Türkiye Gıda Endüstrisinde AR-GE Çalışmalarının Durumu ve Geliştirilmesine Yönelik Öneriler

Dünyanın tek pazar haline geldiği günümüz piyasa koşullarında AR-GE (araştırma-geliştirme) faaliyetleri gıda sektörüaçısından büyük önem arz etmektedir. Bu çalışmada Türkiye gıda endüstrisinde AR-GE faaliyetlerinin mevcutdurumunun belirlenmesine ve AR-GE faaliyetlerinin geliştirilmesine yönelik paydaşlar düzeyinde yapılması gerekenaksiyonların belirlenmesi amaçlanmıştır. Türkiye gıda sanayi genelinde 127 firmanın katılımıyla bir anket çalışmasıyapılmış, elde edilen veriler Microsoft Excel ve SPSS analiz programları kullanılarak değerlendirilmiştir. Sonuçlaragöre, Türkiye gıda endüstrisindeki firmaların %35’inin AR-GE faaliyeti yürüttüğü belirlenmiştir. AR-GE faaliyeti yürütenfirmaların çeşitli AR-GE desteklerinden faydalandıkları, bunlardan kendi öz kaynaklarından AR-GE’ye pay ayıranlarınticarileşen çıktılar açısından daha başarılı oldukları belirlenmiştir. Firmaların AR-GE faaliyetlerinde ve AR-GE destekve teşviklerinin başvuru, değerlendirme, yürütme aşamasında karşılaştıkları zorluklar ve sorunlar belirlenmiştir. Busorunlar, firmaların ve destek veren kurumların alacağı önlemler ve aksiyonlar ile çözülerek gıda endüstrisindeki ARGE faaliyetleri nitelik ve nicelik olarak iyileştirilebilir.

Research and Development (R&D) Status of Food Industry in Turkey and Suggestions for Improvement

Research and development (R&D) activities are important for food industry especially in today’s globalized market. In this study, it was aimed to determine the current situation of R&D activities in the Turkish food industry and to determine the actions to be taken at the situations of stakeholders for the development of R&D activities. A questionnaire study with 127 participants in the Turkish food industry was conducted and the data were evaluated using Microsoft Excel and SPSS analysis programs. According to the results, 35% of the companies in the Turkish food industry are conducting R&D activities. Companies that carry out R&D activities benefit from various R&D supports, and those who also use their own resources are more successful in terms of commercialization of the R&D outputs. Difficulties and problems on R&D supports at various stages such as application, evaluation, and execution phases were outlined in this study. These problems can be solved by the measures and actions taken by companies and supporting institutions, and R&D activities in food industry can be improved by both qualitative and quantitative ways.

PDF

___

[1] Ayhan, A. (2002). Dünden Bugüne Türkiye’ de Bilim ve Teknoloji ve Geleceğin Teknolojileri. Beta Basım Yayım, s:254, 264.
[2] Özsağır, A. (2007). Bilgi Üretimi ve Bilginin Üretime Dönüştürülmesinde Teknoparkların Önemi. 6.Uluslararası Bilgi, Ekonomi ve Yönetim Sempozyumu, Aralık 26-28, 2007, İstanbul, Türkiye, Bildiriler Kitabı, s. 298.
[3] Çalıpınar, H., Baç, U. (2007). Kobi’lerde inovasyon yapmayı etkileyen faktörler ve bir alan araştırması. Ege Akademik Bakış, 7(2), 445-458.
[4] Food Drink Europe. (2016). Data & Trends of the European Food and Drink Indusrty 2016.
[5] http://www.fooddrinkeurope.eu/uploads/publication s_documents/Data_and_trends_Interactive_PDF_ NEW.pdf (Erişim Tarihi: 27.01.2017
[6] Türkiye Gıda Sektörü Raporu. (2010). Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlık Yatırım Destek ve Tanıtım Ajansı. https://www.investingaziantep.gov.tr/upload/yazilar/ Turkiye-Gida-Sektoru-Raporu-79778.pdf (Erişim Tarihi: 27.12. 2015).
[7] SGK (Sosyal Güvenlik Kurumu). (2014). 2014 SGK İstatistik Yıllığı. http://www.sgk.gov.tr/wps/portal/tr/kurumsal/istatisti kler/sgk_istatistik_yilliklari/!ut/p/b1 (Erişim Tarihi: 24.08.2016).
[8] TGDF. (2013). Türkiye Gıda ve İçecek Dernekleri Federasyonu 2013 Gıda Envanteri. http://tgdf.org.tr/pdf/2013envanter.pdf (Erişim Tarihi: 15.07.2014).
[9] TÜİK (2014-a). Türkiye İstatistik Kurumu Merkezi Dağıtım Sistemi. Sanayi Ciro ve Sipariş Endeksleri, Sanayi Ciro Endeksi Yurtiçi (2010=100), Gıda Ürünleri ve İçecek İmalatı. https://biruni.tuik.gov.tr/medas/menu.zul (Erişim Tarihi: 21.08.2016).
[10] TÜİK. (2014-b). Türkiye İstatistik Kurumu Merkezi Dağıtım Sistemi. Sanayi Hizmet Kuruluşları Araştırma Geliştirme Faaliyetleri İstatistikleri. https://biruni.tuik.gov.tr/medas/menu.zul (Erişim Tarihi: 21.08.2016).
[11] Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı. (2017-a). Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Bilim ve Teknoloji Müdürlüğü Teknoloji Geliştirme Bölgeleri, İstatistikler. http://teknopark.sanayi.gov.tr/ (Erişim Tarihi: 19.02.2018).
[12] 5746 sayılı Kanun. (2008). Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun. Ankara, Resmi Gazete (26814), http://www.gib.gov.tr/index.php?id=1295 (Erişim Tarihi: 02.09.2016).
[13] Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı. (2017-b). Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Bilim ve Teknoloji Müdürlüğü AR-GE Merkezleri Güncel ve İstatistiki Bilgiler. https://agtm.sanayi.gov.tr/Home/Index (Erişim Tarihi: 19.02.2018).
[14] Arlı, M., Nazik, M.H. (2001). Bilimsel Araştırmaya Giriş. Gazi Kitabevi, Ankara. [15] Arıkan, R. (2004). Araştırma Teknikleri Ve Rapor Hazırlama. Asil Yayın, Ankara.
[16] Özdamar, K. (2003). Modern Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Kaan Kitabevi, Eskişehir. [17] UNSD. (2014). ISIC-3 International Standard Industrial Classification. REV.3, D.15. http://unstats.un.org/unsd/cr/registry /regcs. asp?Cl=2&Lg=1&Co=01 (Erişim Tarihi: 27.12.2014).
[18] Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmelerin Tanımı, Nitelikleri ve Sınıflandırılması Hakkında Yönetmelik. (2012). T.C. Resmi Gazete, 790, 04 Kasım 2012.
[19] Verhees, F.J.H.M. (2005). Market-Oriented Product Innovation in Small Firms, PhD-thesis, Wageningen University, Nederland.
[20] Therrien, P. (2000). What Distinguishes Innovative Firms from Other Firms: Results from the 1999 Innovation Survey. Innovation System Researchs Network, Working Paper National Meeting.
[21] Aksoy, A., Demirel, E.T. (2008). Yenilik faaliyetleri açısından Kobi’ler. e-Journal of New World Sciences Academy, Social Sciences, 3(3), C0064, 390-408.
[22] Akdeve E., Karagöl E.T. (2013). Geçmişten günümüze Türkiye’de teşvikler ve ülke uygulamaları. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 37, 329-350.
[23] Çelebi, A. K., Kahriman, H. (2011). Avrupa Birliği Ülkeleri ve Türkiye’de AR-GE faaliyetlerine yönelik vergi teşvikleri ve bunların karşılaştırmalı analizi. Maliye Dergisi, 161, 33-63.