1827 Tarihli Arap Harfli Kitâb-ı ǾAhdü'l-ǾAtik'te Geçen Yûsuf ve Züleyha Hikâyesi

Dünya toplumunun sözlü ve yazılı kültür mirasının bugün için yaşayan önemli ürünlerinden biri,Yûsuf ve Züleyha hikâyesidir. Batı toplumları, Yûsuf ve Züleyha hikâyesini, genellikle Tevrat'ı merkezealan bilgi kaynaklarına dayalı olarak işlerken, doğu toplumları İslam'ın kutsal kitabı Kur'an'ı temel alanbilgi kaynaklarına göre işlemiştir. Hikâye genel olarak, adalet, sabır, doğruluk, evlat sevgisi, ayrılık acısı,aşk, ahlak, iffet gibi evrensel olguları işlediği için toplumların kabuller dünyasında önemli bir yer edinmiştir.Yûsuf ve Züleyha hikâyesi, İslam milletleri içerisinde sadece Türkler arasında değil, Arap ve Farskavimleri arasında da oldukça yaygın olarak ele alınıp işlenen konulardan biridir. Yûsuf ve Züleyha hikâyesinidiğer Leylâ ve Mecnun, Hüsrev ü Şirin vb. hikâyelerden ayıran en temel özellik, bu hikâyenindînî kaynaklı olmasıdır. Türk, İran ve Arap edebiyatlarında pek çok kimse tarafından işlenen Yûsuf ve Züleyhahikâyesinin ilk kaynağı, Tevrat olarak bilinmektedir. Söz konusu çalışmada, 1827 yılında İngilizlerinhimayesinde Arap harfli olarak misyonerlik faaliyetleri için basılan ǾAhdü'l-ǾAtik'te geçen Yûsuf veZüleyha hikâyesi Latin harfleri esasında translite edilecek, çevirilen metin Türkçenin ses ve şekil bilgisiaçısından değerlendirilecek ve ayrıca söz konusu metnin gramatikal dizini sunulacaktır.

The Story of Yusuf and Züleyha Published in 1827 in Arabic Letters

One of the most prominent amongst oral and written literary texts is the story of Yûsuf and Züleyha. Although occidental societies handled this story from the perspective of the Torah, Islamic societies of the orient took the Quran as their source in delivering this story. In essence, because the story encapsulates universal values such as: justice, patience, truthfulness, love of siblings, pain of separation, love, morals and chastity among many others, it has been an important aspiration for many cultures. The story of Yûsuf and Züleyha has popularly been handled not only by Turkish language groups, but also by various Arabic and Farsi language groups that comprise the Islamic nations. The major difference between this story and the others such as Leylâ and Mecnun, Hüsrev and Şirin, etc., is that this story is religious in nature and it is well known that this story stemmed from the Torah. In this study, the story of Yûsuf and Züleyha published in 1827 by the English, printed in Arabic letters for missionary work is transliterated and the text’s translation is analyzed in terms of its phonetic and morphological properties and a grammatical dictionary is also provided.

PDF

___

Aktaş H. (2006). Abdurrahman Gubarî, Yûsuf u Züleyha (İnceleme Metin). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Atatürk Ü. Sos. Bil. Ens. Erzurum 2006.
Ata A. (1997). Kısasü’l-Enbiya I, (Giriş-Metin-Tıpkıbasım). Ankara 1997.
Atalay B. (1992). Divanü Lugati’t-Türk Tercümesi I-IV. Ankara 1992.
Cemiloğlu İ. (1994). Kısas-ı Enbiya Nüshası Üzerinde Sentaks İncelemesi. Ankara 1994.
Clauson G. (1972). An Etymological Dictionary of Pre-Thirteenth-Century Turkish. Oxford. 1972.
Cin A. (2012). Süheyl ü Nevbahar. Konya 2012.
Cin A. (2011). Türk Edebiyatının İlk Yûsuf ve Züleyha Hikâyesi, Ali’nin Kıssa-yı Yûsuf’u. Ankara 2011.
Cin A. (2012). Yûsuf ve Züleyha Hikâyesi. Antalya 2012.
Çavuşoğlu M. (1979). Yahya Bey, Yûsuf ve Zeliha. İstanbul 1979.
Demir R. (2006). Hatayî Tebrîzî ve Mollâ Câmî’nin Yûsuf ve Züleyhâ Mesnevîleri Üzerinde Karşılaştırmalı Bir İnceleme (İnceleme-Metin). Yayımlanmamış Doktora Tezi. Yüzüncü Yıl Ü., SBE., Van 2006.
Demirel M. (1979). Kemalpaşa-zâde'nin Yûsuf ve Zelîhâsı ve Dil Hususiyetleri. Yayımlanmamış Doktora Tezi. İstanbul Ü. SBE. İstanbul 1979.
Deniz R. (1998). Halil Oğlu Ali'nin Yûsuf ve Zeliha Kıssası. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Fırat Ü. SBE. Elazığ 1998.
Dilçin D. (1946). Yûsuf ve Zeliha. İstanbul 1946.
Doğan A. (2014). Yûsuf u Züleyhâ. İstanbul 2014.
Dolu H. (1953) Menşeinden Beri Yûsuf Hikâyesi ve Türk Edebiyatı Versiyonları. Türkiyat Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi No: 402. İstanbul 1953.
Elçin D. (1984). Çağatayca Yûsuf ve Züleyhâ Mesnevisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi SBE. Ankara 1984.
Ertaylan H. (1960) Yusuf ve Züleyha. İstanbul 1960.
Ethe H., (1908). Yûsuf And Zalikha. Oxford 1908.
Göre Z. (2009). Kıssa-i Yûsuf (İnceleme-Metin). Ankara 2009.
Hacıeminoğlu N. (1992). Türk Dilinde Edatlar. İstanbul 1992.
Karahan L. (1984). Kıssa-i Yûsuf. Ankara 1984.
Karakaya B. (2012). “Garîb'in Yûsuf ve Züleyhâ'sı”. TÜBAR XXX (2012) 129-168.
Kavruk H. (1998). Eski Türk Edebiyatında Mensur Hikâyeler. İstanbul 1998.
Kayık S. (2007). Tebrizli Ahmedî, Yûsuf ve Zelîhâ (1b-35b İnceleme-Metin-Dizin). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi. Türkiyat Araş. Ens. İstanbul 2007.
Kitabı Mukaddes Şirketi (2000). Kitâbı Mukaddes (Eski Ahit). İstanbul 2000.
Kitabı Mukaddes Şirketi (2000). Kitâbı Mukaddes (Yeni Ahit). İstanbul 2000.
Komisyon (1993). Derleme Sözlüğü. Ankara 1993.
Komisyon (1996). Tarama Sözlüğü. Ankara 1995.
Komisyon (2011). Türkçe Sözlük. Ankara 2011.
Köktekin K. (1994). Süle Fakih’in Yûsuf ve Zelihası (İnceleme-Metin-Dizin). Atatürk Üniversitesi, SBE. Basılmamış Doktora Tezi. Erzurum 1994.
Kut T. (1989). “Ali Ufki Bey”. İslam Ansiklopedisi Cilt II (1989).
Kültüral Z. (2001). Şerîfî, Yûsuf ve Züleyha. İstanbul 2001.
Onur N. (1991). Yûsuf u Züleyhâ. Ankara 1991.
Özsoy Ö.  Güler İ. (1999). Konularına Göre Kur’an. Ankara 1999.
Öztürk Z. (2001). Hamdullah Hamdi's Mesnevi, Yûsuf ve Zelîhâ, Indroduction, Text, Analysis and Facsimile. Harvard University. 2001.
Salehpur C. (1385). Kımıya, Ferheng-i Cami. İran 1385.
Uluhan H. Ç. (2007). Yûsuf ile Züleyha. Ankara 2007.
Yapıcı İ. A. (2006). Ahmedî'nin Yûsuf u Züleyhası. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Aydın Menderes Üniversitesi. SBE. Aydın 2006.
Yazır H.E. (1999). Kur'an -ı Kerim Meali ve Tefsiri. İstanbul. 1999.
Yelten M. (1998). Târih-i İbn-Kesîr Tercümesi. Ankara1998.
Yıldız O. (2008). Yûsuf u Zeliha (Giriş-İnceleme-Metin-Dizinler). Ankara 2008.