Ordu ili Gürgentepe ilçesinde yetiştirilen Çakıldak fındık çeşidinde klon seleksiyonu

Öz Bu çalışma Ordu ili Gürgentepe ilçesinde yaygın olarak yetiştirilen Çakıldak fındık çeşidinin üstün özelliklere sahip klonlarını belirlemek amacı ile 2015-2017 yılları arasında yürütülmüştür. Çalışmada toplam 293 klon incelenmiştir. Tüm veriler değerlendirildiğinde bitki başına verim 44 - 349 g/bitki, çotanaktaki meyve sayısı 1.5 adet ile 3.4 adet, kabuklu meyve ağırlığı 1.32 g ile 2.17 g, iç ağırlığı 0.59 g ile 1.23 g, iç oranı %45.2 ile %59.6, kabuk kalınlığı 0.66 mm ile 1.15 mm, göbek boşluğu 0.9 mm ile 4.1 mm ve kusurlu meyve oranı ise %0.0 ile %62.4 arasında belirlenmiştir. Ayrıca seçilen klonlarda yağ oranı %50.5 (G53-1) ile %60.9 (G1-3) ve protein oranı ise %15.3 (G36-1) ile %19.5 (G46-1) arasında değişiklik göstermiştir. Tartılı derecelendirme sonucunda G1-3, G50-3, G53-1 nolu klonlar seçilmiştir. Ayrıca G20-3 nolu klon çotanaktaki meyve sayısı, G22-2 iç oranı, G36-1 meyve iç ağırlığı, G46-1 kabuk kalınlığı, G51-1 dolgun iç oranı yönünden ümitvar olarak değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Corylus avellana L., Pomoloji, Seleksiyon

PDF

___

Ayfer, M., Uzun, A., Baş, F. 1986. Türk fındık çeşitleri. Karadeniz Bölgesi Fındık İhracatçıları Birliği Yayınları, 95s.
Bak, T. 2010. Fındıkta (Corylus avellana L.) farklı dal sayılarının kalite faktörleri üzerine etkileri. Yüksek Lisans Tezi, Ordu Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ordu.
Balık, H. İ. 2007. Ordu'nun Ünye ilçesinde palaz fındık çeşidi klon seleksiyonu. Yüksek Lisans Tezi, Ondokuzmayıs Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı, Samsun.
Balta, M. F., Balta, F., Karadeniz, T. 1997. The evaluations on preselection of the hazelnut ‘Tombul’and ‘Palaz’cultivars grown in Carsamba and Terme (Samsun) districts. Acta Horticulturea 445:109- 118.
Balta, M. F., Yarılgaç, T., Aşkın, M. A., Kuçuk, M., Balta, F., Özrenk, K. 2006. Determination of fatty acid compositions, oil contents and some quality traits of hazelnut genetic resources grown in eastern Anatolia of Turkey. Journal of Food Composition and Analysis, 19(6-7), 681-686.
Bilgen, Y., Duyar, Ö., Balık, H. İ., Kayalak Balık, S., Bostan, S. Z., Koç Güler, S. 2018. Clonal selection of 'Çakildak' hazelnut cultivar in Ulubey, Kabadüz and Gölköy (Ordu, Turkey) districts. International Agriculture Science Congress, 09-12 May 2018, Van.
Bostan, SZ,1997, Türkiye Fındık Yetiştiriciliğinde Sorunlarımız ve Çözüm Yolları. OMÜZF Dergisi, 12(2):127-133.
Bostan, S. Z., İslam, A. 1999. Determination of interrelationships among important nut quality characteristics on Palaz and Sivri hazelnut cultivars by path analysis. Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 23(4): 371-375
Bozkurt, E. 2010. Çakıldak fındık çeşidinde rakım, yıl ve bahçelere göre verimin değişimi üzerine araştırmalar. Yüksek Lisans Tezi, Ordu Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı, Ordu.
Çalış, L. 2010. Ordu'nun Perşembe ilçesinde yetiştirilen tombul fındık çeşidinde farklı rakım ve yöneylerin verim ve kalite üzerine etkileri. Yüksek Lisans Tezi, Ordu Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı, Ordu.
Çetiner, E., 1976. Karadeniz Bölgesi özellikle Giresun ve çevresinde Tombul çeşidi üzerinde seleksiyon çalışmaları ile bunları tozlayıcı yuvarlak tiplerin seçimi üzerine araştırmalar (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Ankara Üniv., 174s
Demir, T., Beyhan, N. 2000. Samsun ilinde yetiştirilen fındıkların seleksiyonu üzerine bir araştırma. Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 24, 173-183.
FAO, 2016. FAOSTAT.fao.org Erişim tarihi 20.06.2018 Güler, E. 2017. Taşkesti (Mudurnu-Bolu) Beldesi fındık populasyonunun verim ve kalite özelliklerinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Ordu Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı, Ordu.
İslam, A. 2000. Ordu ili merkez ilçede yetiştirilen fındık çeşitlerinde klon seleksiyonu. Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı Adana.
İslam, A. 2003. Clonal selection in ‘Uzunmusa’ hazelnut. Plant Breeding, 122(4), 368-371.
İslam, A., Bostan, S. Z. 1999. Ordu’da yetiştirilen fındık tiplerinin pomolojik ve teknolojik özellikleri. Karadeniz Bölgesi Tarım Sempozyumu, 4-5 Ocak 1999, Samsun.
İslam, A., Ozgüven, A. I. 2003. Clonal selection of Tombul hazelnut cultivar. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 18 (2), 111-116.
İslam, A. 2018. Hazelnut culture in Turkey. Akademik Ziraat Dergisi 7(2):259-266. DOI: http://dx.doi.org/10.29278/azd.476665
İslam, A., 2019. Advances in breeding of hazelnuts. In Achieving sustainable cultivation of tree nuts (edited by Serdar Ü. and Fulbright D.). Burleigh Dodds Science Publishing, Cambridge, UK, 2019, (ISBN: 978 1 78676 224 5; http://dx.doi.org/10.19103/AS.2018.0042.15
James, C.S. 1995. Analytical Cehemistry of Foods. Balckie Academic & Professional. Chemistry, 46, 4358- 4362.
Köksal, İ. 2002. Türk fındık çeşitleri. Fındık tanıtım Grubu Yayınları, Ankara. 136s. ISBN 975-92886-0-5. Özbek, S., 1978. Özel Meyvecilik. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları No: 112, Adana
Özdemir, M., Açkurt, F., Kaplan, M., Yıldız, M., Löker, M., Gürcan, T., Seyhan, F. G. 2001. Evaluation of new Turkish hybrid hazelnut (Corylus avellana L.) varieties: fatty acid composition, α-tocopherol content, mineral composition and stability. Food Chemistry, 73(4), 411-415.
Romisondo, P., L. Radicati, and G. Me, 1983: Results in the field of improvement of hazelnut through crossing and mutagenesis (in Italian). Proc. II Convegno Internazionale Sul Nocciuolo. Avellino, Italy
Rovira, M., Romero, M., Clave, J. 1997. Clonal selection of ‘Gironell’and ‘Negret’ hazelnut cultivars. Acta Horticulturae 445: 145-150.
Serdar, U., Horuz, A., Demir, T. 2005. The effects of B-Zn fertilization on yield, cluster drop and nut traits in hazelnut. Journal of Biological Sciences, 5 (6):786- 789,
Thompson, M. M., 1977. Inheritance of nut traits in filbert. Euphytica 26, 465-474
Thompson MM, Langersted HB, Mehlenbacher AS. 1996. Hazelnuts. Fruit Breeding, (Edited by Jules Janick and James N. Moore) Volume III Chapter 3, pp:125- 184
Turan, A. 2007. Giresun ili Bulancak ilçesi tombul fındık klon seleksiyonu. Yüksek Lisans Tezi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı, Samsun.
TÜİK, 2018. Bitkisel Üretim Verileri. www.tuik.gov.tr Erişim tarihi 20.06.2018
Valentini, N., Marinoni, D., Me, G., Botta, R. 2001. Evaluation of Tonda Gentile delle Langhe clones. Acta Horticulturae, 556, 209-215.