Bu araştırmada iki ekmeklik buğday çeşidinin tohumlarına uygulanan yedi farklı gamma dozlarının M1 bitkilerinde çıkış oranı (%), fide boyu (cm), kök uzunluğu (cm) ve fide kuru ağırlığı (gr) üzerine etkileri araştırılmıştır. Buğdayda çıkış oranı, fide boyu, kök uzunluğu ve fide kuru ağırlığı üzerine etkisine artan gamma ışınlarının bitki gelişimini negatif olarak etkilediği ve bitki gelişimindeki bu düşüşlerin artan doz uygulamasına paralel olarak lineer bir şekilde meydana geldiği belirlenmiştir. Diğer taraftan fide boyu ve kök uzunluğunda 250 Gy ışın uygulaması Kirik çeşidinde %50’den fazla bir azalış (ED50) meydana getirirken, Sönmez çeşidinde etkili dozun (ED50) 200 Gy olduğu tespit edilmiştir. Bu sonuçlara göre; ED50 açısından optimum doz uygulanarak etkin bir varyasyon oluşturulabileceği söylenebilir.

In this study, the effects of seven gamma dozes on emergence rate (%), seedling height (cm), root length (cm) and seedling dry weight (gr) in seeds of two bread wheat cultivars were investigated. It was determined that emergence rate, shoot length, root length and seedling dry weight were affected negatively from increasing gamma rays and decreases in characters versus increasing gamma rays were determined as linear. On the other hand, optimum doses for ED50 was found as 250 Gy for Kirik cultivars and 200 Gy for Sönmez cultivars. Powerful variations in breeding programs could be made by applying optimum dose of gamma rays creating ED50.