Çırakların Dini İnançlarına Göre İş Ahlakı Düzeylerinin İncelenmesi (Ordu İli Örneği)

Bu çalışmanın amacı İslam dini ve iş ahlakı ilişkisi çerçevesinde literatür çalışması yapmak ve çırakların dini inançları ile iş ahlakı düzeyleri arasındaki ilişkiyi incelemektir. Bu amaçla geliştirilen “İş Ahlakı Ölçeği”, 2011-2012 eğitim-öğretim yılında Ordu ili Mesleki Eğitim Merkezi’nde öğrenim gören 116 çırağa uygulanmıştır. Toplanan verilerin analizinde ve hipotezlerin test edilmesinde tek yönlü varyans analizi (ANOVA) kullanılmıştır. Araştırma sonucunda, ticarette yalan söylememe prensibi ve ticaretle ilgili bir ayete inanma durumu ile çırakların iş ahlakı tutum puan ortalamaları arasında önemli bir fark olduğu; ticaretle ilgili bir hadise inanma durumu ile çırakların iş ahlakı tutum puan ortalamaları arasında ise önemli bir fark olmadığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler:

İslam dini, dini inanç, iş ahlakı, mesleki eğitim merkezi, çıraklık.

According to the Religious Beliefs of Apprentices Examining of the Degree of Their Business Ethics (The Case of Ordu)

The main aims of this study are to set forth the relationship between Islamic religion and business ethics in light of literature and to examine the relationship between the religious faith of apprentices and the level of their business ethics. For this purpose a “Scale of Business Ethics” was developed and administered to 116 apprentices who studied at Mesleki Eğitim Merkezi (Professional Education Center) in Ordu, 2011-2012 academic years. For the analysis of data and checking of hypothesis, one-way variety analysis (ANOVA) was used. It was found that there was a significant difference between the principle of not lying and believing a verse related to the trade and the average total scale scores; there was no significant difference between the believing a hadith concerning trade and the average total scale scores.

Keywords:

Islamic religion, religious faith, business ethics, professional education center, apprenticeship.,

PDF

___

Akkutay, Ülker, Türkiye’de Çıraklık Eğitimi, Erek Ofset, Ankara, 1991.
Aladağ, Rahim, İş Çevrelerinin Çıraklık Eğitim Sisteminden Beklentileri ve Bu Beklentilerin Karşılanma Düzeylerinin Belirlenmesi, Yayınlanma-mış Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi EBS, 2006.
Alkan, Cevat, Hıfzı Doğan ve Sezgin İlhan, Mesleki ve Teknik Eğitimin Esasları, Nobel Yayıncılık, Ankara, 2001.
Arslan, Mahmut, “The Work Ethic Values of Protestant British, Catholic Irish and Muslim Turkish Managers”, Journal of Business Ethics, vol. 31, no. 4, Jun. 2001, s. 321-339.
Arslan, “Türkiye’de İslam ve İş Ahlakı”, Teorik ve Pratik Yönleriyle Ahlak, ed. Recep Kaymakcan ve Mevlüt Uyanık, Dem Yayınları, İstanbul, 2007, s. 409-445.
Arslan, İş ve Meslek Ahlakı, 3. bs., Siyasal Kitabevi, Ankara, 2012.
Aygün, Zahide K. ve diğerleri, “Work Values of Turkish and American University Students”, Journal of Business Ethics, vol. 80, no. 2, Jun. 2008, s. 205-223.
Bayrak, Sabahat, İş Ahlakı ve Sosyal Sorumluluk, Beta Yayıncılık, İstanbul, 2001.
Buhari, Ebu Abdillah Muhammed b. İsmail, Camiu’s-Sahih, Çağrı Yayınları, İstanbul, 1993.
Ebu Davud, Süleyman b. Eş’as es-Sicistani, Sünen, Çağrı Yayınları, İstanbul, 1993.
Eyigün, Selim, Mesleki Eğitim Merkezi Öğrencilerinin Benlik Kavramlarının İncelenmesi (Bursa İli Örneği), Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi SBE, 2008.
Gülvahaboğlu, Adil, Ahi Evran Veli ve Ahilik, Memleket Yayınları, Ankara, 1991.
İbn Mace, Ebu Abdillah Muhammed b. Yezid, Sünen, Çağrı Yayınları, İstanbul, 1993.
Kınran, Şükrüye Burcu, İş Ahlakı ve Etik Değerlerin Türk İşletmeciliğindeki Yeri, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İÜSBE, İstanbul 2006.
Kıtagava, Joseph, Comparative Work Ethics, Library of Congress, Was-hington, 1985.
Köylü, Mustafa, Küresel Ahlak Eğitimi, DEM Yayınları, İstanbul, 2006.
Kurt, Abdurrahman, “Örgütlü İşadamlarında İslam Çalışma Ahlakı”, İslam ve Çalışma Ahlakı Ulusal Sempozyumu, 25-27 Kasım 2005, İzmir İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, İzmir, 2008, s. 330-357.
MEB, Çıraklık ve Mesleki-Teknik Eğitim Konseyi Görüşmeleri ve Kararları, Ankara, 1990.
Özdemir, Süleyman, “Günümüz Türkiye’sinde Akademik İş Ahlakı Çalışmalarına Genel Bakış”, İşletmelerde İş Etiği, ed. Sabri Orman ve Zeki Parlak, İTO Yayınları, İstanbul, 2009, s. 302-336.
Özgener, Şevki, İş Ahlakının Temelleri: Yönetsel Bir Yaklaşım, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara, 2004.
Madsen, Peter ve Jay M. Shafritz, Essential of Business Ethics, Penguin Books Inc., New York, 1990.
Rıce, Gillian, “Islamic Ethics and the Implications for Business”, Journal of Business Ethics, vol. 18, no. 4, Feb., 1999, s. 345-358.
Soykut, Refik, Orta Yol Ahilik, Güneş Matbaacılık, Ankara, 1971.
Şahin, Mehmet Kenan, “Dini Açıdan İş Ahlakı: İnancın İş Ahlakının Sürdürülebilirliğine Katkısı Üzerine”, Cumhuriyet Üniversitesi İla-hiyat Fakültesi Dergisi, c. 14, sayı: 2, Sivas, 2010, s. 443-467.
Tabakoğlu, Ahmet, “Gayb İnancının Ekonomik Hayata Yansımaları”, Toplu Makaleler-2, İslam İktisadı Kitabevi, İstanbul, 2005, s. 13-28.
Tabakoğlu, “Ahilik ve İş Ahlakı”, 31 Mayıs 2008 İGİAD İş Ahlakı Sempozyumu, İstanbul, s. 37-52.
Taşpınar, Mehmet, Elazığ ve Malatya’da Çıraklık Eğitimi ve Sorunları, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi, SBE, 1992.
Tirmizi, Ebu İsa Muhammed b.İsa b. Sevre, Sünen, Çağrı Yayınları, İstanbul,1993.
Tunçay, Sibel, İş Ahlakı Uygulamalarının Çalışanlar Üzerine Etkileri ve Bir Uygulama, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Fatih Üniversitesi SBE, 2009.
Uşan, M. Fatih, Çıraklık Sözleşmesi, Mimoza Yayınları, Konya, 1994.
Weber, Max, Protestan Ahlakı ve Kapitalizmin Ruhu, çev. Gamze Aslan, Hil Yayınları, İstanbul, 1985.
Yaran, Cafer Sadık, “Erdem ve Ekonomi: Dini ve Felsefi Açıdan İş Ahlakı”, 31 Mayıs 2008 İGİAD İş Ahlakı Sempozyumu, İstanbul, s. 19-35.