Türbe Ziyaretlerinin Sebepleri ve Fert Üzerindeki Etkileri: Bilecik Örneği

İnsanoğlunun geçmişine baktığımız zaman en önemli kavramlardan birinin mekân kavramı olduğunugörürüz. İnsan mekânla kurduğu ilişki neticesinde ya mekândan etkilenmiş ya da onu anlamlandırmaksuretiyle mekânı etkilemiştir. Bir mekânda kişi, kendisini aşkın varlığa daha yakın hissediyorsa, diniheyecan ve coşkuyu daha baskın yaşıyorsa, o mekân diğer mekânlardan farklı görülmüştür. Benzer bazıözellikleriyle bütün dinlerde dini bir uygulama şeklinde var olan türbe, yatır ve mezar ziyaretlerinintemelinde büyük ölçüde kutsalı arama, ondan yardım bekleme duygusu yatmaktadır. Kutsal kabul edilenbu mekânlar insanlarda psikolojik olarak bir rahatlama ve yaşadıkları coğrafyanın önemini araştırmaetkisi yapmaktadır. Bu doğrultuda bu çalışmada birçok insan tarafından Bilecik Şeyh Edebali, ErtuğrulGazi ve Dursun Fakih türbelerine yapılan ziyaretlerin nedenleri, ziyaret eden fertlerin genel özellikleri,ziyaret sonrasında fertlerin bilgi ve davranışlarında, dini hayatlarında ve ruh hallerinde (iç dünyalarında)meydana gelen değişiklikler tespit edilerek “Türbe Ziyaretlerinin Sebepleri ve Fert Üzerindeki Etkileri”,özetle Bilecik Türbeleri bağlamında türbe-insan ilişkisi incelenmiştir. Araştırmada Din Psikolojisindekullanılan bilgi toplama vasıta ve tekniklerinden anket, gözlem ve mülakat tekniği, karşılaştırma ve ilişkianalizi için Chi-Square testi kullanılmıştır. Elde edilen bulgular belirli bir plan çerçevesinde değerlendirilerekkâğıda dökülmüştür.

The Reasons for and Effects of Tomb-Turbé Visits on People: The Bilecik Examples

When we look at the past of mankind we can see that one of the most important concepts is that of space. The relationship established by human space is either influenced by space or influences space through making sense of it. If a person in a place feels closer to the being of love, religious excitement and enthusiasm become more prominent, then that place is seen as being different from other places. At the foundation of the practice of visiting tombs, which exist as a religious practice in all religions, having similar characteristics, there is a great sense of searching for sanctity and the feeling of waiting for help from the entombed. These sanctified places bring psychological relief and give importance to their geographical location. In this respect, the reasons given for the visits made by many people to Bilecik, to the tomb-turbé of Sheikh Edebali, Ertuğrul Gazi and Dursun Fakih, have been studied under the following sections: the general characteristics of the visitors, behaviors during visits, knowledge and behavior after their visit, their religious lives and their moods as reasons for these tomb visits and their effects upon the individual visitor, and the tomb-human relationship within the context of the Bilecik tomb-turbé. A Chi-square test was used for the questionnaire, observation and interview technique, comparison and relationship analysis from the data gathering means and techniques that are employed in Religion Psychology. The finds made are evaluated with a specific plan and the results determined are given in this paper.

PDF

___

Altun I. (2008). “Kocaeli’de Türbelerle İlgili İnanış ve Uygulamalara Örnek: ‘Sultan Baba’”. A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi 37 (2008) 173-185.
Aktaş R. (1973). Batıl İnanışlar. İstanbul 1973.
Aksoy H. (1994). “Dursun Fakih”. İslam Ansiklopedisi/10 (1994) 7-8. İstanbul.
Arslan M. (2004). Türk Popüler Dindarlığı. İstanbul 2004.
Atlı S. (2010). “Şeyh Şa‘Ban-I Veli’nin Türbesi Etrafında Oluşan İnanç ve Uygulamalar”. Sûfî Araştırmaları 6 (2010) 51-52.
Aydın M. (2002). Din Felsefesi. İzmir 2002.
Bayrak H. (2007). İl İl Dini Ziyaret Yerlerimiz. İstanbul 2007.
Başar F. (1994). “Ertuğrul Gazi”. İslam Ansiklopedisi/11 (1995) 314-317. İstanbul.
Canbulat M. (2006). “Ahilik, Şeyh”. Dini Kavramlar Sözlüğü/1 (2006) 12, 619. Ankara.
Göka Ş. (2001). İnsan ve Mekân. İstanbul 2001.
Günay Ü., Güngör H., Taştan A. V. & Sayım H. (2001). Ziyaret Fenomeni Üzerine Bir Din Bilim Araştırması “Kayseri Örneği”. Kayseri 2001.
Kağıtçıbaşı, Ç., (1988). İnsan ve İnsanlar. İstanbul 1988.
Karagöz İ. (2006). “Bâtıl”. Dini Kavramlar Sözlüğü/1 (2006) 56-57. Ankara.
Karaman F. (2006). Tevessül”. Dini Kavramlar Sözlüğü/1 (2006) 659. Ankara.
Kayıkçı S. (2005). Türbe Ziyaretlerinin Psiko-Sosyal Sebepleri ve Etkileri Üzerine Bir Araştırma (Cüneyd-i Bağdadi Türbesi Örneği). Yayımlanmamış Lisans Bitirme Tezi. Marmara Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi, İstanbul 2005.
Kılavuz A. S. (2004). İlmihal (İman ve İbadetler)/1. Ankara 2004.
Kılıç A. (2001). “Isparta Yöresi Halk İnançları”. Uluslararası Anadolu İnançları Kongresi Bildirileri (2001) 415 Nevşehir-Ankara.
Kıyak A. (2012) “Halk Dindarlığı Bağlamında Kutsal Mekan Anlayışı (Baskil Örneği)”. Gümüşhane Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 1/2 (2012) 178.
Kur’an-ı Kerim ve Açıklamalı Meali (2002). Ankara 2002.
Olguner F. (1992). “Batıl”. İslam Ansiklopedisi 5 (1992) 147-148. İstanbul.
Özcan H. (2007). Halkın Çoban Dede’den Beklentilerinin Psikolojik Nedenleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Çukurova Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi, Adana 2007.
Paçacı İ. (2006). “Kabir, Veli”. Dini Kavramlar Sözlüğü. Ankara 2006.
Şahin K. (1994). “Edebali”. İslam Ansiklopedisi/10 (1994) 393-394. İstanbul.
Taş K. (2006). Dindarlığın Kriterleri Üzerine Tipolojik Bir Araştırma (Dindarlığın Sosyo-Psikolojisi). Adana 2006.
Yıldırım A. & Şimşek H. (2000). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara 2000