Fatma DORE

Devlet'teki bir yasağa itiraz: Irıs Murdoch ve Platon'un sanatçı görüşüne itirazı

Bu makalenin konusu, Britanyalı ahlak filozofu Iris Murdoch‟un (1919-1999), etik anlayışını tamamen kendisine dayandırdığı Platon (428/427-348/347 BCE) ile temel bir uzlaşmazlığı üzerinedir. Makalede, geniş anlamda 20. yüzyıl felsefe geleneğine ait olan Iris Murdoch‟un, ahlak felsefesini büyük ölçüde antik Yunan filozofu Platon‟a, özellikle onun İyi İdeası na dayandırdığı gösterilecektir. Murdoch‟un felsefi görüşlerinin güçlü bir şekilde Platon‟un eserlerinden kaynaklandığını belirtmek için, çalışmada öncelikle büyük Yunan düşünürünün felsefesine genel olarak bakılacak; aynı zamanda Platon‟un, Murdoch‟un özellikle bu konuda kendisine muhalif olduğu, sanatçılara yönelik olumsuz görüşleri açıklanacaktır. Ardından Murdoch‟un 20. yüzyıl etik öğretilerine karşı tutumu, onlarla anlaşmadığı noktalar ve dolayısıyla ahlaki bir çözüm bulmak için Platon‟a dönmesi; Platon‟un düşüncelerinin özüne bağlı olsa da, Murdoch‟un bunlara modern düşünce yöntemleriyle yaklaştığı gösterilecektir. Böylece bu makale, Murdoch‟un derinden borçlu olduğu ve saygı duyduğu Platon‟un, aslında bu konuda filozofun üstünkörü davranmış olduğuna inanmakla birlikte, sanatçılarla ilgili tutumuna karşı itirazını ve bunun nedenlerini ortaya koyacaktır.

Countering a banishment in the republic: Iris Murdoch and her disagreement with Plato over his attitude towards artists

This article is on a key disagreement the British moral philosopher Iris Murdoch (1919-1999) has with Plato (428/427-348/347 BCE), for whom she otherwise depends on for much of her ethical thinking. This article will show that while Iris Murdoch is both familiar with, and to a considerable extent belongs to, the philosophical tradition of the 20th century, she bases her ethical philosophy to a great degree on the work of the ancient Greek philosopher Plato, particularly in reference to his idea of the Good . In order to demonstrate how her philosophical position draws so strongly upon the work of Plato, this article will firstly give an overview of the philosophy formulated by the great ancient Greek thinker. It will also examine Plato‟s negative attitude towards artists, as it is on this particular point that Murdoch disagrees with him. This article will then explore Murdoch‟s own attitude towards the ethical philosophy of the 20th century, and show what her points of disagreement with it are, and how they led her to find a solution to her moral concerns largely through Plato. It will also show that while she is generally faithful to the spirit of Plato‟s ideas, she approaches them in a very 20th-century manner. This article will then demonstrate that while Murdoch‟s debt to and respect for Plato is profound, she disagrees with his attitude towards artists, and will show her reasons for this, as well as her belief that Plato had such an attitude in part because he had not fully explored the implications of his own ideas.

PDF

___

ANTONACCIO, Maria and SCHWIKER, William. (1996), Introduction, Iris Murdoch and The Search for Human Goodness, (Eds.) Antonaccio, Maria and Schweiker, William, Chicago: The University of Chicago Press.
CONRADI, Peter J. (2001,) Iris Murdoch: The Life of Iris Murdoch, New York: Norton.
EFLÂTUN. (1990), Phaidros (Çev.) Hamdi Akverdi, İstanbul: M.E.B. Yayınları.
HİLAV, Selahattin. (2007), Devlete Giriş, Platon, Toplu Diyaloglar-I içinde, Ankara: Eos Yayınevi.
LITA, Ana. (2003), "Seeing Human Goodness: Iris Murdoch On Moral Virtue : http://www.minerva.mic.ul.ie//vol7/murdoch.html, ISSN 1393-614X Minerva - An Internet Journal of Philosophy Vol. 7.
LUPRECHT, Mark. (2010), Death and Goodness: Brunos Dream and The Sovereignty of Good over Other Concepts‟, (Eds.) Rowe, Anne and Horner, Avril, Iris Murdoch and Morality, Palgrave Macmillan.
MAGGEE, Bryan. (1979), Felsefe ve Edebiyat: Iris Murdoch ile Söyleşi (Çev.) Uygur Kocabaşoğlu, Yeni Düşün Adamları, İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
MURDOCH, Iris. (1996), Metaphysics and Ethics, Iris Murdoch and The Search for Human Goodness, (Eds.) Antonaccio, Maria and Schweiker, William, Iris Murdoch and The Search for Human Goodness, Chicago: The University of Chicago Press.
MURDOCH, Iris. (2001), Sovereignty of Good, London: Routledge Classics.
MURDOCH, Iris. (2003), The Black Prince, Penguin Books.
MURDOCH, Iris. (2008), Ateş ve Güneş: Platon Sanatçıları Niçin Dışladı? (Çev.) Serdar Rifat Kırkoğlu, İstanbul, Ayrıntı Yayınları.
NUSSBAUM, Martha C. (1996), Love and Vision: Iris Murdoch on Eros and Individual, (Eds.) Antonaccio, Maria and Schweiker, William, Iris Murdoch and The Search for Human Goodness, Chicago: The University of Chicago Press.
PLATON. (1998), Philebos (Çev.) Sabri Esat Siyavuşgil, İstanbul: Cumhuriyet Dünya Klasikleri.
PLATON. (2000), Symposion (Şölen) (Çev.) Cenap Karakaya, İstanbul: Sosyal Yayınlar.
PLATON. (2001), Protagoras (Çev.) Nurettin Şazi Kösemihal, İstanbul: Sosyal Yayınları.
PLATON. (2001), Timaios (Çev.) Erol Güney ve Lütfi Ay, İstanbul: Sosyal Yayınlar.
PLATON. (2007), Devlet (Çev.) Hüseyin Demirhan, Platon Toplu Diyaloglar-I, Ankara: Eos Yayınevi.
PLATON. (2007), Phaidon (Çev.) Suut Kemal Yetkin-Hamdi Ragıp Atademir, Platon Toplu Diyaloglar-I, Ankara: Eos Yayınevi.
PLATON. (2007), Sokrates‟in Savunması (Çev.) Yunus Bakihan Çamurdan, Platon Toplu Diyaloglar-I, Ankara: Eos Yayınevi.
REIERSON, Gary B. (tarihsiz), Art and Ethics in the Novels of Iris Murdoch. http://www.gmcc.org/docs/artethics.pdf.
ROWE, Anne and HORNER, Avril. (2010), Iris Murdoch and Morality, Palgrave Macmillan.
RUSSELL, Bertrand. (1969), Batı Felsefesi Tarihi (Çev.) Muammer Sencer, İstanbul: Kitaş Yayınları.
RUSSELL, Bertrand. (2004), History of Western Philosophy, London: Routledge.
SCHWEIKER, William. (2010), The Moral Fate of Fictive Persons: On Iris Murdoch‟s Humanism, (Eds.) Rowe, Anne and Horner, Avril, Iris Murdoch and Morality, Palgrave Macmillan.
SKIRBEKK, Gunnar and GILJE, Nils. (1971), Antik Yunandan Modern Döneme Felsefe Tarihi (Çev.) Emrah Akbaş ve Şule Mutlu, İstanbul: Üniversite Kitabevi Yayınları.
TRACY, David. (1996), Iris Murdoch and The Many Face of Platonism, (Eds.) Antonaccio, Maria and Schweiker,William, Iris Murdoch and The Search for Human Goodness, Chicago: The University of Chicago Press.
WIDDOWS, Heather. (2005), The Moral Vision of Iris Murdoch, England: Ashgate Publishing Company.