Kazım ÇALIŞKAN, Fikri BALTA, Muharrem YILMAZ, Orhan KARAKAYA

Organik olarak yetiştirilen palaz fındık çeşidinde ocaktaki gövde sayısına bağlı olarak verim ve meyve özelliklerindeki değişim

Öz Bu araştırma, Çarşamba ilçesi (Samsun) Çakmak Baraj havzasında organik tarıma geçiş sürecinde dördüncü yılını tamamlamış olan Palaz fındık çeşidiyle tesis edilmiş fındık bahçelerinde 2015-2017 yılları arasında yürütülmüştür. Araştırmada 5, 6, 7, 8, 10, 12 ve 14 gövdeli olarak terbiye edilmiş olan ocaklarda gövde sayısıyla bağlantılı olarak ocak verimi, gövde verimi ve bazı meyve özelliklerinin değişimleri incelenmiştir. Organik olarak yetiştirilen Palaz fındık çeşidinde, ocakta bırakılan gövde sayısına bağlı olarak meyve ağırlığı 2.05-2.32 g, iç ağırlığı 1.12-1.29 g, iç oranı % 53.0-55.6, kabuk kalınlığı 1.08-1.20 mm, çotanaktaki meyve sayısı 2.35-2.65, ocak başına verim 1.223-7.290 kg, gövde verimi 244.6-595.4 g ve dekara verim 59.9-179.1 kg arasında hesap edilmiştir. Ocaktaki gövde sayısına bağlı olarak meyve ağırlığı, iç ağırlığı, kabuk kalınlığı ve iç oranı verileri arasında istatistiki önemli farklar bulunurken (p<0.05), ocak veriminin gövde sayısına bağlı olarak artış gösterdiği tespit edilmiştir. Üç yıllık ortalama değerlere göre, ocak başına en yüksek verim 7.290 kg ile bahçede 40.7 m2’lik bir yetişme alanı kaplayan 14 gövdeli ocaklardan, en yüksek gövde verimi 8 gövdeli ocaklardan elde edilmiştir. Bahçede 5, 6, 7, 8, 10, 12 ve 14 gövdeli olarak yetiştirilen ocakların geliştikleri taç iz düşüm (gelişme) alanları da sırasıyla 20.4 m2, 22 m2, 28.3 m2, 36.3 m2, 37.4 m2, 38.5 m2 ve 40.7 m2 olarak ölçülmüştür.

Anahtar Kelimeler:

Palaz, Organik, Verim, Gövde, Meyve

PDF

___

Akçin, Y., 2010. Fındıkta verim ve verime etki eden bazı özellikler arasındaki ilişkiler. Ordu Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi. 68 s, Ordu.
Altındişli, A. ve İlter, E., 2002. Ekolojik tarımda ilke ve kavramlar. Emre Basımevi, İzmir. Anonim, 2017a. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Verileri. https://www.tarim.gov.tr.
Anonim, 2017b. Food and Agriculture Organization of the United State. http://www.fao.org.
Anonim, 2019a. Food and Agriculture Organization of the United State. http://www.fao.org.
Anonim, 2019b. Tarım ve Orman Bakanlığı verileri. https://www.tarimorman.gov.tr
AOAC, 1990. Official methods of analysis (17th ed.). Washington, DC: Association of Official Analytical Chemists.
Aydoğan, M., 2012. Samsun ilinde konvansiyonel ve organik fındık yetiştiricilerinin gübre kullanımı konusundaki iletişim kaynaklarının sosyal ağ analizi ile karşılaştırılması. OMÜ Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Ekonomisi, Yüksek Lisans Tezi. Samsun, 197 s.
Ayfer, M., Uzun, A., Baş, F., 1986. Türk fındık çeşitleri. Karadeniz Bölgesi Fındık ve Mamülleri İhracatçıları Birliği Yayınları, Ankara s.95.
Bak, T., 2010. Fındıkta (Corylus avellana L.) farklı dal sayılarının kalite faktörleri üzerine etkileri. Ordu Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi. Ordu, 110 s.
Bak, T. Karadeniz, T., Şenyurt, M., Kırca, B., Kırca, S., 2014. Formation of çotanak groups according to direction of branches in the ocaks Tombul and Palaz in hazelnut varieties. Turkish Journal of Agricultural and Natural Sciences. Special Issue: 1: 831-834.
Balık, H. İ, Beyhan, N., 2014. Ordu’nun Ünye ilçesinde palaz fındık çeşidinin klon seleksiyonu. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 29(3): 179-185.
Balık, H. İ., Balık, S. K., Köse, Ç. B., Duyar, Ö., Sıray, E., Sezer, A., Turan A., Beyhan, N., Erdoğan, V., İslam, A., Kurt, H., Ak, K., Kalkışım, Ö., 2014. Development of the New Cultivars of Hazelnut by Selection from Tombul Hazelnut Populations in Giresun and Trabzon Provinces. International Mesopotamia Agriculture Congress (22-25 September 2014, Diyarbakır), 172-179.
Balta, F., Balta, M. F., Karadeniz, T., 1997. The Evaluations on preselection of the hazelnut Tombul and Palaz cultivars grown in Çarşamba and Terme (Samsun) districts. Acta Horticulturae, 445: 109-118.
Balta, M. F., Balta, F., Yarılgaç, T., Karakaya, O., Uzun, S., Kırkaya, H., 2018a. Nut characteristics of 'Fosa' and 'Kargalak' hazelnuts related to number of nuts per cluster. Acta Horticulturae, 1226: 167-170.
Balta, M. F., Yarılgaç, T., Balta, F., Kul, E., Karakaya, O. 2018b. Effect of elevation and number of nuts per cluster on nut traits in 'Cakıldak' hazelnut. Acta Horticulturae, 1226: 161-166.
Baş, F., Ömeroğlu, S., Türdü, S., Aktaş, S., 1986. Önemli Türk fındık çeşitlerinin bileşim özelliklerinin saptanması. Gıda Mühendisliği Dergisi, 11(4): 1995-203.
Beyhan, N., 2007. Effects of planting density on yield and quality characteristics of hazelnut (cv. Palaz) in a hedgerow training system. Canadian Journal Plant Science, 87: 595-597.
Beyhan, N., Demir, T., Turan, A., 2007. İlkbahar dönemi iklim koşullarının fındığın verim ve gelişmesi üzerine etkileri. Türkiye V. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi (4-7 Eylül, Erzurum) Bildirileri, 459-463.
Bilgen, Y., Duyar, Ö., Balık, H. İ., Kayalak, B. S., Bostan, S. Z., Koç, G.S., 2017. Clonal selection of 'Çakıldak' hazelnut cultivar in Ordu province of Turkey. International Agriculture Science Congress, 15-19 August 2017, Atakum, Samsun.
Bostan, S. Z. 1997. Tombul, Palaz ve Sivri çeşitlerinde çotanaktaki meyve sayısı ile diğer bazı özellikler arasındaki ilişkilerin belirlenmesi. YYÜ Ziraat Fakültesi, Tarım Bilimleri Dergisi, 7: 23-27.
Bostan, S. Z., 2005. Fındıkta pomolojik ve teknolojik özellikler üzerine ocaktaki dal sayısının etkisi. Ziraat Mühendisliği, 344: 4-7.
Bostan, S. Z., Karadeniz, T., 2004. Tombul Fındık çeşidinde meyve ve toprak özelliklerinin rakıma göre değişimi ve bunlar arasındaki ilişkilerin belirlenmesi. 3. Milli Fındık Şurası, s10-14, 10-14 Ekim 2014, Giresun.
Bostan, S. Z., İslam, A., 1999. Ordu'da yetiştirilen Tombul ve Palaz fındık çeşitlerinde beyazlama oranı üzerine farklı sıcaklık ve sürelerin etkileri. Karadeniz Bölgesi Tarım Sempozyumu Bildirileri, 537-546.
Bostan, S. Z., 1997. Tombul, Palaz ve Sivri çeşitlerinde çotanaktaki meyve sayısı ile diğer bazı özellikler arasındaki ilişkilerin belirlenmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi, 7: 23-27.
Bostan, S. Z., Karadeniz, T., Yarılgaç, T., İslam, A., 2008. Modern fındık tekniklerinin uygulanmasına yönelik eğitim projesi ders notları. (Editörler: Levent Kırca, Tuba Bak).
Eryılmaz, G. A., Kılıç, O., 2019. Türkiye’nin Organik Fındık Üretimi ve İhracatındaki Gelişmeler. Fırat Üniversitesi, İİBF Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 3(1): 41-54.
Güler, E., 2017. Taşkesti (Mudurnu-Bolu) beldesi fındık populasyonunun verim ve kalite özelliklerinin belirlenmesi. Ordu Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi. Ordu, 63 s.
İslam, A., 2003. Clonal selection in ‘Uzunmusa’ hazelnut. Plant Breeding, 122(4): 368-371.
İslam, A., 2018. Hazelnut culture in Turkey. Akademik Ziraat Dergisi, 7 (2): 259-266.
İslam, A., Özgüven, A.I., 1997. Türkiye’de fındık yetiştiriciliği. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 12(4):165-174.
İslam, A., Ozgüven, A.I., 2001. Clonal selection in the Turkish hazelnut cultivars grown in Ordu province. Acta Horticulture, 556: 203-208.
İslam, A., Çalış, L. 2018. Yield and nut characteristics of 'Tombul'hazelnut growing at different elevations and in different orientations. Acta Hortic. 1226: 153-156.
Karadeniz, T., Bostan, S. Z., Tuncer, C., Tarakçıoğlu, C., 2009. Fındık Yetiştiriciliği. Ziraat Odası Başkanlığı Bilimsel Yayınlar Serisi, 154 s. Ordu
Karaosmanoğlu, H., 2018. Organik Fındığın Besinsel Karakterizasyonu. Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Gıda Mühendisliği Anabilim Dalı, Doktora Tezi. Ordu, 213s.
Kırca, L., 2010. Fındıkta (Corylus avellana L.) ocak dikim yaşı ile verim ve kalite arasındaki ilişkiler. Ordu Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi. 53 s, Ordu.
Külahçılar, A., Tonkaz, T., Bostan, S. Z., 2018. Effect of irrigation regimes by mini sprinkler on yield and pomological traits in 'Tombul' hazelnut. Acta Horticulturae, 1226: 301-308.
Özenç, N., 2004. Fındık zurufu ve diğer organik materyallerin fındık tarımı yapılan toprakların özellikleri ve ürün kalitesi üzerine etkileri. Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü. Doktora Tezi 399s, Ankara.
Özkutlu, F., Korkmaz, K., Özenç, N., Aygün, A., Şahin, Ö., Kahraman, M., Ete, Ö., Akgün, M., Taşkin, B. 2016. Determination of Mineral Nutrition Status of Some Hazelnut Gardens in Ordu. Akademik Ziraat Dergisi. 5(2):77-86.
Özyazıcı, G., Özdemir, O., Özyazıcı, M.A., Üstün, G.Y., Turan, A., 2010. Bazı organik materyallerin ve toprak düzenleyicilerin organik fındık yetiştiriciliğinde verim ve toprak özellikleri üzerine etkileri. Türkiye 4. Organik Tarım Sempozyumu, 28 Haziran-1 Temmuz, Bildiriler Kitabı, 368-372s. Erzurum.
Şen, Y., 2018. Farklı Güneşlenme Şartlarının Tombul ve Palaz Fındık Çeşitlerinde Verim ve Kalite Özelliklerine Etkisi. Ordu Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi. 48 s. Ordu
Turan, A, Sezer, A. ve Ak, K., 2007. Bazı organik materyallerin fındıkta verim ve kalite üzerine etkisi. Türkiye 5. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, 04-07 Eylül, Bildiri Kitabı, 1. Cilt (Meyvecilik), 607- 610s, Erzurum.
Venkatachalam, M., Sathe, S.K., 2006. Chemical composition of selected edible nut seeds. Journal of Agricultural and Food Chemistry, 54(13): 4705- 4714.
Yaman, İ., 2019. Çarşamba (Samsun) İlçesinde Bakımlı ve Bakımsız Fındık Bahçelerinde Yetiştirilen Çakıldak Çeşidinin Verim ve Meyve Özeliklerinin Belirlenmesi. Ordu Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi. Ordu, 61 s.