not sent to the schools they are appointed to; it was anticipated that they are trained under the supervision of adviser teachers and at the schools where those adviser teachers work for a semester. This first application regarding the teacher candidate training system contains various aspects for candidate training. However, there are limited number of studies on this application which is tried for the first time. In this article on that new application, it is aimed to establish what teacher candidate training process means and the functionality in the teacher candidate training studies from the perspective of candidate and adviser Religious Culture and Moral Knowledge teachers. Taking the searches on teacher candidate training models into consideration, the data on this different application which is tried for the first time would provide significant feedback regarding teacher training. Furthermore, it would also enable us to understand religious education teacher training processes from the perspective of candidates and advisers. In this respect, the fundamental question of the research is expressed as “What do teacher candidate training and training process mean from the perspective of candidate and adviser Religious Culture and Moral Knowledge teachers?

Keywords:

Religious Education, Teacher Candidate, Teacher Candidate Training, Adviser Teacher, Religious Culture and Ethic Teachers.,

PDF

___

Akyıldız, Salih vd.. “Adaylık Eğitimi Uygulama Sürecinin Aday Öğretmenlerin Görüşlerine Göre İncelenmesi”. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi 6 (2020), 117-131. DOI: 10.21733/ibad.655108
Akyüz, Yahya. “Öğretmen Yetiştirme Tarihimizde Nitelik Arayışına İki Örnek”. Eğitimde Nitelik Geliştirme: Eğitimde Arayışlar I. Sempozyumu Bildiri Metinleri. ed. İlhami Fındıkçı. 222-227. İstanbul: Kültür Koleji Yayınları, 1991.
Akyüz, Yahya. Türkiye’de Öğretmenlerin Toplumsal Değişmedeki Etkileri (1839 - 1950). Ankara: Pegem Akademi Yayınları, 2. Basım, 2012.
Alataş, Hürriyet. Türkiye’de 2016 Yılında Uygulanan “Aday Öğretmen Yetiştirme Programı” Uygulamasının Değerlendirilmesi. Van: Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2017.
Algur, Hüseyin. “Adaylık Eğitimi Alan Öğretmenlerin Değer Öğretimi Etkinlikleri Hakkındaki Görüşleri”. Amasya İlahiyat Dergisi - Amasya Theology Journal 12 (Haziran 2019), 319-356. https://doi.org/10.18498/amailad.579981
Altaş, Nurullah - Büyük, Celal. “Öğretmen Yetiştiren Bir Kurum Olarak İlahiyat Eğitiminin Genel Hedefleri Altında Din Eğitimi ve Din Felsefesi Eğitimi İlişkisi (Din Eğitimi ve Din Felsefesi İlişkisi Özel Amaçlara Nasıl Yansımalı?)”. Din ve Felsefe Araştırmaları 1/2 (Aralık 2018), 115-133. https://dergipark.org.tr/tr/pub/udfad/issue/42095/506389
Atay, Demir Yalaz. Öğretmen Eğitiminin Değişen Yüzü. Ankara: Nobel Yayınları, 2003.
Aydın, Muhammet Şevki. Cumhuriyet Döneminde Din Eğitimi Öğretmeni Yetiştirme ve İstihdamı. İstanbul: Dem Yayınları, 2016.
Aydın, Muhammet Şevki. Din Eğitimi Bilimi. Kayseri: Kimlik Yayınları, 2017.
Balkar, Betül - Şahin, Sevilay. “Aday Öğretmenlere Yönelik Mentörlük Programının Uygulanmasına İlişkin Eğitimcilerin Görüşleri”. The Journal of Academic Social Science Studies 29 (2014), 83-100. doi number: http://dx.doi.org/10.9761/JASSS2547
Balkar, Betül - Şahin, Sevilay. “Yeni Bir Öğretmen Yetiştirme Yaklaşımı Olarak Göreve Başlatma Programı”. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 11/1 (2015), 1–19. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/161068
Binbaşıoğlu, Cavit. Öğretmen Yetiştirme Açısından Türkiye’de Eğitim Bilimleri Tarihi. İstanbul: MEB. Yayınları, 1995.
Cengiz, Ekrem. “Türkiye’de İlk Kez Uygulanan Aday Öğretmen Yetiştirme Sürecine İlişkin Öğretmen Görüşleri”. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 15/1 (2018), 932-968. http://dx.doi.org/10.23891/efdyyu.2018.92
Creswell, John W. Nitel Araştırma Yöntemleri: Beş yaklaşıma Göre Nitel Araştırma ve Araştırma Deseni. çev. Mesut Bütün - Selçuk Beşir Demir vd.. Ankara: Siyasal Kitapevi, 3. Basım, 2016.
Çapcıoğlu, Fatma - Kızılabdullah, Yıldız. “Uygulama Öğretmeni ve Öğrencilerinin Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Öğretmenlik Uygulaması Sürecine Yönelik Görüşleri”. Dini Araştırmalar Dergisi Prof. Dr. Beyza Bilgin Özel Sayısı 23 (58) (2020), 51-78. https://doi.org/10.15745/da.797997
Çetin, Şaban. “Öğretmenlik Mesleğinde Değerler”. Öğretmen Yetiştirme Sistemimiz. ed. Mustafa Ergün vd.. 165–191. Ankara: Pegem Akademi Yayınları, 2018.
Çınar, Fatih. “Din Öğretiminde Öğretmen Yetiştirme Sorunu”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi 9/46 (2016), 493-513. https://www.sosyalarastirmalar.com/cilt9/sayi46_pdf/5egitim/cinar_fatih.pdf
Darlink – Hammond, Linda. “İyi Öğretmenlerin Mesleği Bırakmasını Engellemek Neden Önemlidir, Liderler Neler Yapabilir”. çev. Esra Çakar Özkan vd.. Eğitim Programlarında Güncel Sorunlar. Ornstein C. Allan vd.. 111-119. Ankara: Pegem Akademi Yayınları, 2016.
Doğan, Recai - Altaş, Nurullah. “İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretmenlerinin Yeterlik Ölçeği Üzerine Bir Ön Araştırma”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 43/1 (2002), 109-122.
Ev, Halit. “Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Öğretmenlerinin Yeterlikleri Bağlamında İlahiyat Fakülteleri ve Öğretmen Yetiştirme Sistemini Yeniden Yapılandırma”. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 13/4 (Aralık 2015), 83-100. https://doi.org/10.18026/cbusos.41399
Gökçe Toker, Asiye. “Sınıf Öğretmenlerinin Adaylık Dönemlerinde Yaşadıkları Mesleki Sorunlar”. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi 21 (2013), 137-156. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/786874
Gökyer, Necmi. “Öğretmen Adaylarının Hizmet Öncesi Eğitimleri Sürecinde Derslerin İşlenişine İlişkin Görüşleri”. Milli Eğitim 196, (2012), 124-141. Erişim 24 Haziran 2020. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/442222
Gültekin, Mehmet. “Dünyada Öğretmen Yetiştirme”. Öğretmen Yetiştirme Sistemimiz: Dün, Bugün ve Yarın. ed. Mustafa Ergün vd. 403-440. Ankara: Pegem Akademi Yayınları, 2018.
Gün, Ayşegül. "Pedagojik Formasyon Eğitimi Alan İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinin Mesleki Yeterlik Algıları ve Pedagojik Formasyon Programına İlişkin Görüşleri: Amasya Üniversitesi Örneği". Amasya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi / 8 (Haziran 2017), 125-171. https://doi.org/10.18498/amauifd.325833
Güneş, Firdevs. “Öğretmen Yetiştirme Yaklaşım ve Modelleri”. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 17/3 (Aralık 2016), 413- 435. http://kefad2.ahievran.edu.tr/archieve/pdfler/Cilt17Sayi3/JKEF_17_3_2016_413-435.pdf
Hurn, Christopher J. Eğitim Sosyolojisi: Okulun İmkân ve Sınırları. çev. Mustafa Sever vd.. Ankara: Pegem Akademi Yayınları, 2018.
Ingersoll, Richard. “Yeni Başlayan Öğretmenlerin Adaylık Eğitimi: Veriler Bize ne Anlatıyor?”. çev. Öner Uslu vd.. Eğitim Programlarında Güncel Sorunlar. Ornstein C. Allan vd.. 261–268. Ankara: Pegem Akademi Yayınları, 2016.
Işıkdoğan, Davut. “Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Öğretmenlerinin Yeterlikleri”. Türkiye’de Okullarda Din Öğretimi. ed. Recep Kaymakcan vd.. 553-569. İstanbul: Değerler Eğitimi Merkezi Yayınları, 2011.
İlyas, İbrahim Emre vd.. Türkiye’de Aday Öğretmen Yetiştirme Modeli İzleme ve Değerlendirme. Siyaset Ekonomi ve Toplumsal Araştırma Vakfı SETA, 2016. Erişim Temmuz 2019. https://setav.org/assets/uploads/2017/04/AdayOgretmenler.pdf
Karadağ, Engin - Dulay, Sabiha. Öğretmen Tipolojileri: Öğretmenler Sınıfta Nasıl Davranır. Ankara: Pegem Akademi yayınları, 2017.
Kılıç, Burcu - Özbey, Nüket. “Tek Başına Yaşayarak Öğretmenliği Öğrenme: ‘Yapılandırmacı Stajyerlik’”. Öğretmenlik Halleri: Türkiye’de Öğretmen Olmak Üzerine Nitel Bir Araştırma. ed. Mustafa Sever - Ahmet Aypay. 1-47. Ankara: Pegem Akademi Yayınları, 2. Basım, 2016.
Koç, Ahmet. “Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretmenlerinin Öğretme Öğrenme Sürecine İlişkin Yeterlikleri”. Türkiye’de Okullarda Din Öğretimi. ed. Recep Kaymakcan vd.. 523-552. İstanbul: Değerler Eğitimi Merkezi Yayınları, 2011.
Kozikoğlu, İshak - Senemoğlu, Nuray. “Mesleğe Yeni Başlayan Öğretmenlerin Karşılaştıkları Güçlükler: Nitel Bir Çözümleme”. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, – Journal of Qualitative Research in Education, 6/3 (2018), 341-371. Erişim 2019 https://dergipark.org.tr/tr/pub/enad/issue/40655/490127
Kozikoğlu, İshak - Soyalp, Hayriye. “Aday Öğretmenlerin, Danışman Öğretmenlerin ve Okul Yöneticilerinin Aday Öğretmen Yetiştirme Programına Yönelik Görüşlerinin İncelenmesi”. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33/4 (2018), 934-952. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/557828
K. Wong, Harry vd.. “Dünya Yeni Adaylık Eğitimiyle İlgili Bize Neler Öğretebilir?”. çev. Öner Uslu vd.. Eğitim Programlarında Güncel Sorunlar. Ornstein C. Allan vd.. 242–249. Ankara: Pegem Akademi Yayınları, 2016.
Mayring, Philip. Nitel Sosyal Araştırmaya Giriş. çev. Adnan Gümüş vd.. Ankara: BilgeSu, 2001.
MEBTTKBÖAK, Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının 29 Haziran 2020 tarih ve 12 sayılı Öğretmenlik Alanları Kararı. Türkiye: Milli Eğitim Bakanlığı Tebliğler Dergisi 2754 (Temmuz 2020). Erişim 11 Ekim 2020. file:///C:/Users/YBU/Downloads/2754_Temmuz_2020.pdf
MEBAÖYP, Milli Eğitim Bakanlığı Aday Öğretmen Yetiştirme Programı Konulu Valiliklere Gönderilen Bakanlık Yazısı/ 17 Ekim 2016, İlgi d. Erişim Temmuz 2020. https://kirikkale.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2016_10/18125853_aday_ogretmen_yetistirme_programi.pdf
MEBAÖYS, Milli Eğitim Bakanlığı Aday Öğretmen Yetiştirme Sürecinin Ayrıntıları Belli Oldu/ 18 Şubat 2016. Erişim 20 Şubat 2016. http://www.meb.gov.tr/aday-ogretmen-yetistirme-surecinin-ayrintilari-belli-oldu/haber/10465/tr
MEBAÖYSİY. Aday Öğretmen Yetiştirme Sürecine İlişkin Yönerge. Türkiye: Milli Eğitim Bakanlığı Tebliğler Dergisi 2702 (Mart 2016). Erişim 28 Haziran 2020. http://mevzuat.meb.gov.tr/dosyalar/1769.pdf
Merriam, Sharan B. Nitel Araştırma Desen ve Uygulama İçin Bir Rehber. çev. Selahattin Turan vd.. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık, 2013.
ÖAYDY, Öğretmen Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği, Resmi Gazete 29329 (17 Nisan 2015). Erişim 14 Eylül 2019. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2015/04/20150417-4.htm
ÖSB, Öğretmen Strateji Belgesi 2017 – 2023. Resmi Gazete 30091 (9 Haziran 2017). Erişim 24 Haziran 2020. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2017/06/20170609-13.htm
Özdemir, Şuayip – Kavak, Rahime. “İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Eğitimi Bölümü Öğrencilerinin Eğitim-Öğretim Beklentileri ve Sorunları (Atatürk ve Erciyes Üniversiteleri Örneği)”. The Journal of Academic Social Science Studies 5/7, (2012), 529-551.
Özan, Mukadder Boydak - Nanto, Zülküf. “Okul Yöneticilerinin Aday Öğretmenlik Süreci ile İlgili Görüşleri”. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi (KÜSBD) 8/1 (Ocak 2018), 187-202. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/434439
Özoğlu, Murat vd.. Türkiye ve Dünyada Öğretmenlik: Retorik ve Pratik. Ankara: Eğitim Birsen Yayınları, 2013.
Öztürk, Cemil. Atatürk Devri Öğretmen Yetiştirme Politikası. Ankara: Türk Tarih Kurumu, 1996.
Palmer, Parker J. “Öğretmenin Kalbi”. çev. Esra Çakar Özkan vd.. Eğitim Programlarında Güncel Sorunlar. Ornstein C. Allan vd.. 55-67. Ankara: Pegem Akademi Yayınları, 2016.
Patton, Michael Quinn. Nitel Araştırma ve Değerlendirme Yöntemleri. çev. Mesut Bütün - Selçuk Beşir Demir (ed.). Pegem Akademi Yayınları. Ankara: 2014.
Saldana, Johnny. Nitel Araştırmacılar İçin Kodlama El Kitabı. çev. Aysel Tüfekçi Akcan - Süleyman Nihat Şad (ed.). Pegem Akademi Yayınları. Ankara: 2019
Sarıkaya, İsmail vd.. “Aday Öğretmen Yetiştirme Sürecinin Aday ve Danışman Sınıf Öğretmenlerinin Görüşleri Kapsamında Değerlendirilmesi: Bir Karma Yöntem Çalışması”. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi GEFAD / GUJGEF 37/3 (Aralık 2017), 939–989. http://www.gefad.gazi.edu.tr/tr/download/article-file/393029
Seferoğlu, Süleyman S. “Öğretmen Yeterlikleri ve Mesleki Gelişim”. Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim. 58 (2004), 40-45. Erişim 24 Haziran 2018. http://yunus.hacettepe.edu.tr/~%20sadi/yayin/Seferoglu_Ogretmen_ Yeterlikleri_BAAE_2004-58.pdf
Topsakal, Cem - Duysak, Ahmet. “Aday Öğretmen Yetiştirme Sürecine İlişkin Aday Öğretmenler ve Diğer Paydaşların Görüşleri”. Sakarya University Journal of Education 7/3 (Aralık 2017), 625-638. https://doi.org/10.19126/suje.368228
Yazıbaşı, Muhammet Ali. “İlahiyat/İslami İlimler Fakültesinde Pedagojık Formasyon Derslerini Tercih Eden Öğrencilerin Derslerle İlgili Değerlendirmeleri”. İlahiyat Alanında Akademik Çalışmalar. ed. Ramazan Biçer. 19-40. Ankara: Gece Kitaplığı Yayınları, 2018.
Yıldırım, Ali - Şimşek, Hasan. Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 9. Basım, 2013.
Zengin, Zeki S. Tanzimat Dönemi Osmanlı Örgün Eğitim Kurumlarında Din Eğitimi ve Öğretimi (1839–1876). İstanbul: MEB Yayınları, 2004.