Elmalarda Apikal Dominansi ve Apikal Kontrol

Elmalarda dallanma başlıca iki mekanizma tarafından belirlenir. Bunlar apikal dominansi (paradormansi) ve apikal kontroldür (akrotoni). Apikal dominansi büyümekte olan apikal tomurcuğun, koltuk altı tomurcuklarının sürmesini engellemesi, buna karşın apikal kontrol lateral bir dalın büyümesinin, onun üstünde bulunan daha baskın dallar tarafından engellenmesidir. Ağaç taç gelişimini belirleyen bu mekanizmalar anaç ve çeşit gibi genetik faktörlerin kontrolü altındadır. Apikal mekanizmaların etkileri tepe kesimi ve 6-benziladenin (BA) gibi bitki büyüme düzenleyicilerin kullanımı gibi farklı uygulamalarla azaltılabilir. Bu mekanizmaların anlaşılması özellikle dallı fidan üretiminde, budama ve terbiye konularında önem taşımaktadır. Hormonlar, çevresel faktörler, beslenme koşulları, asimilatların dağılımı ve gravimorfizim gibi faktörler dallanma sürecini etkileyebilmektedir. Bu çalışmada, apikal mekanizmalarla ilgili çalışmalar incelenmiş, elde edilen bilgiler özetlenmiş ve üreticilerin pratiğe aktarabileceği bilimsel çalışma sonuçlarına yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Azot, oksin, sitokinin, proleptik dal, sileptik dal, strigalaktonaz

Apical Dominance and Apical Control in Apples

Branching in apples is determined by two main mechanism. These are apical dominance (paradormancy) and apical control (acrotony). Apical dominance is the inhibition exerted by the shoot apex over axillary bud outgrowth, whereas apical control is the repression of a lateral branch growth by dominating branchs above it. These mechanisms determined the canopy development are under control genetic factors such as rootstock and variety. The effects of the apical mechanims can be reduced with different applications such as heading and the use of plant growth regulators such as 6- benzyladenine (BA). Understanding these mechanisms are important for branched nursery tree production, pruning and training. Hormones, environmental factors, nutritional effects, assimilate allocation and gravimorphism may affect branching process. In this study, studies about apical mechanisms were examined, the gathered information was summarised and the results of scientific research which producers can tranfer into practice are presented.

Keywords: