20597

Perge'den Antinous'a ait bir büst

Yabancı Öz Yok

A bust of Antinous from Perge

Perge 1990 yılı kazılarının kuzey-güney doğrultulu sütunlu caddenin doğu kesimindeki Yİ kodlu sokakta açığa çıkardığı bir büst, 1992 temizlik çalışmasında sokağın güneyindeki insuladan elde edilen sol göğüs ve kol parçası ile kırık kırığa tümlenmiştir. Buluntu yerleri kentin güneyinde, konutların yer aldığı birbirine yakın iki insulaya isabet eder. Söz konusu buluntu halen Antalya Müzesi'nde (env. 12.35.90) sergilenmektedir.Traianus'un Decennalia tipiyle ortaya çıkan büst tipinde biçimlendirilen eser çıplak bir genci betimler. Kollar aşağıya sarkıtılmış, baş hafifçe eğilerek sol omza çevrilmiştir. Yay biçimli kaşlarda kıllar işlenmiştir. İri, badem biçimli gözler tam açıktır. İris sığ kazıma, gözbebeği tek ve sığ burgu deliğiyle belirtilmiştir. Gözpmarlarında küçük birer burgu kanalı vardır. Tahrip olan burnun düz ve etli olduğu anlaşılır. Yanaklar geniş, dudaklar dolgundur. Burun kanatlarından ağız kenarına uzanan çok hafif bir çöküntü dikkat çeker. Saçlar gürdür. Virgül biçimli tutamlar tepede bir fırıldak oluşturur. Buradan sol gözpmarmm hizasına uzanan ayrımın iki yanında alnı ve şakakları kaplayan dolgun tutamlar sıralanır. Kulakların sadece alt kısmı açıkta kalmıştır. Arkada şematik bir işçilik görülür. Saçların ense köküne rastlayan bitimi düzgün bir yay biçiminde ve kabaca şekillendirilmiştir.Büst formu, çıplaklık, duruş biçimi, uzak ifade, bazı farklılıklara karşın fizyonomi ve saç düzenindeki ana unsurlar büstün imparator Hadrianus'un erkek sevgilisi Antinoos ile bağdaştırılmasını sağlar. Benzer farklılıklar imparatorları ve ailelerinden kişileri betimleyen, Perge kaynaklı başka portrelerde de gözlemlenebilmektedir. İncelediğimiz eserde, kimlik ile ilgili bilgilerin yanı sıra işçilik özellikleri, tarihlemeyi İ.S. 130-138 civarına atfeder. Büst Yİ civarındaki özel veya resmi bir konutta durmuş veya geç bir dönemde başka bir yerdeki bir konuttan bu alana getirilmiş olabilir - bu konuda çeşitli olasılıklar ve sorular makalede sıralanmıştır.

PDF

___

Abbasoğlu 1995 H. Abbasoğlu, "Perge Kazısı 1991 Yılı Ön Raporu", KST 15, Ankara 24-28 Mayıs 1993 (1995) 597-611.
Abbasoğlu 2006 H. Abbasoğlu, "Perge", Stadtgrabungen und Stadtforschung im westlichen Kleinasien. Geplantes und Erreichtes. Internationales Symposion 6/7 August 2004 in Bergama (Türkei). Byzas 3 (2006) 289-302.
Boatwright 1991 M. T. Boatwright, "Plancia Magna of Perge. Women's Roles and Status in Asia Minor", Women's History and Ancient History, S. B. Pomeroy (ed.) (1991) 249-272.
Boatwright 2000 M. T. Boatwright, Hadrian and the Cities of the Roman Empire (2000).
Boatwright 2009 M. T. Boatwright, "Hadrian in London. Museum Review", AJA 113, 2009, 121-128.
Burrell 2004 B. Burrell, Neokoroi Greek Cities and Roman Emperors (2004).
Burrell 2006 B. Burrell, "False Fronts: Separating the Aedicular Facade from the Imperial Cult in Roman Asia Minor", AJA 110, 2006, 437-469.
Clairmont 1966 C. W. Clairmont, Die Bildnisse des Antinous. Ein Beitrag zur Portrâtplastik unter Kaiser Hadrian (1966).
Delemen 2009 İ. Delemen, "Two New Portrait Heads with Priestly Crowns from Perge", Adalya 12,2009, 173-184.
Fejfer 2008 J. Fejfer, Roman Portraits in Context (2008).
Fittschen 1999 K. Fittschen, Prinzenbildnisse antoninischer Zeit (1999).
Fittschen - Zanker 1985 K. Fittschen - P. Zanker, Katalog der römischen Portrâts in den Capitolinischen Museen und den anderen kommunalen Sammlungen der Stadt Rom 1. Kaiser und Prinzenbildnisse (1985).
Gross 1940 W. T. Gross, Bildnisse Traians. Das römische Herrscherbild 2.2, M. Wegner (ed.)(1940).
Hahland 1954 W. Hahland, "Ebertöter Antinoos-Androklos. Eine ephesische Antinoos-Ehrung antoninischer Zeit", ÖJh 41, 1954, 54-77.
Holm 1933 E. Holm, Das Bildnis des Antinoos (1933).
İnan 1974 J. İnan, "Neue Portrâtstatuen aus Perge", Mansel'e Armağan. Melanges Mansel(1974) 643-661.
İnan 1983 J. İnan, "Neue Portrâts von Perge", AKunst 26, 1983, 119-120.
İnan 1997 J. İnan, "Perge Tiyatrosu Yayın Çalışmalarının Ön Raporu", KST 18.2, Ankara 27-31 Mayıs 1996 (1997) 65-83.
İnan - Rosenbaum 1966 J. İnan - E. Rosenbaum, Roman and Early Byzantine Portrait Sculpture in Asia Minor (1966).
İnan - Alföldi-Rosenbaum 1979 J. İnan - E. Alföldi-Rosenbaum, Römische und friihbyzantinische Portrâtplastik aus der Türkei (1979).
Kienast 1990 D. Kienast, Römische Kaisertabelle. Grundzüge einer römischen Kaiserchronologie (1990).
Kleiner 1992 D. E. E. Kleiner, Roman Sculpture Q992).
Kraus 1959 T. Kraus, "Das Bildnis des Antinoos-Androklos", Heidelberger Jahrbücher 3, 1959,48-67.
Kreilinger 2003 U. Kreilinger (ed.), Im Antlitz der Macht. Römische Kaiserportraits zu Erlangen (2003).
Meischner 1981 J. Meischner, "Fragen zur römischen Portrâtgeschichte unter besonderer Berücksichtigung kleinasiatischer Beispiele", BJb 181, 1981, 143-167.
Meyer 1991 H. Meyer, Antinoos. Die archâologischen Denkmâler unter Einbeziehung des numismatischen und epigraphischen Materials sowie der literarischen Nachrichten. Ein Beitrag zur Kunst- und Kulturgeschichte der hadrianisch-frühantoninischen Zeit (1991).
Nolle 2004 J. Nolle, "Antinoos - Der neue Gott aus Bithynion Hadriane", Ad fontes! Festschriftfür Gerhard Dobesch zum 65. Geburtstag, eds. H. Heftner et al. (2004) 467-478.
Opper 2008 T. Opper, .Hadrian. Empire and Conflict (2008).
Özdizbay 2008 A. Özdizbay, Perge'nin M.S. 1.-2. Yüzyıllardaki Gelişimi (Unpublished PhD Thesis İstanbul 2008).
Özdizbay 2010 A. Özdizbay, "Perge'den bir İmparator Kültü Rahibi Portresini Kimliklendirme Önerisi", Adalya XIII, 2010, 195-204.
Riccardi 2000 L.A. Riccardi, "Uncanonical Imperial Portraits in the Eastern Roman Provinces: The Case of the Kanellopoulos Emperor", Hesperia 69, 2000, 105-132.
Schondorfer 1997 S. Schondorfer, Öffentliche Bauten hadrianischer Zeit (1997).
Schroder 1993 S. F. Schroder, Katalog der antiken Skulpturen des Museo del Prado in Madrid (1993).
Şahin 1999 S. Şahin, Die Inschriften von Perge 1. IK 54 (1999).
von Mosch 2001 H.-C. von Mosch, "Die Antinoos-Medaillons von Bithynion-Klaudiopolis", SNR 80, 2001, 109-126.
Wegner 1939 M. Wegner, Der Herrscherbildnisse in antoninischer Zeit (1939).
Wegner 1956 M. Wegner, Hadrian, Plotina, Marciana, Matidia, Sabina (1956).

ISSN: 1301-2746
Yayın Aralığı: Yıllık
Başlangıç: 1996
Yayıncı: Koç Üniversitesi AKMED (Suna & İnan Kıraç Akdeniz Medeniyetleri Araştırma Merkezi)