İIhan GÜCEREN, Mehmet ÖZSAİT, Guy LABARRE, Nesrin ÖZSAİT

Sites et statu is des communautes en pisi die: Vexe triple des hadrianoi et des moıtlasseis

Göller Bölgesi'nde 2011 yılında sürdürdüğümüz yüzey araştırmalarında, G. E. Bean'in özellikle 1950'li yıllarda Lysis Vadisi'ndeki çalışmaları, G. Radet ile ona refakat eden R Paris'in 1885 yılında Orta Eurymedon Vadisi'ndeki çalışmaları yeni bulgularla geliştirilmiştir.Özellikle Hadriani antik kenti ile Moulasseis demosu üzerinde yoğunlaştırılan çalışmalarımızda yeni yerleşmeler, yazıtlar da bulunmuştur.Hadrianoi (Hadriani) ŞehriBurdur'un 45 km. güneyinde yer alan ve adı Piskoposluk listelerinde Hadrianoupolis (Hadriani) olarak geçen bu şehri ilk kez G. E. Bean tespit etmiştir. Onun Kozluca mezarlığında bulduğu Lucius Verus'a ait bir heykel kaidesinin yazıtında, "Hadriarıoi'nin meclis ve halkı, İmparator Caesar Lucius Aurelius Verus Augustus'u kutsadılar/saygılarını sundular" ifadesi vardır.Kozluca'nm bir açık hava müzesi görünümündeki Belediye Parkı'nda, Hadriani şehrinden taşınmış ve İmparator Caracalla'ya ait bir heykel kaidesi üzerinde de "Hadriarıoi'nin meclis ve halkı, İmparator Caesar Marcus Aurelius Antoninus Augustus'u şereflendirdiler" ifadesi okunmaktadır.Bu yazıtlardan anlaşıldığına göre, Hadrianus idaresi altında şehrin statüsü yükseltilmiş; daha sonra L. Verus ve Caracalla dönemlerinde ise şehir bazı ayrıcalıklar elde edince, onların şerefine bu heykeller dikilmiştir.Kasabanın içinde bir evin önündeki 11 satırlık yazıtıyla dikkaki çeken bir miltaşı, Tetrarchi Dönemi'ne (İ.S. 293-305) aittir. Kasabanın 10 km. kadar kuzeybatısında yer alan Boğaziçi Köytı'nde de Via Sebaste'ye ait bir miltaşmm bulunmuş olması, Hardriani'nin bu yola çok da uzak olmadığını gösterir.Gâvur Ören'de büyük bir yerleşme ve aynı zamanda geniş bir alanı kapsayan nekropol vardır. Burada ele geçen yazıtlar, anıtlar ve heykellerin büyük bir kısmının mezarlarla ilgili olduğu anlaşılmaktadır. Gâvur Ören, Hadriani'nin esas yerleşme yeri olmalıdır.Moulasseis HalkıEurymedon Nehri (Köprüçay), Aksu İlçesi'nin kuzeydoğusunda, Beyşehir ve Eğirdir gölleri arasındaki Anamas Dağı'ndan doğar. Birçok kollarla sularını arttıran Köprüçay, Kesme Kasabası ve çevresini derin bir yatak içinde geçer. G. Radet ve P. Paris'in 1885 yılında Kesme Kasabası'nın kuzeybatısında, İdrisler Sarnıcı'nda buldukları bir yazıtta "Moulasseis demosu" zikredilmektedir.Burada 2007 yılından beri sürdürdüğümüz araştırmalarda, 2011 yılında, İdrisler Sarnıcı'nm içinde, merdiven basamağı olarak kullanılan yazıtlı bir heykel kaidesi tesbit edilmiştir. Septimius Severus şerefine dikilen bir heykele aittir ve sağ yan cephesinde bir Yunus balığı (?) kabartması vardır. İ.S. 193-194 yıllarına tarihlenen bu yazıt, Toroslarm yükseltilerinde, büyük yerleşmelerden uzak bir yerde yaşayan küçük bir topluluğun Roma dünyasındaki değişmeleri, gelişmeleri yakından izlediğinin ilginç bir kanıtıdır. Zira heykel, Septimius Severus'un, Roma dünyasındaki saltanat mücadelelerinde, Syria ordularının imparator ilan ettiği Pescennius Niger'i yenmesi şerefine dikilmiştir.Kesme Kasabası'nın 4,5 km. kuzeydoğusunda yer alan Çiğdüşmez mevkiinin Asararası kesiminde, temelleri iri kesme taş bloklardan yapılmış bir tapınak kalıntısı; burunun üst kısmında farklı seviyelerdeki üç terasta pek çok yapı temelleri, sayısız mimari bloklar, yivli sütun parçaları, kesme taş bloklarla yapılmış Roma Çağı'a ait anıtsal iki mezar, büyük bir sarnıç ve üç nefli bir kilise yapısı tespit edilmiştir. Araştırmalar sırasında ele geçen pek çok tekstil ağırlıkları bu iş kolunun yöresel yaygınlığının işaretidir.

PDF

___

Abreviation
I. Kyzikos E. Schwertheim, Die Inschriften von Kyzikos und Umgebung, I, IGSK 18 (1980).
TAM III R. Heberdey, Tituli Asiae Minoris, vol. Ill, Tituli Pisidiae, Fasc. I, Titulus Termessi et agri termessensis (1941).
Bibliographie
Barrington Atlas 2000 Barrington Atlas of the Greek and Roman World, R. A. Talbert (ed.) (2000).
Bean 1959 G. E. Bean, "Notes and Inscriptions from Pisidia. Part I", AnatSt IX, 1959, 67-117..
Bean I960 G. E. Bean, "Notes and Inscriptions from Pisidia. Part II", AnatSt X, I960, 43-82.
Belke et Mersich 1990 K. Belke - N. Mersich, Tabula Imperii Byzantini, 7, Phrygien und Pisidien (1990).
Bru - Labarre - Özsait 2009
H. Bru - G. Labarre - M. Özsait, "La constitution civique de Tymandos", Anatolia Antiqua XVII, 2009, 187-207.
Darrouzes 1981 J. Darrouzes, Notitiae episcopatuum Ecclesiae constantinopolitanae, Texte critique, introduction et notes (1981).
Drew-Bear 2003 Th. Drew-Bear, "Frigya ve Pisidya'da epigrafik yüzey araştırmaları", AST 20.2, 27-31 Mayıs 2002 (2003) 77-82.
Drew-Bear 2006 Th. Drew-Bear, "Forgotten City in Pisidia", I. Uluslararası Beyşehir ve yöresi sempozumu bildiriler kitabı, 11-13 Mayıs 2006, Beyşehir-Konya (2006) 728-729.
French 1988 D. French, Roman Roads and Milestones of Asia Minor, British Institute of Archaeology at Ankara, Monograph n 9, BAR International Series 392 (1988) 3 vol.
Halfmann 1986 H. Halfmann, Itinera Principum. Geschichte und Typologie der Kaiserreisen im römischen Reich (1986).
Hall 1986 A. S. Hall, "R.E.C.A.M. Notes and Studies N 9- The Myliadeis and their Territory", AnatSt 36, 1986, 137-157.
Kajanto 1965 (1982) I. Kajanto, The Latin Cognomina, G. Breitschneider editöre (1982) (reprint de l'edition d'Helsinki de 1965).
Labarre - Özsait - Özsait 2010 G. Labarre - M. Özsait - N. Özsait, "Monuments funeraires et inscriptions de Pisidie", Anatolia Antiqua XVIII, 2010, 59-89.
Labarre - Özsait - Özsait - Güceren 2011 G. Labarre - M. Özsait - N. Özsait - İ. Güceren, "DAskania â Aulutrene. Nouvelles inscriptions et monuments de Pisidie", Anatolia Antiqua XIX, 2011, 113-147.
Le Bas - Waddington 1870 P. Le Bas - W. H. Waddington, Inscriptions grecques et latines, II (1870).
Mitchell 1982 S. Mitchell, Regional Epigraphic Catalogues of Asia Minor II. The Ankara District. The Inscriptions of North Galatia, British Institute of Archaeology at Ankara, Monograph n 4, BAR International Series I 35 (1982).
Nolle - Schincller 1991 J. Nolle - F. Schindler, Die Inschriften von Selge, IGSK 37 (1991).
Özsait 1985 M. Özsait, Hellenistik ve Roma Devrinde Pisidya Tarihi (1985)
Özsait 1997 M. Özsait,"1995 Yılı Antalya-Korkuteli ve Burdur Yüzey Araştırmaları", AST XIV.2, 27-31 Mayıs 1996, 193-214, Fıgs 1-25.
Radet - Paris 1886 G. Radet - P. Paris, "Inscriptions de Pisidie, de Lycaonie et d'Isaurie", BCH, 10, 1886, 500-502.
Radet 1890 G. Radet, "Les villes de Pamphylie", Revue Archeologique, 3e serie, 16, 1890, 211-212.
Ramsay 1895 W. M. Ramsay, The Cities and Bishoprics of Phrygia, Vol. I, The Lycos Valley and South-Western Phrygia (1895).
Ramsay 1888 W. M. Ramsay, "Antiquities of Southern Phrygia and the Border Lands", AJA IV, 1888, 263-283.
Ritter 1859 C. Ritter, Vergleichende Erdkunde des Halbinsellandes Kleinasien, II (1859)
Ruge 1933 W. Ruge, "MoıAacaecov 6 5%oç", RE XVI 1, 1933, 493.
Ruge 1939 W. Ruge, "Orbanassa", RE XVIII 1 (1939) 875.
Zgusta 1964 L. Zgusta, Kleinasiatische Personennamen (1964).
Zgusta 1984 L. Zgusta, Kleinasiatische Ortsnamen (1984).

ISSN: 1301-2746
Yayın Aralığı: Yıllık
Başlangıç: 1996
Yayıncı: Koç Üniversitesi AKMED (Suna & İnan Kıraç Akdeniz Medeniyetleri Araştırma Merkezi)