YAŞLI SAĞLIĞI AÇISINDAN SOSYAL POLİTİKA İNCELEMESİ

Dünyadaki birçok ülke, nüfusun yaşlanması ile hızlı bir demografik değişim yaşamaktadır. Türkiye de tüm dünyada yaşandığı gibi sağlık alanındaki gelişmelere bağlı olarak nüfus yapısındaki dönüşümü deneyimlemektedir. Demografik yaşlanma sağlık, sosyal, ekonomik ve aile hayatı ile ilişkili olarak pek çok unsuru etkilediği için ortaya çıkan ihtiyaçları karşılayacak politikaların geliştirilmesini ve uygulamaya konulmasını zorunlu kılmaktadır. Dünyada ve Türkiye’de yaşanan bu hızlı değişim, ulus devletlere bu durumun sonuçlarına karşı önlem almak için çok fazla zaman bırakmamaktadır. Bu derlemede yaşlanan nüfusa ilişkin olarak Türkiye de geçmişten günümüze güncel değişikliklerle birlikte sağlık ve sosyal politikalar gözden geçirilerek ve eleştirel biçimde değerlendirilerek konunun önemine dikkat çekmeye ve farkındalık yaratmaya çalışılmıştır. Türkiye’de yaşlı nüfusun hızla artmasına karşın, yaşlılara yönelik sosyal politikaların uygulanması yetersizdir. Bu nedenle, yaşlılara yönelik kurumsal bakım hizmetlerinin artırılmasına, iyileştirilmesine ve geliştirilmesine ve sağlık ile ilgili yaşanan problemlerin üstesinden gelinebilmesi için uzmanlığı yaşlılık olan profesyonel sağlık çalışanları tarafından hizmet sunulmasına ihtiyaç duyulmaktadır. Yanı sıra hızla artan yaşlı nüfusun topluma entegre edilmesi, özel ve kamusal alanda görünmezliklerinin ortadan kaldırılması için topluma katkı sağlayan aktif bireyler olarak konumlanmaları, yaşlılığa karşı toplumdaki negatif tutum ve davranışların önlenmesine yönelik eğitimlerin daha geniş kitlelere ulaşması gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Sosyal politikalar, Yaşlı, Sağlık, Sosyoloji

INVESTIGATION OF THE SOCIAL POLICIES IN TERMS OF ELDERLY HEALTH

Many countries in the world are experiencing rapid demographic change with the aging population. As in the rest of the world, Turkey has also been experiencing the transformation in the structure of the population depending on the developments in the field of health. Since demographic aging affects many health, social, economic, and family-related factors, it necessitates the development and implementation of policies to meet emerging needs. This rapid change in the world and in Turkey does not leave much time for nation states to act against the consequences of this situation. In this review, it was tried to draw attention to the importance of the issue and to raise awareness by reviewing and critically evaluating health and social policies with the current changes from the past to the present in Turkey regarding the aging population.Despite the rapid increase in aging population in Turkey, the implementation of social policies for the elderly is insufficient. For this reason, there is a need to increase, improve and develop institutional care services for the elderly and to overcome the health problems there is a need to provide services by health professionals whose expertise is elderly. In addition, it should be ensured that the rapidly increasing elderly population is integrated into the society and positioned as active individuals contributing to the society to eliminate their invisibility in the private and public spheres, and that educations preventing negative opinions and behaviors in the society against elderly reach wider masses.

Keywords:

Social policies , Elderly, , Health,

PDF

___

Altan, Ö. Z. (2006). Sosyal politika dersleri. Anadolu Üniversitesi Basımevi. Ankara Büyükşehir Belediyesi Yaşlı Hizmetleri ve Şefkat Evleri-Yaşlılara Hizmet Merkezi. https://www.ankara.bel.tr/sosyal-hizmetler/yaslihizmetleri/yaslilara-hizmet-merkezi. Erişim: 7 Mayıs 2021.
Bilgili, N. (2017). Yaşlılık ve yaşlı sağlığı. İçinde: Yaşlı Nüfus, Yaşlılıkla Ilgili Temel Kavram Ve Yaklaşımlar: Dünya’da ve ülkemizde yaşlı nüfus. Editörler: Bilgili N., Kitiş Y. Vize Yayıncılık.
Canatan, A. (2008). Sosyal yönleriyle yaşlılık. Palme Yayıncılık.
Caniklioğlu, N., Ünal, C. (2011). Karşılaştırmalı Hukuk Işığında Türk Hukukunda Bakım Sigortasının Kurulmasının Gerekliliği. S. Başterzi (Ed.), Prof. Dr. Sarper Süzek’e Armağan, III, içinde (s. 2267-2297). İstanbul: Beta.
Cengiz, İ. (2018). Türk Sosyal Güvenlik Sistemi Içerisinde Yaşlılara Yönelik Sosyal Yardım ve Sosyal Hizmetler. Sosyal Güvenlik Dergisi, 8(2), 23-58.
Demirbilek, S. S. D. (2005). Sosyal Güvenlik Sosyolojisi: Çeşitli Yönleriyle Sosyal Güvenlik, Sosyal Sorun Kavramı, Sosyal Sorun Alanları Ve Sosyal Güvenlik; Sağlık, Aile, Yaşlılık, Yoksulluk. Legal.
Erol, S., Ergün, A. (2019). Geriatrik palyatif bakım: neden, nerede, ne zaman, nasıl ve kim tarafından verilmeli. Halk Sağlığı Hemşireliği Dergisi, 1(2), 38-48.
Esplen, E. (2009). Bridge: gender and care overview report. Institute of Development Studies.
European Commision. (2012). Long term care for the elderly: provisions and providers in 33 european countries. Luxembourg: Publications Office of the European Union.
European Commission (2017). Peer review on Germany’s latest reforms of the long-term care system, Germany. Erişim adresi: https://ec.europa.eu/social/main.jsp?langId=en&catId=89&newsId=90 08 (05.07.2019).
Evers, M. M., Meier, D. E., Morrison, R. S. (2002). Assessing differences in care needs and service utilization in geriatric palliative care patients. J Pain Symptom Manage, 23:424–432.
Gibson, M. J., Gregory, S.R., Pandya, S.M. Long-term care in developed nations: a brief overview, AARP Policy Institute, October 2003.
Hazer, O. (2007). Ailede Yaşlıların Bakımı ve Karşılaşılan Sorunlar, IV. Ulusal Yaşlılık Kongresi, Ankara, s.222-235.
Hekimler, A. (2015). Federal Almanya’da Sosyal Bakım Sigortasının Temel Esasları, Çalışma ve Toplum, 44 (1), 45-76.
Huzurevleri ile Huzurevi Yaşlı Bakim ve Rehabilitasyon Merkezleri Yönetmeliği. Resmî Gazete Tarih: 21.02.2001, Sayı: 24325.
İstanbul Büyükşehir Belediyesi Sağlık Daire Başkanlığı. https://saglik.ibb.istanbul/evde-saglik-hizmeti-2/. Erişim: 7 Mayıs 2021.
İzmir Büyükşehir Belediyesi. https://www.izmir.bel.tr/tr/evde-saglik-vebakim-hizmeti/907/4088. Erişim: 7 Mayıs 2021.
Kaptan, G. (2013). Yaşlı Bireylerin Bakım Sorunları Ve Alternatif Sağlık Bakım Kurumları. İçinde: Geriatrik bakım ilkeleri. Nobel Tıp Kitabevleri.
Karadakovan, A. (2014). Yaşlı ile ilgili sorunlar ve politikalar. İçinde: Yaşlı Sağlığı ve Bakım. Akademisyen Tıp Kitabevi.
Krause, N. (2004). Lifetime trauma, emotional support, and life satisfaction among older adults. The Gerontologist, 44(5), 615-623.
Kocabaş, F., Kol, E. (2020). Almanya ve Türkiye’de Karşılaştırmalı Olarak Bakım Hizmetleri: Türkiye’de Bakım Sigortası Kurulmasına Yönelik Bir Öneri. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(4), 283- 310.
Lum, T. Y., Wong, G. H. Y. (2016). Social policies for aging societies. N.A. Pachana (ed.), Encyclopedia of Geropsychology, Springer Science+Business Media, Singapore.
Oğlak, S. (2014). Türkiye’de yaşlının uzun süreli bakımında bakım politikaları. N. Korkmaz, S. Yazıcı (Ed.), Küreselleşme ve Yaşlılık içinde (s. 215-234), Ankara: Ütopya.
OECD, European Commission. A good life in old age: monitoring and improving quality in long-term care. OECD Health Policy Studies, OECD Publishing, 2013. https://www.oecd.org/els/health-systems/agood-life-in-old-age-9789264194564-en.htm. Erişim: 6 Mayıs 2021.
Ökem, G. Z., Can, M. (2014). Avrupa Birliği Ülkelerinde Yaşlılara Yönelik Uzun Süreli Bakım Sistemleri ve Uygulamaları. Ankara: Nobel.
Özgöbek, R., Yazıcıoğlu, T. (2017). Yaşlılık ve yaşlı sağlığı. İçinde: Yaşlı Nüfus, Yaşlılıkla Ilgili Temel Kavram ve Yaklaşımlar: Ulusal Ve Uluslararası Yaşlılık Politikaları. Editörler: Bilgili N., Kitiş Y. Vize Yayıncılık.
Özgül, N., Koç, O., Gültekin, M., Göksel, F., Kerman, S., Tanyeri, P., Ekinci, H., Tuncer, M.A., Sencan, I. (2011). Opioids for cancer pain: availability, accessibility, and regulatory barriers in Turkey and Pallia-Turk Project. J Pediatr Hematol Oncol, 33(1):29-32.
Özmete, E., Hussein, S. (2017). Türkiye’de yaşlı bakım hizmetleri raporuAvrupa’dan en iyi uygulama örneklerı ve türkiye için bir model tasarımı. T.C. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, Sosyal İçerme Politikaları Alanında Kurumsal Kapasitenin Artırılması Projesi.
Pichat, B. (1956). Population aging and its social economic implication. United Nations: New York.
Seyyar, A. (2013). Engelli ve Yaşlı Hizmetlerinde Sosyal Bakım. Rağbet Yayınları, İstanbul.
Seyyar, A, Oğlak, S. (2011). Almanya ve Japonya'da bakım sigortası uygulamaları (mukayeseli bir değerlendirme). İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, 55(1), 735-757.
Şener, A. (2009). Yaşlılık, Yaşam Doyumu ve Boş Zaman Faaliyetleri. Çağın Polisi Dergisi, 93(04).
T.C. Kamu Hastaneleri Genel Müdürlüğü https://khgmozellikli.saglik.gov.tr/svg/palyatif.php. Erişim Tarihi: 20.08.2021.
TC Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü. Palyatif bakım hizmetlerinin uygulama usul ve esasları hakkında yönergesi https://dosyamerkez.saglik.gov.tr/Eklenti/2817,palyatif-bakimhizmetleri-yonergesipdf.pdf?0 Erişim tarihi: 20.08.2018.
T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Kronik Hastalıklar, Yaşlı Sağlığı ve Özürlüler Daire Başkanlığı. Türkiye sağlıklı yaşlanma eylem planı ve uygulama programı 2015-2020. T.C. Sağlık Bakanlığı Yayın No: 960, Ankara, 2015.
Taşkesen, C. G. (2017). Kırsal ve Kentsel Alanlarda Yaşlanma, Yaşlılık ve Yaşlılar: Denizli İli Örneği. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4(1), 92-124.
Terakye, G., Güner, P. (1997). Kriz Potansiyeli Taşıyan Bir Dönem: Yaşlılık, Kriz Dergisi, 5, 95-101.
Türkiye İstatistik Kurumu-TÜİK, Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi 2020.
Türkiye İstatistik kurumu haber bülteni, Sayı: 37227, 18 Mart 2021a. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Istatistiklerle-Yaslilar-2020- 37227. Erişim: 17.04.2021.
Türkiye İstatistik Kurumu-TÜİK, 2018 Nüfus Projeksiyonları 2025-2080.
Türkiye İstatistik kurumu haber bülteni, Sayı: 37227, 18 Mart 2021b. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Istatistiklerle-Yaslilar-2020- 37227. Erişim: 17.04.2021.
United Nations World Population Ageing 2020 Highlights. United Nations Department of Economic and Social Affairs. Newyork, 2020. https://www.un.org/development/desa/pd/news/world-populationageing-2020-highlights. Erişim: 17.04.2021
Voumard, R., Rubli Truchard, E., Benaroyo, L., Borasi, G. D., Büla, C., Jox, R J. (2018). Geriatric palliative care: a view of its concept, challenges and strategies. BMC Geriatrics, 18:220.
Vural, N. (2016). Sosyal Politika ve Toplumsal Cinsiyet. Toplumsal Cinsiyet Tartışmaları, 101-117.
World Health Organisation-WHO. Seventieth world health assembly proposed programme budget 2018–2019. 10 Nisan 2017.
World Health Organization-WHO. World Report on Ageing and Health. Geneva, 2015. https://www.who.int/ageing/events/world-report-2015- launch/en/. Erişim: 17.04.2021
Yaşlı hizmet merkezlerinde sunulacak gündüzlü bakim ile evde bakim hizmetleri hakkında yönetmelik. T.C. Cumhurbaşkanlığı mevzuat bilgi sistemi. Resmî Gazete Tarih: 07.08.2008, Sayı: 26960. https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=12318&MevzuatT ur=7&MevzuatTertip=5. Erişim: 20.04.2021.
Yüksel A. (2021). Geriatrik hastada palyatif bakımın önemi ve öncelikli durumlar. Tazelenme Üniversitesi Ders Kitabı. US Akademi. ISBN: 978-605-06275-4-1.