Side Tiyatrosu’ndan Portre Bir Baş

Bu çalışma ile 2000 yılında Side’de tiyatro kazısında ele geçen mermer bir portre başın tanıtılmasıamaçlanmaktadır. Boyundan aşağısı kırık ve eksik başın, çene ile başın üst noktası arasındaki kısmının iyikorunmuş olması, toplam yüksekliğinin hesaplanabilmesi adına önemli bir veri olmuştur. Böylece başıninsan ölçülerine sahip bir heykele ait olabileceği önerilebilmiştir. Orta yaşın üzerinde bir erkeği temsileden bıyıklı ve sakallı eser, kendine has yüz özellikleri, güçlü alın yapısı, kırışıklıkları, alt dudağınüzerine doğru sarkıtılan üst dudağı ile özel portre kategorisinde değerlendirilmiştir. Eserin çene altındanboyun başlangıcına kadar devam eden uzun sakalları, çift matkap darbesi ile işlenmiş göz bebekleri vekazıma çizgi ile verilen irisi, stil olarak MS III. yüzyıl portrelerini takip eder. Eserin tiyatro yapısıiçerisinde geç döneme tarihlendirilen bir duvarın içerisinde devşirme malzeme olarak ele geçmiş olmasıve korunmuşluk düzeyi şimdiye kadar orijinal konteksi hakkında yorum yapmaya imkân tanımamıştır.Ancak burada portre başın, için de devşirme malzeme olarak kullanıldığı duvar ile birlikte tiyatronun veSide’nin şehircilik tarihi içindeki yerinin incelenmesi amaçlanmaktadır.

A Portrait Head from the Side Theater

This study, introduces a marble portrait head that was recovered during the theater excavation of 2000 in Side. The fact that the parts below the neck were broken off and missing, but the head between the chin and the upper point of the head was well preserved provided important data for the calculation of the total height of the work. Accordingly, it is suggested that the head might belong to a statue of human dimensions (life-sized). Representing a man over middle age with a mustache and beard, this sculpture was considered as falling within a private portrait category with its unique facial features, strong forehead structure, wrinkles and upper lip overhanging the lower lip. The long beard of this portrait extending from the bottom of the chin to the beginning of the neck, the eyeballs processed with a double drill stroke, and the iris accentuated by a scraped line, seem to have followed traits in style of IIIrd century portraits. The fact that this work was recovered as reused material within a wall dated to a later period within the theater structure, and its level of preservation, to date has not permitted comment on the original context. However, the aim of this article was to examine the wall where the portrait head was employed as reused material, the theater, and of Side, within the history of urbanism.

PDF

___

Adak M. & Onur F. (2010). “Side’de Epigrafik Çalışmalar”. Side’ye Emek Verenler Sempozyumu (20-22 Nisan 2007) (2010) 52-55.
Akçay-Güven B. (2014). Pamphylia Bölgesi Roma Dönemi Portreciliği. Yayınlanmamış Doktora Tezi. İstanbul Üniversitesi, İstanbul 2014.
Alanyalı F. & Piesker K. & Erkoç S. (2014). “Attius Philippus Suru”. H. S. Alanyalı, Side 2013 Yılı Kazı ve Araştırmaları. ANMED 12 (2014) 94-96.
Alanyalı F. & Öztekin V. (2018). “Side M Yapısı – Arkeolojik Çalışmalar”. H. S. Alanyalı – S. Erkoç, Side 2017 Yılı Çalışmaları. ANMED 16 (2018) 103-105.
Bergmann M. (1977). Studien zum römischen Porträt des 3. Jahrunderts n. Chr. Bonn 1977.
Bernardi Ferrero D. de (1970). Teatri classici in Asia Minore 3. Città dalla Troade alla Pamfilia. Roma 1970.
Fittschen K. & Zanker P. (1985). Katalog der römischen Portrӓts in den Capitolinischen Museen und den anderen kommunalen Sammlungen der Stadt Rom. Band I: Kaiser und Prinzenbildnisse. Germany 1985.
Fittschen K. & Zanker P. & Cain P. (2010). Katalog der römischen Portäts in den Capitolinischen Museen und den anderen kommunalen Sammlungen der Stadt Rom. Band II: Die Männlichen Privatporträts. Germany 2010.
Fittschen K. (2010). “The portraits of Roman emperors and their families: controversial positions and unsolved problems”. Eds. B. C. Ewald - C. F. Noreña, The Emperor and Rome. Space, Representation, and Ritual (2010) 221-247. Cambridge.
Gliwitzky C. (2010). Späte Blüte in Side und Perge. Die pamphylische Bauornamentik des 3. Jahrhunderts n. Chr. Bern 2010.
Günay R. (2010). “Side Çalışmalarım”. Side’ye Emek Verenler Sempozyumu (20-22 Nisan 2007) (2010) 77-83.
Hellenkemper H. & Hild F. (2004). Lykien und Pamphylien Teil, TIB 8. Wien 2004.
İzmirligil Ü. (1985). “Side Tiyatrosu ve Çevresi Kazı, Onarım ve Düzenleme Çalışmaları”. KST VII (1985) 387-395.
İzmirligil Ü. (1986). “Side Tiyatrosu ve Çevresi Kazı, Onarım ve Düzenleme Çalışmaları (1985)”. KST VIII/2 (1986) 127-135.
İzmirligil Ü. (1987). “Side Tiyatrosu ve Çevresi Kazı, Onarım ve Düzenleme Çalışmaları”. KST IX/2 (1987) 165-172.
İzmirligil Ü. (2004). “Side Tiyatrosu ve Bizans Dönemi Kullanımı”. Ed. S. Ögel, Sanat Tarihi Defterleri 8. Metin Ahunbay’a Armağan. Bizans Mimarisi Üzerine Yazılar. İstanbul (2004) 249-261.
İzmirligil Ü. & Atila İ. A. (2010). “Side Tiyatrosu’nda İlk Çalışmalar”. Side’ye Emek Verenler Sempozyumu (20-22 Nisan 2007) (2010) 62-68.
Koçak M. (2016). “Fethiye Müzesinde Letoon’dan Gelme Bir II. Arsinoe Philadelphos Portresi”. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi 34 (2016) 261-274.
Mansel A. M. (1962). “Side Tiyatrosu”. Belleten XXVI/101 (1962) 45-78.
Mansel A. M. (1963). Die Ruienen von Side. Berlin 1963. Mansel A. M. (1978). Side. 1947 – 1966 Yılları Kazıları ve Araştırmalarının Sonuçları. Ankara 1978.
Nollé J. (1993). Side im Altertum. Geschichte und Zeugnisse I. Inschriften griechischer Städte in Kleinasien 43. Bonn 1993.
Nollé J. (2001). Side im Altertum. Geschichte und Zeugnisse II. Inschriften griechischer Städte aus Kleinasien 44. Bonn 2001.
Özgan R. (2015). Roma Portre Sanatı III. İstanbul 2015.
Prusac M (2016). From Face to Face: Recarving of Roman Portraits and the Late-Antique Portrait Arts. Second, Revised Edition. Leiden 2016.
Soykal-Alanyalı F. & Erkoç S. (2015). “Attius Philippus Suru Arkeolojik Çalışmalar”. H. S. Alanyalı, Side 2014 Yılı Kazı ve Araştırmaları. ANMED 13 (2015) 114-117.
Soykal-Alanyalı F. (2016). “Side Dionysos (?) Tapınağı Işığında Tiyatro İle Çevresinin Kentsel Değişimi ve Dönüşümü”. OLBA XXIV (2016) 419-451.
Wood S. (1986). Roman portrait sculpture 217-260 AD. Leiden 1986.
Yıldırım Ş. (2013). Side Antik Kentinin Bizans Dönemi Dini Mimarisi. Yayınlanmamış Doktora tezi. Anadolu Üniversitesi, Eskişehir 2013.
Yurtsever A. (2018). “Gladiator-Themed Artefacts in the Side Museum”. SoSchrÖAI 56 (2018) 67-78.