Pamuk ıslah programlarında, lif kalitesinin arttırılması öncelikli konulardan biridir. Bu nedenle, lif kalite özelliklerinde meydana gelen genetik ilerlemenin yönü ve oranının tahmin edilmesi ve bu özellikler arasındaki ikili ilişkilerin belirlenmesi, ileride yapılacak ıslah çalışmalarının planlanması yönünden büyük önem taşımaktadır. Bu çalışmada, 1980 ile 2009 yılları arasında Türkiye’de tescil edilmiş kırk dört pamuk (Gossypium hirsutum L.) çeşidi kullanılmıştır. Çalışma sonucunda, incelenen her bir lif kalite özelliği yönünden çeşitler arasında geniş bir genetik varyasyon olduğu saptanmıştır. Belirtilen 30 yıllık dönemde pamuk ıslah çalışmalarında, incelenen lif eğrilebilme yeteneği, lif uzunluğu, lif yeksenaklığı, kısa lif oranı, lif mukavemeti ve lif inceliği özellikleri yönünden sırasıyla toplam % 32,69, % 7,99, % 2,96, % -39,66, % 21,07 ve % -12,59 oranında ve olumlu yönde genetik ilerleme olduğunu belirlenmiştir. İncelenen özellikler arası ilişkiler değerlendirildiğinde, lif eğrilebilme yeteneği, lif uzunluğu, lif mukavemeti ve lif yeksenaklığı özelliklerinin birbirleri ile aralarında önemli oranda pozitif korelasyon olduğu belirlenmiştir. Bununla birlikte, lif inceliği ve kısa lif oranı özelliklerinin ise anılan bu özelliklerle aralarında negatif korelasyon olduğu saptanmıştır. Bu durum, anılan 6 lif kalite özelliğinin birlikte geliştirilebileceğini işaret etmektedir.

Improvement of fiber quality is one of the priority themes in cotton breeding programs. Therefore, aspect of genetic progress, their rate and determination of correlation among fiber quality traits have an important role for planning future cotton breeding strategies. In this study, forty four cotton (Gossypium hirsutum L.) cultivars, released between 1980 and 2009 in Turkey, were evaluated. High genetic variation was determined among cultivars for the investigated fiber quality traits. During the thirty years of cotton breeding studies, favorable genetic improvements were determined for 32,69 % spinning consistency index, 7,99 % fiber length, 2,96 % fiber uniformity, -39,66 % short fiber content, 21,07 % fiber strength and -12,59 % fiber fineness traits. Among the investigated traits, spinning consistency index, fiber length, fiber strength and fiber uniformity were positively correlated with each other. However, short fiber content and fiber fineness were negatively correlated with the above mentioned 4 fiber quality traits. This result indicated that aforesaid 6 fiber quality traits can be improved simultaneously.