Eskisehir'de bodur fasulye ile karısık ekilen seker mısırında farklı ekim düzenlemelerinin verim ve verim ögelerine etkileri

Bu çalısma 2009 ve 2010 yıllarında Eskisehir Osmangazi Üniversitesi Ziraat Fakültesi arastırma ve uygulama tarlasında seker mısır (Merit F1) ve bodur fasulyenin (Göynük 98) karısık ekiminde ekim düzenlemelerinin seker mısırının verim ve verim ögelerine etkilerini belirlemek amacıyla yapılmıstır. Çalısma için tesadüf blokları deneme desenine göre 4 tekrarlamalı deneme kurulmus ve karısık ekim düzenlemeleri; 2 sıra fasulye:2 sıra mısır, 4 sıra fasulye:4 sıra mısır, 1 sıra mısır:1 sıra fasulye, kapama mısır ve kapama fasulye olarak belirlenmistir. Her iki yılda da ekim düzenlemelerinin kavuzsuz koçan agırlıgı (g), koçanda tane sayısı, koçanda tane agırlıgı (g), taze koçan verimi (kg/da) üzerine olan etkileri istatistik anlamda önemli bulunmustur. Koçan uzunlugu (cm) ve koçanda sıra sayısı üzerine etkileri ise önemsiz bulunmustur. ki yıl birlikte degerlendirildiginde; yılların ve ekim düzenlemelerinin koçanda tane sayısı, koçanda tane agırlıgı ve taze koçan verimi üzerine birlikte yaptıkları etkinin önemli oldugu bulunmustur. 2009 ve 2010 yıllarında elde edilen veriler ile iki yılın ortalama degerleri; kavuzsuz koçan agırlıgı, koçan uzunlugu, koçanda tane sayısı, koçanda tane agırlıgı ve verim özellikleri bakımından en iyi sonuçların M+F ekim düzenlemesinde elde edildigini göstermistir.

Anahtar Kelimeler:

beraber ekim, Eskişehir, Türkiye, Phaseolus vulgaris, Zea mays, ürün verimi, kabuk içi, mısır, mısır koçanı, şeker mısırı, verim ögeleri

Effects of various plant arrangements on yield and yield components of sweat corn at bush bean - sweet corn intercropping in Eskisehir

This research was carried out at Eskisehir Osmangazi University, Faculty of Agriculture research fields during the years of 2009 and 2010 with the aim of determining effects of various plant arrangements on yield and yield components of sweat corn (Merit F1) at bush bean (Göynük 98)- sweet corn (Merit F1) intercropping. Field trials was conducted in randomized complete block design with four replications and mix cropping were determined as 2 rows bush beans : 2 rows sweet corns (2F+2M), 4 rows bush beans : 4 rows sweet corns (4F+4M), 1 row bush beans: 1 row sweet corn (F+M), all bush beans (F), all sweet corn (M). In two years of experiment result showed that effects of plant arrangements were statistically significant on unhusked weight (g), kernel number per ear, kernel weight per ear (g) and fresh ear yield (kg/da). Year and plant arrangements showed interactions on kernel number per ear, kernel weight per ear (g) and fresh ear yield (kg/da). M+F plant arrangement had the best results for unhusked weight, ear length, kernel number per ear, kernel weight per ear and yield values in each year or two years average.

Keywords:

intercropping, Eskisehir, Turkey, Phaseolus vulgaris, Zea mays, crop yield, kernels, maize, maize ears, sweetcorn, yield components,

PDF

___

Akman, Z. ve B. Kara 2001. Ekolojik tarımda birlikte ekim (intercropping)in rolü. Türkiye 2. Ekolojik Tarım Sempozyumu, 14-16 Kasım, 2001, Antalya, s. 375-383.

Anıl (Özbay), H. 1999. Çarsamba Ovasında Seker Mısırın Verim, Verim Unsurları ve Farklı Ekim Zamanlarının Etkisi. Yük.Lis. Tezi, Ondokuzmayıs Üniv., Fen Bil. Enst., Samsun, 62 s.

Anonim, 1989. Vegetable growers seed guide. Asgrow Seed Company Publications, 30-31 p.

Anonim, 2010. Tarımsal Degerleri Ölçme Denemeleri Teknik Talimatı, Mısır. T.C. Tarım ve Köyisleri Bakanlıgı Tarımsal Üretim ve Gelistirme Genel Müdürlügü Tohumluk Tescil ve Sertifikasyon Merkezi Müdürlügü , Ankara, 10 s.

Bauman, D.T., L. Bastians, J.Goudrian, H.H. Vanleur and M.J. Kroft 2002.

Analysing Crop Yield and Plant Quality In a Intercropping System Useing an Eco-Physiological Model For interplant completition. Agricultural system, 73, 173-203

Bozokalfa, M.K., Esiyok, D. ve Ugur, A. 2004. Ege Bölgesi Kosullarında Ana Ve kinci Ürün Bazı Hibrit Seker Mısır (Zea mays L. var. saccharata) Çesitlerinin Verim Kalite ve Bitki Özelliklerinin Belirlenmesi. Ege Üniv. Ziraat Fak. Derg., 2004, 41 (1):11-19.

Cesur, C. 1999. Kahramanmaras Kosullarında Seker Mısır Çesitlerinde Farklı Ekim ve Dikim Zamanları ile Yetistirme Tekniklerinin Verim ve Erkencilige Etkisi Üzerine Bir Arastırma. Doktora tezi, Ç:ü. Fen bil. enst. Tarla Bit. ABD, Adana, 160 s.

Cesurer, L. 1995. Kahramanmaras Kosullarında Ekim Zamanı ve Ekim Sıklıgının Seker Mısırında Taze Koçan Verimine ve Diger Bazı Tarımsal Ve Bitkisel Özelliklere Etkisi. Ç.Ü. Fen Bil. Enst. Tarla Bitkileri ABD, Doktora Tezi, 203 s.

Cesurer, L. ve Ülger, A.C. 1997. Farklı Ekim Zamanlarının Bazı Seker Mısır Çesitleri Üzerindeki Etkisi. II. Tarla Bitkileri Kongresi, 25-29 Eylül, Samsun, s:134-138.

Çetiner, B. 1998. VA Mikorizanın Seker Mısırında Bitki Gelismesi, Verim ve Koçan Özellikleri Üzerine Etkisi. Yük. Lis. Tezi, Ç.Ü. Fen Bil. Enst.69 s.

Çiftçi, V., Togay, N., Togay Y. and Dogan, Y. 2006. The Effects of ntercropping Sowing Systems With Dry Bean and Maize on Yield and Some Yield Components. Journal of Agron. 5 (1): 53-56.

Dernek, Z. 1987. Karısık Ekim Sisteminde Fasulye le Bir Arada Yetistirilen Mısırın Azot ve Fosfor Gereksiniminin Belirlenmesi. Tarım Orman ve Köyisleri Bakanlıgı, Köyhizmetleri Gn. Md., Ankara Arast. Enst. Md. Yy. No 137.

Esiyok, D. ve Bozokalfa, M.K. 2005. Ekim ve Dikim Zamanlarının Tatlı Mısırda (Zea mays L.var. saccharata) Verim ve Koçanın Bazı Agronomik Karakterleri Üzerine Etkisi. Ege Üniv. Ziraat Fak. Derg., 2005, 42 (1):13-56.

Fordham, R. 1983. Intercropping, what are the advantages. Outlook on Agri. Vol 12, No 3.

Francis, C.A. 1985. Intercropping- Competetion and Yield Advantage, Cropping Systems. Rodale Research Center, Box, 323, RDI, Kutziown, PA 19530.

Francis, C.A. 1986. Multiple cropping systems. MacMillan Publishing Company, 866 3rd. Ave. Ny 10022, pp. 183-219.

Hook, J.E. and Gascho, G.J. 1988. Multiple Cropping for Efficient use Water and Nitrogen. n: Cropping Strategies for Efficient Use of Water And Nitrogen. Hargrove W.L.(Ed). American Soc. of Agron, Madison, pp. 7-20.

Kara, B. ve Akman, Z. 2002. Seker Mısırında (Zea mays saccharata Sturt.) Koltuk ve Uç Alma le Yaprak Sıyırmanın Verim ve Koçan Özelliklerine Etkisi. Akdeniz Üniv. Ziraat Fak. Derg. 15 (2):9-18.

Ker, A.D.R. 1976. Foreword Intercropping in Semi-Arid Areas. ntercropping in Semi-Arid Areas. Reports of a symposium. Ed. J.H. Monyo, A.D.R.

Ker and M. Campbell, IDRC, Ottawa, Canada, 72 s.

Koçak, M. 1991. Samsun Ekolojik Sartlarında Bazı Seker Mısır Çesitlerinde Verim, Verim Ögeleri ve Bazı Kalite Özelliklerine Azotlu Gübrelemenin Etkisi Üzerine Bir Arastırma. OMÜ Fen Bil. Enst. Yük. Lis. Tezi, Samsun.

Koçak, M. ve Köycü, C. 1994. Samsun Ekolojik Sartlarında Bazı Tatlı Mısır Çesitlerinde Verim, Verim Ögeleri ve Bazı Kalite Özelliklerine Azotlu Gübrelemenin Etkisi Üzerinde Bir Arastırma. Ondokuz Mayıs Üniv. Ziraat Fakültesi Dergisi, 9(2):83-94, Samsun.

Küçükyagcı, S. 2010. Bazı Yeni Seker Mısırı Tiplerinin Tokat-Kazova Kosullarında Bazı Verim Ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Osmanpasa Üniv. Fen Bilimleri Enstitüsü, 50 s.

Ocakdan, M. 1997. Farklı Seker Mısırı Çesitlerinde Koltuk Almanın Verim ve Bazı Özelliklere Etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Osmanpasa Üniv. Fen Bilimleri Enstitüsü, 38 s.

Ofori, F. and Stern, W.R. 1987. Cereal and Legume ntercropping Systems. Advances in Agronomy , Vol. 41.

Okutan, M. 1992. Tokat ekolojik sartlarında II. ürün olarak Seker Mısır Yetistirme Olanaklarının Belirlenmesi Üzerine Bir Arastırma. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Osmanpasa Üniv. Fen Bilimleri Enstitüsü, 48 s.

Öktem, A. ve Öktem, A.G. 1999. Bazı Seker Mısır Çesitlerinin (Zea mays saccharata Sturt) Taze Koçan ve Tane Verimleri le Önemli Tarımsal Karakterlerinin Belirlenmesi. GAP.1. Tarım Kongresi, 26-28 Mayıs, Sanlıurfa, Cilt II: 893-900.

Öktem, A., Öktem, A.G. and Coskun, Y. 2004. Determination of Sowing Dates of Sweet Corn (Z.mays L. Sacchrata Sturt.) under Sanlıurfa Conditions. T.J. Agric. and Forest, 28 (2), 83-91.

Öktem, A. ve Öktem, A.G. 2006. Bazı seker mısır (Zea mays saccharata Sturt) genotiplerinin Harran Ovası Kosullarında Verim Karakteristiklerinin Belirlenmesi. Uludag.Üniv.Zir.Fak.Derg., 20(1): 33- 46.

Patra, D.D., Sachdev, M.S. and Subbiah, B.V. 1986. 15 N Studies on The Transfer of Legume-Fixed Nitrogen To Associated Cereals n ntercroppin Systems. Biology and Fertility of Soils, 2 :165-171.

Peksen, E. 1998. Mısır ve Bodur Fasulyenin Karısık Ekiminde En Uygun Ekim Sekli, Düzenlemesi ve Zamanının Belirlenmesi Üzerine Bir Arastırma. Doktora Tezi, Tar. Bit. Ana Bil. Dalı, OMÜ Fen Bil. Enst., Samsun, 188 s.

Rao, M.R. and Morgado, L.B. 1984. A Rewiev of maize-bean and maizecowpea intercrop systems in semiarid Northeast Brazil. Pesquisa Agrepecuaria Brasileira, 19 (2) : 179- 192, CAB Abstracts 1984-1986.

Rogers, I.S. and Lomman, G.J. 1988. Effect of Plant Spacing on Yield, Size and Kernel Fill of Sweet Corn. Australian J. of Experimental Agriculture, 28: 787-792.

Sönmez, K., Budak, Z., Alan, Ö., Kutlu, ., Evrenosoglu, Y. ve Ayter, N.G. 2011. Eskisehir Ekolojik Kosullarında Bazı Seker Mısırı Çesitlerinin (Zea mays l. var. saccharata) Tarımsal Özelliklerinin ve Yetistirme Olanaklarının Belirlenmesi. I. Ali Numan Kıraç Tarım Kongresi, 27-30 Nisan, Eskisehir.

Sehirali, S. ve Öztürk, E. 1983. Baklagil- Mısır Karısık Ekim Projesi, 1982 ve 1983 Gelisme Raporları, Karadeniz Bölge Zirai Arastırma Enstitüsü, Samsun.

Tiryaki, M.K., Akman, Z. ve Kara, B. 2004. Birlikte Ekim Sistemlerindeki Mısır (Zea mays L.) ve Fasulyede ( Phaseolus vulgaris L.) Verim ve Diger Agronomik Özelliklerin Belirlenmesi. Tarım Bilimleri Dergisi, 2004, 10 (1) 85-92.

Tuncay, Ö., Bozokalfa, M.K. ve Esiyok, D. 2005. Ana Ürün Ve kinci Ürün Olarak Yetistirilen Bazı Tatlı Mısır Çesitlerinde, Koçanın Agronomik ve Teknolojik Özelliklerinin Belirlenmesi. Ege Üniv. Ziraat Fak. Derg. 42(1):47-58.

Turgut, . ve Balcı, A. 2002. Bursa Kosullarında Degisik Ekim Zamanlarının Seker Mısırı (Zea mays saccharata Sturt.) Çesitlerinin Taze Koçan Verimi le Verim Ögeleri Üzerine Etkileri. Uludag. Üniv. Zir. Fak. Derg., 16(2): 79-91.

Turhal, K. 2010, Eskisehir Kosullarında Farklı Toprak sleme Yöntemlerinin Mısırın Tarımsal Özelliklerine Etkileri. Doktora tezi, ESOGÜ Fen Bil. Enst., Eskisehir, 167 s.

Tsubo, M.S. 2003. Productivity of Maize- Bean Intercropping in a Semi-Arid Region of South Africa. Water SA , Vol. 29, No. 4, pp 381-388.

Uçkesen, B. 2000. Tekirdag Kosullarında I.Ürün ve II. Ürün Olarak Seker Mısır (Zea mays saccharata Sturt.) Yetisme Olanaklarının Belirlenmesi. Yük. Lis. Tezi. Trakya Üniv. Fen Bilimleri Enstitüsü, Tekirdag, 76 s.

Ugurlar, F. 1987. Çukurova Kosullarında Seker Mısırda Ekim Zamanı ve Bitki Sıklıgının Taze Koçan ve Silaj Verimi ile Bazı Tarımsal Karakterlere Etkisi Üzerinde Bir Arastırma. Yük. Lis. Tezi, Ç.Ü. Fen Bil. Enst. Tarla Bit. ABD, Adana, 51 s.

Willey, R.W., 1990, Resource Use in ntercropping System. Agric Water Manage. 17,215-231.

Yertutan, A. 1996. Trakya Bölgesinde Mısır ve Fasulye Karısık Ekimi Üzerine Arastırmalar. Yük. Lis. Tezi, T.Ü. Fen Bil. Enst.,Tekirdag, 48 s.

Yurtsever, N. 1984. Deneysel statistik Metodlar. T.C. Tarım Orman ve Köyisleri Bakanlıgı, Köy Hizmetleri Gn. Md. Toprak ve Gübre Arastırma Enstitüsü Md. Yayınları, Gn. Yy. No . 121, Teknik Yy. No: 56, Ankara, 623