UMUTSUZLUK ÇAĞINDA YENİ BİR MÜCADELE: EKOSOSYALİZM VE EKOSOSYALİST DEVRİM

21. yüzyılda doğayı yok eden ve doğayı yok ettiği ölçüde insanlığı da yok eden, gerek içinde bulunduğumuz dönemi gerekse geleceğe yönelik potansiyel yaşam şeklini tehdit eden kapitalist üretim şeklinin yol açtığı ekolojik kriz, giderek küreselleşmekte ve kontrolden çıkmaktadır. Kapitalist sistem, sermaye birikimini arttırmak amacıyla karını ençoklaştırma çabası içinde olduğu için her yeni günün sabahına, daha karmaşık, düzensiz ve kirlenmiş bir dünyaya kapı açılmaktadır. Ekososyalizmin çıkış noktası, kapitalizmin ekolojik olarak sürdürülemez olması ve doğa karşıtı eylemleridir. Ekososyalizm, ekolojik krizler ve toplumsal çöküntüler arasında yakın bir ilişki olduğunu ve bunun kaynağının da kapitalist sistemin genişlemesinden kaynaklandığını savunmaktadır. İnsan ve doğa arasındaki ilişkide kapsamlı ve ani bir devrim, ekolojik krizlere karşı bir çözüm reçetesi olarak kabul edilmektedir. Literatür taraması ile yapılan bu çalışmanın temel amacı, ekolojik krizler karşısında ekososyalizmin nasıl bir mücadele öngördüğünün, Karl Marx ve Friedrich Engels’in düşüncelerinin ekososyalizm ile nasıl bir uyum gösterdiğinin ve ekososyalist devriminin tahayyül ettiği düzenin açıklanmasıdır.

Anahtar Kelimeler:

Kapitalizm, Ekososyalizm, Ekososyalist Devrim, Özyönetim, Demokratik Planlama

A NEW STRUGGLE IN THE ERA OF HOPELESSNESS: ECOSOCIALISM AND ECOSOCIALIST REVOLUTION

In the 21st century, the ecological crisis caused by the capitalist production mode, which destroys both nature and humanity and threatens both the period we live in and the potential life style for the future, is becoming increasingly global and out of control. As the capitalist system strives to maximize its profits in order to increase capital accumulation, the door to a more complex, disordered and polluted world is opened in the morning of each new day. The starting point of Ecosocialism is the ecological unsustainability and anti-nature actions of capitalism. Ecosocialism argues that there is a close relationship between ecological crises and social breakdowns, and its source is due to the expansion of the capitalist system. A comprehensive and sudden revolution in the relationship between man and nature is considered a recipe for solution to ecological crises. The main purpose of this review study is to explain the order in which eco-socialism foresees the struggle against ecological crises, how the ideas of Karl Marx and Friedrich Engels harmonize with ecology, and the order in which the ecological revolution is envisaged.

Keywords:

Capitalism, Ecosocialism,

PDF

___

Adorno, T. W. ve Horkheimer, M. (2014) Aydınlanmanın Diyalektiği, İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
Antal, A. (2018). New Agenda For Eastern European Left Ecosocialism İn The 21st Century From The Perspective Of Eastern Europe, prepared for Marx200: Politics – Theory Socialism. Conference organized by Rosa Luxemburg Stiftung, 2-6 May, Berlin, Germany, ss. 1-20.
Akçay, Ü. (2015). Ekonomik Demokrasi Ama Nasıl? Planlama Yeniden -https://baslangicdergi.org/ekonomik-demokrasi-ama-nasil-planmala-yeniden/ (Erişim Tarihi: 15.04.2020).
Altıok, M. (2014). “Ekolojik Kriz, Kapitalist Birikimin Sürdürülebilirliği, Gelecek ve Ütopya”. İktisat Politikası Araştırmaları Dergisi 1(1), ss. 81–98.
Baykal, N. S. (2014). Marksist Ekoloji Sistem Karşıtı Siyasal Öğrenme Olanakları, (Edt. N.S.Baykal, A. Ural ve Z. Alica) , Eleştirel Eğitim Seçkisi, Pegem Akademi Yayınları: Ankara, ss. 68-86.
Benlisoy, S. (2012). Kaybedecek zaman yok: Ekososyalist devrim Hemen Şimdi! https://yesilgazete.org/blog/2012/08/22/kaybedecek-zaman-yok-ekolojik-devrim-hemen-simdi-stefo-benlisoy/ (Erişim Tarihi: 20.05.2020).
Benlisoy, S. (2017), Ekososyalist Alternatif ve Ekososyalist devrim, (Edt. O. İmga ve H. Olgun), Yeşil ve Siyaset, Ankara: Liberte Yayınları, ss. 295-330.
Burkett, P. (2001). Marx's Ecology and the Limits of Contemporary Ecosocialism", Capitalism Nature Socialism, 12, pp.126-133.
Burkett, P. (2005). "Kapitalizm, Doğa ve Sınıf Mücadelesi", Gri-Yeşil-1, İstanbul: Çalışanlar Basın Yayın, ss.55-65.
Burkett, P. ve Foster, J.B. (2006). Metabolism, Energy and Entropy in Marx’s Critique of Political Economy. Monthly Review Press. New York.
Burkett, P. (2008) . Markiszm ve Ekolojik İktisat: Kızıl ve Yeşil Bir Ekonomi Politiğe Doğru, (Çev. E. Güniçer), İstanbul: Yordam Yayınları.
Clark, B. ve York, R. (2015).Çatlaklar ve Değişimler: Çevre Krizlerinin Kökenine İnmek, (Der. H. Tanıttıran), Marx, Doğa ve Yıkımın Ekolojisi İstanbul: Kalkedon Yayınları, ss.67-84.
Dobrovolski, R. (2015). Marx'ın Ekolojisi ve Bitki Örtüsü, (Der. H. Tanıttıran), Marx, Doğa ve Yıkımın Ekolojisi, İstanbul: Kalkedon Yayınları, ss.39-53.
Engels, F. (2013). Konut Sorunu, (Çev. T. Genç), Ankara: Alter Yayınları.
Fernandes, S. (2020). "Ecosocialism from the Margins, NACLA Report on the Americans", 52 (2), ss. 137-143.
Foster, J. B. (2000). Marx’s Ecology, Materialism and Nature, , New York: Monthly Review Press.
Foster, J. B. (2008). Ecology and the Transition from Capitalism to Socialism, https://monthlyreview.org/2008/11/01/ecology-and-the-transition-from-capitalism-to-socialism/ (Erişim Tarihi: 14.06.2020).
Foster, J. B. (2009). Ekososyalist devrim, New York: Monthly Review Press.
Foster, J. B. (2010). Why Ecological Revulation?, https://monthlyreview.org/2010/01/01/why-ecological-revolution/ (2010) (Erişim Tarihi: 15.05.2020).
Foster, J. B. (2015). Kapitalizm ve Felaketin Birikimi, (Der. H. Tanıttıran), Marx, Doğa ve Yıkımın Ekolojisi İstanbul: Kalkedon Yayınları, ss.91-117.
Foster, J. B. ve Burkett, P. (2004) “Ecological Economics and Classical Marxism,” Organization & Environment 17, 1, ss. 32–60.
Foster, J. B., Clark, B. ve York, R. (2010). The Ecologıcal Rıft Capitalism’s War On The Earth, , New York: Monthly Revıew Press.
Foster, J. B. ve Burkett, P. (2016): Marx and the Earth: An Anti-Critique. Bosoton: Brill.
Görmez, K. (2003). Çevre Sorunları ve Türkiye, Ankara: Gazi Kitabevi.
Gündüz, N. (1994). Yönetime Katılma ve Uygulamaları, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Işıklı, A. (1983). Kuramlar Boyunca Özyönetim ve Yugoslavya Deneyi. İstanbul: Alan Yayıncılık.
Johns, D., Kovel, J. ve Löwy, M. (2003). "Has Ecosocialism Passed on the Tough Questions?", Capitalism Nature Socialism, 14 (2), ss. 120-128.
Kalyon, K. (2005). Marksizmde Doğa ve Tarih, Gri-Yeşil-1, İstanbul, Çalışanlar Basın Yayın, ss. 19-36.
Kaya, H. E. (2020). Kyoto’dan Paris’e Küresel İklim Politikaları, Meriç Uluslararası Sosyal ve Stratejik Araştırmalar Dergisi, 4 (10), ss.165-191.
Karakaya, Ç. ve Çobanoğlu E. O. (2012). İnsanı Merkeze Alan (Antroposentrik) ve Almayan (Nonantroposentrik) Yaklaşımlara Göre Eğitim Fakültesi Son Sınıf Öğrencilerinin Çevreye Yönelik Bakış Açıları, Türk Fen Eğitimi Dergisi, 9 (3), ss. 23-35.
Kovel, J. (2005). Doğanın Düşmanı, Kapitalizmin Sonumu, Dünyanın Sonu mu?, İstanbul: Metis Yayınları.
Kovel, J. (2007). The Enemy Of Nature The End Of Capitalism Or The End Of The World?, | New York: Fernwood Publishing.
Kovel, J. (2008), "Ecosocialism, Global Justice, and Climate Change", Capitalism Nature Socialism, 19 (2), pp. 4-14
Kovel, L. ve Löwy, M. (2005). Ekososyalist Manifesto, Gri-Yeşil-1, İstanbul: Çalışanlar Basın Yayın, 37-41.
Löwy, M. (2005). "What is Ecosocialism?", Capitalism Nature Socialism, 16 (2), pp.15-24.
Löwy, M. (2014), Ekososyalizm, Ankara: Epos Yayınları.
Löwy, M. (2015). Ecosocialism A Radical Alternative to Capitalist Catastrophe, Illinois: Haymarket Books Chicago.
Löwy, M. (2015). Radikal Bir Alternatif Olarak Ekososyalizm, https://www.e-skop.com/skopbulten/radikal-bir-alternatif-olarak-ekososyalizm/2485 (Erişim Tarihi: 12.06.2020).
Löwy, M. (2018). Why Ecosocialism: For a Red-Green Future, Michael Löwy, Great Transition Initiative (October 2018), https://greattransition.org/publication/why-ecosocialism-red-green-future. ( Erişim Tarihi: 12.06.2020).
Löwy, M. (2019). Neden Ekososyalizm: Kızıl-Yeşil bir Gelecek İçin, (Çev: S. Güneş), https://gazeddakibris.com/neden-ekososyalizm-kizil-yesil-bir-gelecek-icin-michael-lowy/ ( Erişim Tarihi: 15.06.2020).
Macdonald, B. (2004). William Morris and the vision of Ecosocialism, Contemporary Justice Review, 7 (3), pp. 287-304.
Mandel, E. (1991), Power and Money, Londra: Verso. O'Connor, James. 1989. "Uneven and Combined Development and Ecological Crisis: A Theoretical Introduction," Race and Class. Vol.20, January/March
O’Donnell, P. (2020) Toward Green Socialist Democracy (Ecosocialism): A Reading Guide, ss.1-7, https://www.academia.edu/41164618/Toward_Green_Socialist_Democracy_Ecosocialism_A_Reading_Guide ( Erişim Tarihi: 20.05.2020).
Özbek, S. (2020). Marx ve Ekoloji, Enternasyonal Sosyalizm, Sayı 7, ss. 59-62.
Özlüer, F. (2008). Bütün Mümkünlerin Kıyısındayız Ekososyalist Bir Kır Kent Hareketine Doğru, Planlama TMMOB Şehir Plancıları Odası Yayını, 42 (1-2), ss.39-52.
Özkaya-Özlüer, I. (2009). Ekososyalizm Nedir? Ne Değildir?, http://www.ekolojistler.org/ekososyalizm-nedir-ne-degildir-ilgin-ozkaya-ozluer.html http://www.sdyeniyol.org/index.php/ekososyalizm/200-ekososyalizm-nedir-ne-deildir-ilgn-oezkaya-oezlueer–ekoloji-kolektifi (Erişim Tarihi:15.05.2020).
Pepper, D. (2003). Ecosocialism, London: Routladge.
Peterson, K. R. (2010). "From Ecological Politics to Intrinsic Value: An Examination of Kovel's Value Theory", Capitalism Nature Socialism, 21 (3), pp. 81-101.
Roelofs, J. (1999). "British Ecosocialism: A Note", CNS, 10:1, pp.133-136, DOI:10.1080/10455759909358852
Schwartzman, D. (2009). "Ecosocialism or Ecocatastrophe?", Capitalism Nature Socialism, 20 (1), pp. 6-33.
Scales, I .(2017). Green Capitalism, The International Encyclopedia of Geography: People, the Earth, Environment, and Technology The International Encyclopedia of Geography. (Edit. D. Richardson N. Castree; M. F. Goodchild; A. Kobayashi; W. Liu, and R. A. Marston.), John Wiley & Sons, Ltd. Published: London, pp. 1-9.
Sweezy, P. (2004). "Capitalism and Environment", Monthly Review, 56 (5), pp. 15-35.
Turhan, E.ve Atay, H.(2012). "Ekososyalizm, Bugüne ve Geleceğe Dair Siyasi Bir Tahayyül", İki Aylık Sosyalist Siyaset ve Kültür Dergisi, ss. 137-149.
Ünsal, E. (2006). Endüstriyel Demokrasi, İstanbul: Maltepe Hukuk Fakültesi Yayınları.
Ünver, H. A. (2017). Paris İklim Anlaşmasına Teorik Yaklaşım: Neo-Neo Tartışması, Eko-Marksizm ve Yeşil Kapitalizm, Uluslararası İlişkiler, Cilt 14 (54), ss. 3-19.
Wall, D. (2010a). Ecosocialism, the Left, and the U.K. Greens, Capitalism Nature Socialism, 21,(3), pp.109-115.
Wall, D. (2010b). The Rise of the Green Left Inside the Worldwide Ecosocialist Movement, London: Pluto Press.
Wall, D. (2015). "Ecosocialist Alternatives Marx’s Ecology, (Edt. D. Wall, D. Bollier and N. Tanczos), Economics After Capitalism : A Guide to the Ruins and a Road to the Future London: Pluto Press, pp.100-136.
Williams, C. (2010). Ecology And Socialism, Illınoıss: Haymarket Books Chıcago.
Yeni, O. (2014). Sürdürülebilirlik ve Sürdürülebilir Kalkınma: Bir Yazın Taraması, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 16 (3), ss. 181-208
https://www.birikimdergisi.com/guncel/494/ekososyalizmi-dusunmek ( Erişim Tarihi: 20.05.2020).
http://environment-ecology.com/political-ecology/436-an-ecosocialist-manifesto.html (Erişim Tarihi: 15.05.2020).