BORÇLUNUN BİLDİĞİ BAŞLANGIÇTAKİ İMKÂNSIZLIĞA BAĞLANAN BUTLAN YAPTIRIMININ CULPA IN CONTRAHENDO İLE DARALTILMASI

Tarihî süreç boyunca borcun ifa edilmemesi düzenlemelerimizin temelinde yer alan imkânsızlık kavramı, artık modern ekonomik düzen içinde sahip olduğu önemi yitirmiş görünse de; Türk Borçlar Kanununun yapımı aşamasında bu kavramı temeline oturtmayan borca aykırılık sistemleri dikkate alınmayarak eski sistemin aynı şekilde devamı sağlanmıştır. Bu sistemin eleştiriye açık yanlarından bir tanesini de, birbirinden tamamen farklı rejimlere tâbi tutulan başlangıçtaki imkânsızlık-sonraki imkânsızlık ayrımı oluşturmaktadır. Sözleşmenin butlanı yaptırımına yol açan başlangıçtaki imkânsızlık hallerinde, bu imkânsızlığın borçlu tarafından bilindiği durumlarda culpa in contrahendo sorumluluğunun işletilerek butlan yaptırımının uygulama alanının daraltılması, hem hukuk mantığıyla hem de hukuk vicdanıyla bağdaşan bir çözümdür. Bunun yanında tazminat sorumluluğunun kapsamının belirlenmesinde de alacaklının talepleri yalnız menfî zararları ile sınırlanmamalı, müspet zararlarını da talep edebilmesine olanak tanınmalıdır.

LIMITING THE AREA OF APPLICATION OF THE VOIDNESS OF THE CONTRACT DUE TO INITIAL IMPOSSIBILITY WITH CULPA IN CONTRAHENDO RESPONSIBILITY

The concept of impossibility, which has remained as the fundamental element of our regulations of non-performance throughout the years, has lost its importance within our modern financial system; however, during the enactment of the new Turkish Code of Obligations, new non-performance approaches that do not consider impossibility as their essential element have mainly been ignored and our old system has been preserved. One of the criticizable parts of this system is the distinction between initial impossibility and subsequent impossibility, which are subject to entirely different legal terms and consequences. In the event of an initial impossibility that was known by the debtor during the conclusion of the contract, invoking his culpa in contrahendo responsibility instead of deeming the contract null and void would be a better solution that would cohere with legal reasoning and conscience. Furthermore, when determining the scope of the compensation, creditor’s claims should not be limited with their negative damages and they should also be allowed to claim their positive damages.

PDF

___

Aksoy, Hüseyin Can, Impossibility in Modern Private Law - A Comparative Study of German, Swiss and Turkish Laws and the Unification Instruments of Private Law, Cham - Heidelberg - New York - Dordrecht - London 2014.
Altunkaya, Mehmet, Edimin Başlangıçtaki İmkansızlığı, Ankara 2005.
Arıkan, Mustafa, Culpa in Contrahendo Sorumluluğu, SÜHFD., C. 17, S. 1, 2009, s. 69-89
Atamer, Yeşim M., İfa Engelleri Hukukunu Yeniden Sistematize Etmeyi Düşünmek: Borca Aykırılık Türleri Yerine Yaptırımları Esas Alan Bir Sistematik, Prof. Dr. Rona Serozan’a Armağan, İstanbul 2010, s. 217-260.
Baş, Ece, Satım Hukukunda Aynen İfa Talebinin Birincil Yaptırım Olması Sorunu, Prof. Dr. Aydın Zevkliler’e Armağan, Yaşar Üniversitesi Elektronik Dergisi, C. 8, Özel Sayı, 2013, s. 623-656.
Başoğlu, Başak, Sözleşmenin Konusundaki İmkansızlık, Prof. Dr. Belgin Erdoğmuş’a Armağan, İstanbul 2012, s. 489-517.
Başpınar, Veysel, Borç Sözleşmelerinin Kısmi Butlanı, Ankara 2008.
Baygın, Cem, Culpa in Contrahendo Sorumluluğu ve Amerikan Hukukundaki Uygulaması, AÜEHFD., C. 4, S. 1-2, 2000, s. 345-377.
Baysal, Başak, Sözleşmenin Uyarlanması, 2. Baskı, İstanbul 2017.
Blaurock, Uwe, Culpa-Haftung und nachträgliche Unmöglichkeit, Zum deutschen und internationalen Schuldrecht- Kolloquium aus Anlaβ des 75. Geburtstag von Ernst von Caemmerer, Tübingen 1983, s. 51-65.
Buz, Vedat, Borçlunun Temerrüdünde Sözleşmeden Dönme, Ankara 2014.
Canaris, Claus-Wilhelm, Die Reform des Rechts der Leistungsstörungen, JZ., (10), 2001, s. 499-528.
Demircioğlu, Huriye Reyhan, Sözleşme Görüşmelerindeki Kusurlu Davranıştan Doğan Sorumluluk (Culpa In Contrahendo Sorumluluğu), Ankara 2009.
Dural, Mustafa, İmkânsızlık Kavramı ve Türleri, BATİDER, C. VII, S. 1, 1973, s. 11-58
Eren, Fikret, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 22. Baskı, Ankara 2017.
Ergüne, Mehmet Serkan, Olumsuz Zarar (“Zarar”), İstanbul 2008.
Ergüne, Mehmet Serkan, Reform Sonrası Alman Medeni Kanununda İmkânsızlık Halleri ve Sonuçları (“İmkânsızlık”), İÜHFM., C. 62, S. 1-2, 2004, s. 351-380.
Fikentscher, Wolfgang/Heinemann, Andreas, Schuldrecht, 10. Baskı, Berlin 2006.
Gezder, Ümit, Türk/İsviçre Hukukunda Culpa in Contrahendo Sorumluluğu, İstanbul 2009.
Hatemi, Hüseyin/Gökyayla, Emre, Borçlar Hukuku Genel Bölüm, 4. Bası, İstanbul 2017.
Huber, Ulrich, Leistungsstörungen, Band I: Die allgemeinen Grundlagen – Der Tatbestand des Schuldnerverzuges – Die vom Schuldner zu vertretenden Umstände, Köln 1999.
Kessler, Friedrich/Fine, Edith, Culpa in Contrahendo, Bargaining in Good Faith and Freedom of Contract: A Comparative Study, Harvard Law Review, Vol. 77, No. 3, 1964, s. 401-449.
Kılıçoğlu, Ahmet M., Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 21. Bası, Ankara 2017.
Kocayusufpaşaoğlu, Necip / Hatemi, Hüseyin / Serozan, Rona / Arpacı, Abdülkadir, Borçlar Hukuku Genel Bölüm, İfa, İfa Engelleri, Haksız Zenginleşme (“Serozan, İfa Engelleri”), 6. Bası, C. 3, İstanbul 2014.
Oğuzman, Kemal/Öz, Turgut, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 15. Bası, C. 1, İstanbul 2017.
Özçelik, Barış, Sözleşmeden Doğan Borçların İfasında Hukuki İmkansızlık ve Sonuçları, AÜHFD., 63 (3), 2014, s. 569-621.
Pieck, Manfred, A Study of the Significant Aspects of German Contract Law, Annual Survey of International & Comparative Law, Vol. 3, Iss. 1, Article 7, 1996, s. 111-176.
Reisoğlu, Safa, Türk Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 25. Bası, İstanbul 2014.
Sanlı, Kerem Cem, Borca Aykırı Davranış Ekonomik Açıdan Etkin Olabilir Mi? Türk Hukuku Açısından Bir Değerlendirme, BATİDER, C. XXX, S. 3, 2014, s. 95-173.
Schwarze, Roland, Das Recht Der Leistungsstörungen, Berlin 2008.
Serozan, Rona, Parça Borcu-Çeşit Borcu, Aşılması Gerekli Bir Ayırım, (“Parça Borcu”), İstanbul Üniversitesi Mukayeseli Hukuk Araştırmaları Dergisi, C. 3, S. 5, 1969, s. 211-238.
Serozan, Rona, Sözleşmeden Dönme (“Dönme”), 2. Bası, İstanbul 2007.
Serozan, Rona, Sözleşmenin Kuruluşunda (Konusunda) İmkânsızlığa Bağlanan Butlanın Aşılması (“Armağan”), Prof. Dr. Hüseyin Ülgen’e Armağan, İstanbul 2007, s. 2029-2036.
Serozan, Rona, Yeni Alman İfa Engelleri Hukuku (“Alman İfa Engelleri”), İÜHFM., C. 58, S. 1-2, 2000, s. 233-248.
Sert, Selin/Cihan, Ali Hulki, Borcun İfa Edilmeyeceğinin Önceden Bildirilmesi, Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. VIII, S. 2, 2013, s. 901-918.
Tekinay, Selahattin Sulhi/Akman, Sermet/Burcuoğlu, Haluk/Altop, Atilla, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 7. Baskı, İstanbul 1993.
Topuz, Seçkin/Canbolat, Ferhat, Türk-İsviçre ve Alman Borçlar Hukukunda İmkânsızlığın Düzenlenişi, AÜHFD., 57 (3), 2008, s. 673-718.
Umur, Ziya, Roma Hukuku, İstanbul 1974.
Von Tuhr, Andreas, Borçlar Hukukunun Umumi Kısmı (Çeviren: Cevat Edege), C. 1-2, Ankara 1983.
Yalman, Süleyman, Türk-İsviçre Hukukunda Sözleşme Görüşmelerinden Doğan Sorumluluk, Ankara 2006.
Zimmerman, Reinhard, Remedies for Non-Performance, The Edinburgh Law Review, Vol. 6, 2002, s. 271-314.