Birbirleriyle kurulmuş en uzun birlikteliğin yol arkadaşları olarak anabileceğimiz iki kavramdan birigöç diğeri hafıza olarak sayılabilir. Hafıza, yıkım ve savaşın arasından; göç edilen yerden konaklananyere en çok götürülendir. Mübadele sonucu Türkiye’ye gelen mübadillerle ilgili genel kanaat Türk-lüklerinden mütevellit kültürel bağlarından dolayı Türkiye Türklerine kolay eklemlendikleri ve tarihibirikimin kaçınılmaz çıkarımı olarak Türkiye Türkleriyle bağ kurdukları ve belleklerinin de bu doğrultudaşekillendiğidir. Ancak özellikle Girit üzerinde yapılacak mütalaa, Girit’in çok özel sosyo-kültürel vetarihi bir süreğin içinde olduğunu görmeden ele alınamaz. Girit Türklerinin daha ziyade Yunanca konuşu-yor olmalarından, Girit’in ada özellikleri taşımasına; Girit Müslümanlığına eklemlenmiş Latin kültürün-den, Bektaşiliğin ada üzerindeki etkisine birçok özgül özellik Girit özelinde barınmaktadır. Bu girizgâhçalışmasında hedeflenen öncül çıkarım Girit Türklerinin, Türkiye Cumhuriyeti anakarasına Türklüğünkültürel belleğinden ziyade Girit’te inşa olunmuş toplumsal belleklerini taşıdıkları; kendi aralarındakimukavemeti tarihi bir çıkarım sonucu Türklük kültürü üzerinden değil, Giritlilik üzerinden “kendi grupsalbelleklerini”, başka bir ifadeyle toplumsal bellekleri üzerinden sağladığıdır. Bellek türleriyle ilgili genişbir kavramsal tartışmadan sonra Girit örneği üzerine eğilinecektir.

Emigration and memory...Both are the friends of the longest unity that established with each other. Through war and destruction memory is taken by the migrant to the place where they have to stay. As a result of the general conclusion of a general idea Turkish exchangee has gone easily with Turkey conditions because of their Turkishness; as inevitable inferences of historical accumulation, and that their memories are shaped in this direction. However, especially the discussion on Crete cannot be considered without seeing that Crete is had been in a very special socio-cultural and historical period. From the Cretan Turks speak more Greek, they carry the island characteristics of Crete; due to the Latin culture articulated in Crete Muslims, many specific features of the influence of Bektashism on the island are sheltered in Crete. The aim of this preliminary study is that the Cretan Turks carried the social memories built in Crete rather than the cultural memory of Turkishness on the Turkish Republic mainland; the resistance among themselves is not a historical consequence of the Turkic culture but of their "collective memories" through their social memories, over Cretan(ness). In the first part, a conceptual discussion will be made on memory types, and in the second part will be addressed to the Cretan example.