TÜRKİYE’DE ÇEVRESEL ETKİ DEĞERLENDİRMESİ SÜRECİNE TARAFLARIN KATILIMI: ÇANAKKALE İLİ TERMİK SANTRALLERİ ÖRNEĞİ

Bu araştırmada, ilk olarak Türkiye’de, Çanakkale ili örneğinde, termik santral projelerinin ÇED süreçlerine projelerden etkilenmesi muhtemel tarafların katılımlarında ne gibi sorunlarla karşılaşıldığının belirlenmesi, ikinci olarak ta ÇED süreçlerine tarafların katılımları konusunda karşılaşılan sorunların giderilmesi noktasında merkezi ve yerel düzeydeki karar vericilere yol gösterici veriler sunulması amaçlanmıştır. Kapsama Çanakkale ilinde yapımı planlanan 18 termik santral projesine ilişkin ÇED süreçleri girmekle birlikte, araştırma Biga İlçesi’ndeki CENAL ve Çan İlçesi’ndeki Çan 2 ve 18 Mart termik santralleri ÇED süreçleriyle sınırlandırılmıştır. Veriler görüşme yöntemiyle toplanmış ve içerik analizi ile çözümlenmiştir. Görüşmelerde 9 sorudan oluşan yarı yapılandırılmış görüşme formları kullanılmış ve toplamda 18 kişi ile görüşülmüştür. Veri analizinde MAXQDA Analytics Pro 18 Programının deneme sürümü kullanılmıştır. Sonuçta, incelenen ÇED süreçlerine katılım konusunda yaşanan sorunlar projeler hakkında akıllardaki soru işaretlerinin ortadan kaldırılamaması, gizlilik gibi gerekçelerle doğru bilgilendirme yapılmaması, yöre sakinlerinin çekincelerinin proje sahiplerince giderilememesi, yöre sakinlerinin görüşlerinin yetkililerce kısmen önemsenmesi ve yöre sakinlerince projelerin yer seçiminin doğru olmadığı şeklinde sıralanmaktadır. Diğer yandan, devlet ve firma yetkilileri dışındaki tarafların projeler hakkında alınan kararlar üzerinde herhangi bir etkilerinin bulunmadığı anlaşılmıştır.

PARTICIPATION OF PARTIES IN ENVIRONMENTAL IMPACT ASSESSMENT PROCESS IN TURKEY: CASE OF THERMAL POWER PLANTS IN THE CITY OF ÇANAKKALE

The purpose of this study is to determine the kinds of problems the parties likely to beaffected by thermal power plant projects encounter in participation in EIA processesin the case of the city of Çanakkale in Turkey and present directive data to policymakers on the national and local level in overcoming those problems. The scope ofthe study includes the EIA processes of 18 planned thermal power plants in the cityof Çanakkale. The study was limited to the EIA processes of CENAL thermal powerplant in the District of Biga besides Çan 2 and 18 Mart thermal power plants inthe District of Çan. Data collection was conducted through interview method andthe data were analyzed through content analysis. A semi-structured interview formconsisting of 9 items was used as interview method and it was administered to 18participants. MAXQDA Analytics Pro 18 trial version was used in data analysis. Thefindings revealed the problems reported by the participants. The results indicate thatthe question marks in participants’ minds regarding the projects weren’t overcome;they think they weren’t provided with accurate information about the projects dueto concerns over confidentiality; they had reservations over the projects and thosereservations weren’t completely overcome by project owners; the opinions of localresidents were only partically taken into serious consideration by officials andselection of the site for projects was wrong. It was further found that the parties otherthan government and firm officials couldn’t exert any influence on decisions regardingthe projects.

PDF

___

Alıca, Süheyla Suzan. (2011). “Çevresel Etki Değerlendirmesinin Yargı Kararları Çerçevesinde İncelenmesi” Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt:15, S.3, s. 97-130
Aygün, Banu; Şakacı, Bilge Kağan. (2015) “Türkiye’de Çevreye Doğrudan Odaklı Çevreci Hareketler ve Çevresel Yaklaşımları Üzerine Bir Deneme” T.C. Başbakanlık Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Yayınları, s.139-162
Bal, Hüseyin. (2016), Nitel Araştırma Yöntem ve Teknikleri, Sentez Yayınları, İstanbul
Baykal, Hülya; Baykal, Tan, (2008). “ Küreselleşen Dünya’da Çevre Sorunları” Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt:5, Sayı:9, s.2-19
Bilgin, Nuri (2014). Sosyal Bilimlerde İçerik Analizi Teknikler ve Örnek Çalışmalar. Ankara: Siyasal Kitabevi.
Bozkurt, Yavuz. (2018), Çevre Sorunları ve Politikaları, Ekin Basım Yayın Dağıtım, Bursa, 5. Baskı
Bozkurt, Yavuz; Bayansar, Reha. (2016), “Yeni Toplumsal Hareketler Çerçevesinde Çevreci Hareket ve Gezi Parkı Olayları” Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, Cilt:14, Sayı:2, s.276-293
Cengiz, Gizem, (2011). “ÇED- SÇD İlişkisi ve Peyzaj Planma Sürecinde Stratejik Çevresel Değerlendirme’nin İrdelenmesi” Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Yükseklisans Tezi, Ankara.
Cerit Mazlum, Semra. (2011), Yeni Toplumsal Hareketler, T.C. Anadolu Üniversitesi, Eskişehir, Yayın No:2345
Creswell, W. John. (2016). Nitel Araştırma Yöntemleri Beş Yaklaşıma Göre Nitel Araştırma Deseni, (Çev. Edt.) Mesut Bütün ve Selçuk Beşir Demir, Siyasal Kitabevi, 3. Baskı, Ankara
Glasson, John, Therivel, Rıkı, Chadwick, Andrew, (2012). “Introduction to Environmental İmpact Assessment” Simultaneously Published, Canada
Gönel Doğaner, Feride. (2002). “Globalleşen Dünya’da (Nasıl Bir) Sürdürülebilir Kalkınma” Birikim Dergisi, Sayı:158, s.72-80
Güler, Ahmet; Halıcıoğlu, Serkan; Taşğın, Serkan. (2015), Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma, Ankara, 2. Baskı, Seçkin Yayıncılık
Gürseler, Güneş, (1999) “Türkiye’de Çevre Hukuku” Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 1999/3
Kara, Mustafa. (2012). “Gecekondu Dönüşüm Projelerinin Konut Sorununun Çözümündeki Rolü: Ankara ili Gültepe ve Yatıkmusluk Mahalleleri Örneği” Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Isparta
Keleş, Ruşen; vd. (2015), Çevre Politikası, 8.Baskı, Ankara: İmge Kitabevi.
Keleş, Ruşen. (2009), Çevre Politikası, İstanbul, İmge Kitapevi
Keleş, Ruşen; Hamamcı, Can, (1998). Çevrebilim, Ankara, İmge Kitabevi, 3.Baskı
Kılıçoğlu, Pınar. (2002), Türkiye’nin Çevre Politikalarında Sürdürülebilir Gelişme, Ankara, Turhan Kitabevi
Koparal, Savaş, (2012). Çevre Sorunları ve Politikaları, Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir
Köse, Pınar, (2012). “Sürdürülebilir Kalkınma Sürecinde Sosyal Gösterge Üzerine Eleştirel Bir Analiz: Niksar, Tokat Tepekışla Baraj ve Hidro Elektrik Santrali Projesi Örnek Çalışması” Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi ODTÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Mozhı, Mullai Manı, (2010). “Urbanization And Its Impacts On Environment In Pudukkottaı, Tamılnadu” India Bharathidasan Universitesi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Hindistan
Mustafa Ökmen ve Fatih Demir, “Türkiye’de katılımcı Çevresel Etki Değerlendirmesi Uşak İli Örneği” Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı:27
Öztürk, Serbay, (2007). “Çevresel Etki Değerlendirme Sürecine Halkın Katılımı: AHP Tekniği İle Bir Uygulama” Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü(Y.lisans Tezi)
Pallemaerts, Marc, (1992). “International Environmental Law From Stockholm to Rio:Back to the Future?” Review of European, Comparative & International Environmental Law, Volume:1, Issue 3
Rachel, Emas, (2015). “The Concept of Sustainable Development: Definition and Defining Principles” Florida İnternational Unıversity, s.1-3
Saygılı, Abdurrahman, (2007). Çevre Hukuku Açısından Çevresel Etki Değerlendirmesi, Ankara, İmaj Yay.
Serter, Gencay, (2006). “Türkiye’de Çevresel Etki Değerlendirmesi’nin Tarihsel Süreçteki Gelişimi” Planlama TMMOB Şehir Plancıları Odası Yayını, 2006/1, s.43-52
Sharan, Merriam, (2013). Nitel Araştırma Desen ve Uygulama İçin Bir Rehber, (Çev. Edt.)
Subaşıoğlu Doğan, Kara Mustafa, 2018 “ Türkiye’de Yazılı Basın Aracılığıyla Suriyeli Göçmenler Vakasının Toplumun Kutuplaştırılmasında Siyasi Bir Araç Haline Dönüştürülmesi” IX. Uluslararası Sivil Toplum Kuruluşları Kongresi, Çanakkale.
Şengün, Hayriye, (2015). “Türkiye’de Çevre Yönetimi ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığının Uygulamaları” Strategic Public Management Journal, Issue No:1, s.109-130
T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, 2017, 2016 Yılı Çevre Denetim Raporu, Ankara
Tont, Sargun, (2000). “Batı Ülkelerinde Kurtarıcı Çevreciliğin Kronolojisi” Türkiye’de Çevreciliğin ve Çevre Korumanın Tarihi Sempozyumu, İstanbul
Turan, Selahattin, (2013). Nitel Araştırma, Nobel Akademik Yayıncılık Eğitim ve Danışmanlık Tic. Ltd. Şti., Ankara
Turan, Emine Su; Güner, Esra Deniz (2017) “Türkiye’de Çevresel Etki Mevzuatındaki Değişimler” Doğal Afetler ve Çevre Dergisi, Cilt:3, Sayı:1, ss:39-47
Turgut, Nükhet, (1997). “Sürdürülebilir Kalkınmanın Sağlanmasında Katılımın Rolü” Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, Cilt: 52 Sayı: 1
Türkoğlu, Funda, (2005). “Türkiye’de Çıkarılan ÇED Yönetmeliklerinin Karşılaştırılması ve Doğu Karadeniz Bölgesi’nde Uygulanması” Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Yükseklisans Tezi, Trabzon.
Yıldırım, Ali; Şimşek, Hasan, (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Ankara, Seçkin Yayıncılık, 10. Baskı
“Çanakkale’de ÇED Toplantısına Alınmayan Çevrecilerden Tepki” https://www. haberler.com/canakkale-de-ced-toplantisina-alinmayan-8514561-haberi/ (Erişim Tarihi:22.05.2018)
“Danıştay Cerattepe’de Madencilik Yapılabilir Kararını Onadı” https://tr.sputniknews. com/cevre/201707061029159311-danistay-cerattepe-madencilik- onama/ (Erişim Tarihi:02.05.2018)
Demiral, Berkan, Evin, Hakan “ Türkiye’de Çevre Politikalarının Gelişiminin Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği Üzerinden Değerlendirilmesi” Akademik Platform . http://i- sem.info/PastConferences/ISEM2014/ISEM2014/papers/B2- ISEM2014ID9.pdf (Erişim Tarihi: 04.01.2018)
“Köy ve Belde Nüfusları” http://www.karabiga.bel.tr/m/beldemizin-nufusu-artista (Erişim Tarihi:21.05.2018)
“What Is Sustainable Development” http://www.worldbank.org/depweb/english/sd.html (Erişim Tarihi: 29.04.2016)
Resmi Gazete,Sayı:30077,https://www.csb.gov.tr/gm/ced/index. php?Sayfa=sayfa&Tur=webmenu& Id=254 (Erişim Tarihi: 12.12.2017)
Richard, Wilson; vd. (2005). “People and Participation: How to Put Citizens at the Heart of Decision-Making” 2005, http://www.involve.org.uk/wp-content/ uploads/2011/03/People- and-Participation.pdf (Erişim Tarihi: 22.05.2016)
“Santrale Yeşil Işık Çıktı” http://www.safakgazete.com/santrale-yesil-isik-cikti-44285. html (Erişim Tarihi: 02.05.2018)
Melike Yalçın, “Türkiye’de Halkın Çevre Politikalarına Katılımı: Yasal Düzenlemeler ve Uygulamadaki Durum” 2012, s.1 http://politikekoloji.org/turkiyede-halkincevre- politikalarina-katilimi-yasal- duzenlemeler-ve-uygulamadaki-durum (Erişim Tarihi:24.11.2017)
Halkın Katılım Toplantısına Halk Katılamadı. http://t24.com.tr/haber/halkin-katilimitoplantisina- halk- katilamadi,550410 (Erişim Tarihi: 22.05.2018)
http://siyasihaber3.org/e/ced (Erişim Tarihi: 22.11.2017)
http://www.wwf.org.tr/sizneyapabilirsiniz/uye_olun/ (Erişim Tarihi: 12.12.2017)
https://sustainabledevelopment.un.org/content/documents/5839GSDR%202015_SD_ concept_defini ton_rev.pdf (Erişim Tarihi: 30.04.2016)
https://www.yerelnet.org.tr/koyler/koy.php?koyid=241276 (ErişimTarihi:21.05.2018)
https://www.yerelnet.org.tr/koyler/koy.php?koyid=241016 (Erişim Tarihi:21.05.2018)
https://www.cnnturk.com/video/turkiye/iste-tartisma-yaratan-yeni-ced-yonetmeligi (Erişim Tarihi: 03.11.2017)
http://www.csb.gov.tr/gm/ced/index.php?Sayfa=sayfa&Tur=webmenu&Id=11223 (Erişim Tarihi:04.04.2017)
http://www.greenpeace.org/turkey/tr/news/greenpeace-y-ll-k-mali-figuerle/ (Erişim Tarihi: 29.08.2019).
“Ayvalık’ta çevreciler protesto etti ÇED toplantısı yapılmadı” https://t24.com.tr/haber/ ayvalikta- cevreciler-protesto-etti-ced-toplantisi-yapilmadi,724991(Erişim Tarihi: 20.09.2019)
“Masalardaki tabakları kırıp ÇED toplantısını yaptırmadılar” https://www.dha. com.tr/son- dakika/masalardaki-tabaklari-kirip-ced-toplantisini-yaptirmadilar/ haber-1665862 (Erişim Tarihi: 20.09.2019)
“Sinop’ta Halkın Katılımı Toplantısına Halk Katılamadı” http://t24.com.tr/haber/ sinopta-halkin- katilim-toplantisina-halk-katilamadi-nukleere-hayir-diyenlere-polismudahale-etti,553905 (Erişim Tarihi:21.05.2018)
Çanakkale Valiliği Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’nün 66577777-220.99-E.5053 Sayılı ve 13.06.2017 tarihli yazısı
1580 Sayılı Belediye Kanunu, RG: 14/04/1930-1470.
6831 Sayılı Orman Kanunu, RG: 08/09/1956-9402.
2872 Sayılı Çevre Kanunu, RG: 11/08/1983-18132.
29186 Sayılı Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği, RG: 25/11/2014-29186.