2010

Fındıkta kseni ve metakseni: meyve tutumu ve meyve özelliklerine etkisi

Bu çalışma 2015 ve 2016 yıllarında Fındık Araştırma Enstitüsü (Giresun) deneme bahçelerinde yürütülmüştür. Çalışmada fındıkta tozlayıcı çeşitlerin meyve ve iç özelliklerinde sebep olduğu değişimlerin belirlenmesi amaçlanmıştır. Ana çeşit olarak Tombul, Palaz, Çakıldak, Foşa ve Allahverdi; tozlayıcı çeşit olarak ise bu beş çeşide ilave olarak Sivri, Kalınkara ve Yassı Badem kullanılmıştır. Kendileme, kontrol olarak kabul edilmiş, serbest tozlanma ise uygulama olarak değerlendirmeye alınmıştır. Çalışmada, tozlayıcı çeşitlerin kseni ve metakseni etkisi ile bazı meyve ve iç özelliklerinde değişikliklere sebep olduğu tespit edilmiştir. Uygulamaların karanfilin çotanağa dönüşüm oranı (meyve tutumu) ile çotanaktaki meyve sayısına etkileri oldukça belirgin olmuştur. Kendine uyuşmazlığın göstergesi olarak kendilemede genellikle meyve tutumu ve çotanaktaki meyve sayısı düşük tespit edilmiştir. Açık tozlanma ve karşılıklı tozlanma uygulamaları meyve tutumu ve çotanaktaki meyve sayısının artmasına neden olmuştur. Pomolojik özelliklerde meydana gelen değişimlerin çiçek tozu kaynağının yanı sıra meyve yükü ile de ilişkili olabileceği değerlendirilmiştir. Kendilemede iç oranı ve sağlam iç oranı düşük iken, açık tozlanma ve karşılıklı tozlanma uygulamasında genellikle yüksek tespit edilmiştir. Ayrıca, tozlayıcı çeşitlerin meyve şeklinde değişikliklere sebep olduğu kanıtlanmıştır. Palaz’ın tozlayıcı olduğu uygulamalarda meyve şekil indeksi azalmıştır.

Xenia and metaxenia in hazelnuts: Effects of pollinizer cultivars on nut set and nut characteristics of some hazelnut cultivars

This study has been conducted between 2015 and2016 at Hazelnut Research Institute in Giresun. Theobjective of this study was to determine the effects ofthe pollinizer cultivars on the nut and kernelcharacteristics. Tombul, Palaz, Çakıldak, Foşa andAllahverdi were used as main cultivars whileTombul, Palaz, Çakıldak, Foşa, Allahverdi, Sivri,Kalınkara and Yassı Badem were used as pollinizercultivars. Self-pollination was considered as acontrol and open-pollination was taken as anapplication. In the study, it was determined that thepollinizer cultivars caused changes in some nut andkernel characteristics with the xenia and metaxeniaeffects. The effects of pollinizers on nut set andnumber of nut in clusters were quite obvious. Selfpollination resulted in low nut set and number of nutin clusters, indicating it is self-incompatible. Openpollination and different cross-pollinationtreatments increased nut set and number of nut inclusters. It is estimated that the changes in thepomological characteristics may be related to the nutset as well as the pollen sources. The kernelpercentage and good kernel were generally low inself-pollination. Open-pollination and crosspollination treatments increased kernel percentageand good kernel. It has also been improved that thepollinizer cultivars may cause changes in nut shape.Palaz pollination treatment caused decrease of nutshape index in main cultivars.

PDF

___

Ak, B.E., 2001. Effects of different pistacia species pollen on fruit dimension and weight in the ‘Kırmızı’ variety, XI. Grempa Seminar on Pistachios and Almonds (2001, Zaragozai) CHİEAM, 311-314.
Anagnostakis, S.L., Devin, P., 1998. Lack of effect of pollen parent on nut weight of chesnuts, Northern Nut Growers Association Annual Report, 89: 15-17.
Balık, H.İ., Beyhan, N., 2011. Meyve türlerinde dikogami. Türkiye VI. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi (4-8 Ekim 2011, Şanlıurfa) Bildirileri, 964-969.
Balık, H.İ., Balık, S.K., Köse, Ç.B., Duyar, Ö., Sıray, E., Sezer, A., Turan A., Beyhan, N., Erdoğan, V., İslam, A., Kurt H., Ak, K., Kalkışım, Ö., 2014. Development of the new cultivars of hazelnut by selection from ‘Tombul’ hazelnut populations in Giresun and Trabzon provinces. International Mesopotamia Agriculture Congress (22-25 September 2014, Diyarbakır, Turkey) Proceedings, 172-179.
Balık, H.İ., Kayalak Balık, S., Beyhan, N., Erdoğan, V., 2016. Hazelnut Cultivars. Klasmat Matbaacılık, Trabzon, Turkey, 96 pp
Beyhan, N., 2000. Fındığın döllenme biyolojisi. Ondokuzmayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 15(2): 116-122.
Beyhan, N., Marangoz, D., 2007. An investigation of the relationship between reproductive growth and yield loss in hazelnut. Scientia Horticulturae, 113(2): 208-215.
Çakır, B., Genç, Ç., 1979. Fındıkta (Corylus avellana L.) tozlanma ve tozlayıcı seçim çalışmaları. Tarımsal Araştırma Dergisi, 1(2): 125-131.
Çetiner, E., Okay, A.N., Baş, F.,1984. Yuvarlak Pomolojik Grubunda Çeşit ve Tozlayıcı Ön Seçimi. Proje sonuç raporu, Fındık Araştırma Enstitüsü, Giresun.
De Nettancourt, D., 1977. Incompatibility in angiosperms. Monographs Therotical and Applied Genetics 3. Springer Verlag, Berlin.
Denney, J.O., 1992. Xenia includes metaxenia. Hortscience, 27(7): 722-728.
Dicenta, F., Ortega, E., Canovas, J.A., Egea, J., 2002. Selfpollination vs. cross-pollination in almond: Pollen tube growth, fruit set and fruit characteristics. Plant Breeding, 121(1): 163-167.
Erdoğan, V., Mehlenbacher, S.A., 2001. Incompatibility in Wild Corylus Species. Proceedings V. International Congress on Hazelnut. Acta Horticulturae 556: 163- 169.
Erdoğan V., Mehlenbacher, S.A., 1997. Preliminary results on interspesific hybridization in Corylus. IV. International Symposium on Hazelnut. Acta Horticulturae 445: 65-71.
Fatahi, R., Mohammadzedeh, M., Khadivi-Khub, A., 2014. Influence of different pollen sources on nut and kernel characteristics of hazelnut. Scientia Horticulturae, 173: 15-19.
Focke, W.O., 1881. Die Pflanzen-Mischlinge:ein Beitrag zur Biologie der Gewachse. Bomtrae-ger, 510-518, Berlin.
Golzari, M., Hassani, D., Rahemi, M., Vahdati, K., 2016. Xenia and metaxenia in Persian walnut (Juglans regia L.). Journal of Nuts 7(2): 101-108.
İslam, A., Özgüven, A.I., Bostan, S.Z., Karadeniz, T., 2005. Relationships among nut characteristics in the important hazelnut cultivars. Pakistan Journal of Biological Sciences, 8(6): 914-917.
İslam, A., 2018. Hazelnut culture in Turkey. Akademik Ziraat Dergisi 7(2):259-266.
Kirkpatrick, E.M., (editor) 1987. Chambers 20th century dictionary. New ed. Chambers, Edinburgh. Köksal, A.İ., 2002. Türk Fındık Çeşitleri. Fındık Tanıtım Grubu, Grafik Servis, Ankara,136 s.
Legave, J.V., Richard, J.C., Thermoz, J.P., Duval, H., 1997. Lauranne ‘Avijor’ dans la course. Fruits Legumes, 155: 36-38.
Lield, B.E., Anderson, N.O., 1993. Reproductive barriers: Cidentification, uses and circumvention. Plant Breeding Review, 11: 11-154.
Morris, W., (editor) 1976. The American heritage dictionary of the English language. Hough Mifflin, Boston.
Nawaschin, S.1898. Resultat einer Revision des Befruhtusvorganger bei Lillium martagon und Fritillaria tenella Bul. de Academia Imp. de St.Petersbou, 9:1-6.
Neufeldt, V., (editor) 1988. Webster’s New World dictionary of American English. 3rd College ed. Webster’s New World, New York.
Okay, A.N., Çalışkan, T., Çakırmelikoğlu, C., 1999. Fındık Genetik Kaynakları Projesi ‘Allahverdi’ Fındık Çeşidinin Tanımlanması. Sonuç raporu, Fındık Araştırma Enstitüsü.
Olsen, J.L., Mehlenbacher, S.A., Azarenko, A.N., 2000. Hazelnut pollination. HorTechnology, January– March 2000 10: 1, Pollination Workshop Proceedings.
Owais, S.J., 2014. Self-incompatibility and effect of reciprocal cross and open pollination on fruit set and fruit characteristics in joardanian almond landraces. American Journal of Agricultural and Biological Sciences, 9(3): 466-476.
Reiger, R., Michaelis, A., Green, M.M., (editor) 1976. Glossary of genetics and cytogenetics, classical and molecular. 4th ed. Springer-Verlag, Berlin.
Romero, A., Tous, J., Durfort, M., Rius, M., 2003. Histology of hazelnut kernel affected by brown spots in kernel cavity physiopathy. Spanish Journal of Agricultural Research, 1(3): 47-53.
Smith, D.C., Mehlenbacher, S.A. 1994. Use of tyvek housewrap for pollination bags in breeding hazelnut (Corylus avellana L.). Hortscience 29: 8, 918.
Soule, J., 1985. Glossary for horticultural crops. Wiley, New York.
Strasburger, E., 1878. Uber polyembryonie. Zeitschr. für Naturwiss, 12: 654-678.
Swingle, W.T., 1928. Metaxenia in the date palm, possibly o hormone action by the embryo or endosperm, Journal of Heredity, 19: 257-268.
Thompson, M.M., 1979. Growth and development of the pistillate flower and nut in ‘Barcelona’ filbert Journal of the American Society for Horticultural Science, 104: 427-432.
Vezvaei, A., Jackson, J.F., 1995. Effect of pollen parent and stages of flower development on almond nut production. Australian Journal of Experimental Agriculture, 35: 109-113.
Westwood, M.N., 1989. Temperate-zone pomology. W.H. Freeman, 373-376, New York.
Winburne, J.N., (editor) 1962. A dictionary of agricultural and allied terminology. Michigan State University Press, East Lansing, Michigan.
Xuhui, Z., Deyi, Y., Feng, Z., Xiaoming, F., Jing, T., Zhoujun, Z., 2016. A study on the xenia effect in Castanea henryi. Horticultural Plant Journal, 2(86): 301-308.
Xie, M., Liu, Z.P., 2014. Studies on pollen viability and pollen-stigma compatibility of hybrid hazelnut. Proceedings VIII. International Congress on Hazelnut. Acta Horticulturae 1052: 117-119.
Yao, Q., Mehlenbacher, S.A., 2000. Heritability, variance components and correlation of morphological and phenological traits in hazelnut. Plant Breeding, 119: 369-381.