Bir Hami Olarak Kınalızâde Ali Çelebi ve Muamma Türüne Katkısı

Osmanlı yöneticilerinin şair/yazarların sanat gelişimleri konusunda hami olarak destekleri ve çevrelerinde oluşturdukları edebi muhitler bilinmekle birlikte, hamilerin edebi muhitlerinde yer almış şair/yazarların belirli tür ya da konulara dair ortaklık gösterecek üretimlerinin olup olmadığı hususu, bu konu hakkında ayrıntılı değerlendirmeler yapılmadığı için çoğu zaman göz ardı edilmektedir. Bu makalede belirli isimlere koruyuculuk yaparak onların sanatlarındaki ilerlemeye destek olan hami konumundaki kişilerin bazen bir türün gelişimine de katkı sağlamış olabilecekleri hususu Kınalızâdeler ailesinden meşhur Ahlâk-ı Alâyî yazarı Kınalızâde Ali Çelebi örneği ve muamma türü üzerinden sorgulanacak ve delillendirilmeye çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Kınalızade ailesi, muamma

Kınalızâde Ali Çelebi as a Patron and His Contribution to the Enigma Genre

Although the support of Ottoman administrators as patrons for the artistic development of poets and writers and the circles of poets and writers they bring together around themselves are well-known, the question of whether the patrons engaged in collaborative production with the poets/writers within their circles is frequently ignored due to the absence of detailed analyses on this subject. In this paper we discuss the issue of and bring new evidence on the question of whether the patrons, who, by taking various names under their protection, helped them develop aristically, might also have sometimes contributed to the development of a genre themselves on the basis of a case study on Kınalızâde Ali Efendi, a member of the Kınalızâde family and the famous author of Ahlâk-ı Alâyî, and the enigma genre.

Keywords:

Kınalızade family, enigma,

PDF

___

KaynakçaAksoy, Hasan (2002 ). “Kınalızâde Ali Efendi”. İslam Ansiklopedisi. C. 25. İstanbul: TDV Yay. 416-417.
Aksoyak, İsmail Hakkı (2015). “Ümîdî, Abdurrahim Çelebi”. http://www.turkedebiyatiisimlersozlugu.com/index.php?sayfa=detay&detay=7512
Alpaslan, Ali (1988). “Abdülvehhab es-Sabûnî”. İslam Ansiklopedisi. C. 1. İstanbul: TDV Yay. 286-287.
Atik Gürbüz, İncinur (2013). “Emânî, Rusçuklu Mustafa Çelebi”. http://www.turkedebiyatiisimlersozlugu.com/index.php?sayfa=detay&detay=132
Aydemir, Yaşar (2013). “Vücûdî, Mehmed”. http://www.turkedebiyatiisimlersozlugu.com/index.php?sayfa=detay&detay=960
Ceyhan, Adem (2013). “Azmî, Pîr Mehmed”. http://www.turkedebiyatiisimlersozlugu.com/index.php?sayfa=detay&detay=206
Çeltik, Halil (2007). “Halep’te Kınalızâde Hasan Çelebi’nin Şairler Meclisi”. Gazi Türkiyat 1: 137-147.
Ekinci, Ramazan (2014). “Abdî, Kınalızâde Abdurrahman”. http://www.turkedebiyatiisimlersozlugu.com/index.php?sayfa=detay&detay=2158
Ekinci, Ramazan (2014). “Selmân/İlâhî, Seyyid Selmân Çelebi”. http://www.turkedebiyatiisimlersozlugu.com/index.php?sayfa=detay&detay=2860
Gönel, Hüseyin (2014). “Derviş, Derviş Dede, Derviş Çelebi”. http://www.turkedebiyatiisimlersozlugu.com/index.php?sayfa=detay&detay=1960
Gürbüz, Mehmet (2014). “Hasibî, Güzelce Rüstem Paşazâde Hüseyin Efendi”. http://www.turkedebiyatiisimlersozlugu.com/index.php?sayfa=detay&detay=4456
İpşirli, Mehmet (1988). “Abdülkadir Hamîdî Çelebi”. İslam Ansiklopedisi. C. 1. İstanbul: TDV Yay. 240.
İsen, Mustafa (1994). Künhü’l-Ahbârın Tezkire Kısmı. Ankara: AKM Yay.
İsen, Mustafa (2002). “Kınalızâde Hasan Çelebi”. İslam Ansiklopedisi. C. 25 İstanbul: TDV Yay. 417-418.
Kaplan, Yunus (2014). “Vehhâbî, Kınalızâde Abdulvehhab Efendi”. http://www.turkedebiyatiisimlersozlugu.com/index.php?sayfa=detay&detay=3310
Kaplan, Yunus (2014). “Sıdkî, Kınalızâde Sıdkî Efendi”. http://www.turkedebiyatiisimlersozlugu.com/index.php?sayfa=detay&detay=4571
Kaplan, Yunus (2014). “Cevherî, İbn-i Yemîn”. http://www.turkedebiyatiisimlersozlugu.com/index.php?sayfa=detay&detay=1848
Kaplan, Yunus (2013). “Hâtemî/Mâtemî, İbrahim Bey”. http://www.turkedebiyatiisimlersozlugu.com/index.php?sayfa=detay&detay=1121
Kaplan, Yunus (2014). “İlmî, İlmî-i Nâzik”. http://www.turkedebiyatiisimlersozlugu.com/index.php?sayfa=detay&detay=2219
Karagözlü, Volkan (2013). “Vasfî, Abdurrahimzâde Mustafa Vasfî”. http://www.turkedebiyatiisimlersozlugu.com/index.php?sayfa=detay&detay=879
Kesik, Beyhan (2014). “Nahîfî, Mehmed Nahîfî Efendi”. http://www.turkedebiyatiisimlersozlugu.com/index.php?sayfa=detay&detay=3470
Kesik, Beyhan (2014). “Re’yî, Terzizâde Mustafa Re’yî Efendi”. http://www.turkedebiyatiisimlersozlugu.com/index.php?sayfa=detay&detay=3374
Kesik, Beyhan (2014). “Ârifî, Mehmed Ma’ruf Efendi”. http://www.turkedebiyatiisimlersozlugu.com/index.php?sayfa=detay&detay=3216
Kılıç, Filiz (hzl.) (2010). Âşık Çelebi, Meşâirü’ş-Şuarâ. 3 C. İstanbul: İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Yay.
Kılıç, Filiz (2014). “Müslimî, Mîrî Kadızâde Müslimî Efendi”. http://www.turkedebiyatiisimlersozlugu.com/index.php?sayfa=detay&detay=6176
Köksal, Mehmet Fatih (2013). “Kirâmî”. http://www.turkedebiyatiisimlersozlugu.com/index.php?sayfa=detay&detay=449
Köksal, Mehmet Fatih (2013). “Abdî, Abdülvehhâb es-Sabûnî, Abdülvehhab Hemedânî”. http://www.turkedebiyatiisimlersozlugu.com/index.php?sayfa=detay&detay=1016
Ördek, Şerife (2014). “Kınalızâde Mehmed Fehmî Efendi”. http://www.turkedebiyatiisimlersozlugu.com/index.php?sayfa=detay&detay=5923
Öztuna, Yılmaz (1989). Devletler ve Hanedanlar, Türkiye (1074-1990). C. II. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yay.
Pektaş, Mehmet (2013). “Mîrî, Emrullah”. http://www.turkedebiyatiisimlersozlugu.com/index.php?sayfa=detay&detay=404
Saraç, Yekta (2002). Emrî Divanı. İstanbul: Eren Yay.
Saraç, Yekta (2005). “Muamma”. İslam Ansiklopedisi. C. 30. İstanbul: TDV Yay. 322-323.
Saraç, Yekta (2014). “Emrî, Emrullah”. http://www.turkedebiyatiisimlersozlugu.com/index.php?sayfa=detay&detay=3630
Solmaz, Süleyman (Haz.) (2005). Ahdî ve Gülşen-i Şuarâsı. Ankara: AKM Yay.
Sungurhan, Aysun (2017). Kınalızâde Hasan Çelebi, Tezkiretü’ş-Şuarâ. https://ekitap.ktb.gov.tr/TR-194494/Kınalızâde-hasan-celebi-tezkiretus-s-uara.html
Sungurhan, Aysun (2013). “Hasan Çelebi, Kınalızâde”. http://www.turkedebiyatiisimlersozlugu.com/index.php?sayfa=detay&detay=25
Tarlan, Ali Nihat (1936). Divan Edebiyatında Muamma. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yay.
Tuğluk, İbrahim Halil (2014). “Ali Çelebi, Kınalızâde”. http://www.turkedebiyatiisimlersozlugu.com/index.php?sayfa=detay&detay=6171
Yılmaz, Kadri Hüsnü (2014). “Kâdirî, Abdülkadir Hamîdî Efendi”. http://www.turkedebiyatiisimlersozlugu.com/index.php?sayfa=detay&detay=4688
Yılmaz, Kadri Hüsnü (2014). “Feyzî, Kınalızâde Hüseyin Feyzî Çelebi”. http://www.turkedebiyatiisimlersozlugu.com/index.php?sayfa=detay&detay=2320