Yeni Türkiye Cumhuriyeti’nin Bulutlar Üzerindeki Kimlik İnşası: Türk Hava Yolları’nın Kırmızı Beyaz Hikayesi ve Uçak Giydirme Tasarımları (1933 – 2023)

Bir havayoluna aidiyet kazandırmanın ve onu bir milli kimliğe büründürmenin en önemli yollarından biri tasarımdır; tasarım bir nesneyi teknik ve kültürün birleşimiyle sosyo-kültürel bir boyuta taşır. Havacılık ve görsel tasarım ilişkisi, renklerin havacılıkta sağladığı teknik faydaların yanı sıra kıtalar arası arenada bir kimliğin temsili için de oldukça önemli konumdadır. Aynı zamanda bu tasarım öğeleri yaşanılan dönemin de önemli izlerini, sosyo-ekonomik, sosyo-kültürel boyutlarını ve kurumun kendini konumlandırma çalışmalarını da yansıtmaktadır. Bu çalışmada, ilk kurulduğu adı ile Devlet Hava Yolları, günümüzdeki adı ile Türk Hava Yolları’nın bir kimlik sağlayıcı olan görsel tasarım ile geçirmiş olduğu değişim ve dönüşüm anlatılmaktadır. Kurumun kurulduğu yıllarda yaratılan milli kimliği ve beraberinde küreselleşmeyle gelen uluslararası Turkish Airlines markası, uçak giydirme çalışmalarıyla kronolojik olarak incelenmiş ve yerelden globale ilerleyen bir sürecin uçaklar üzerindeki yansıması değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

havayolları, kurumsal kimlik, tasarım, uçak giydirme, reklam afişleri

Identity Building of the New Republic of Turkey on the Clouds: The Red and White Story of Turkish Airlines and Aircraft Wrapping Designs (1933 – 2023)

One of the most important ways to give belonging to an airline and give it a national identity is design; design carries an object to a socio-cultural dimension with the combination of technique and culture. The relationship between aviation and visual design is very important for the representation of an identity in the intercontinental arena, as well as the technical benefits that colors provide in aviation. At the same time, these design elements reflect the important traces of the period, socio-economic, socio-cultural dimensions and the institution's self-positioning efforts. In this study, the change and transformation of State Airlines, as it was first established, and Turkish Airlines, as it is known today, is explained through visual design, which is an identity provider. The national identity created in the years when the institution was founded and the international Turkish Airlines brand that came with globalization are examined chronologically with aircraft wrapping studies and the reflection of a process progressing from local to global on the aircraft is evaluated.

Keywords:

airlines, corporate identity, design, aircraft wrapping design, advertising posters,

PDF

___

Barthes, R. (1979). Göstergebilim İlkeleri. (Çev. Berke Vardar, Mehmet Rıfat). Kültür Bakanlığı Yayınları.
Durmaz Taşçı, A. (2014). From ‘State Administration of Airline Management’ to ‘Turkish Airlines’: The Presentation of National Identity in Turkish Airlines Advertisements. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Genç, A. (2016). Yüksek İrtifa Yerelden Küresele THY’nin Başarı Öyküsü. Alfa Yayınları.
Gentil-Homem, P., Ferrao, L. (2015). A Design Laboratory Above the Clouds: Black§White and Colot Stories of Portugal’s Airline (1945-1979). Massachusetts Institute of Technology Design Issues: Volume 31, Number 2
Karaosmanoğlu, Ü. (ed.). (2008). 75. Yılında Türk Hava Yolları:1933-2008. Elma Bilgisayar ve Basım.
Kozlu, C. (2006). Bulutların Üstüne Tırmanırken THY, Bir Dönüşüm Öyküsü. Remzi Kitabevi.
Lovegrave, K. (2000). Airline, Identity, Design and Culture. New York: Teneues Press.
Nergiz, A. (2022). Türk Hava Yolları 1956-1980 (Kalkış, Yükseliş, Türbülans). Çizgi Kitabevi.
Nergiz, A. (2023). Türk Hava Yolları (1980-2003) Büyük Dönüşüm. Beyoğlu Kitabevi. Ortaylı, İ., Küçükkaya, İ. (2012). Cumhuriyetin İlk Yüzyılı: 1923-2023. Timaş Yayınları.
Saussure, F. (1985). Genel Dilbilim Dersleri. (Çev. Berke Vardar). Birey ve Toplum.
Topçu, H. (2019). ‘Yerel’den ‘Global’e THY’nin Yükseliş Dönemi. Remzi Kitabevi.
Türk Hava Yolları. (2009). 75. Yılında Türk Hava Yolları 1933-2008. Kesişim Yayıncılık.
Türk Hava Yolları. (1983). Dünden Bugüne Türk Hava Yolları (1933-1983). Cem Ofset.
Zeybek, A. S., Bilgin, S. (2018). 85 Yıldır İyi Uçuşlar. Empathy Dergisi.
İNTERNET KAYNAKLARI
İstanbul DHA. (2015). THY “Ver Elini San Francisco” Dedi. https://www.milliyet.com.tr/ekonomi/thy-ver-elini-san-francisco-dedi-2043553 Erişim Tarihi: 9 Eylül 2023.
Saldıraner, Y. (2011). Dünyada ve Türkiye’de Sivil Havacılık Faaliyetleri Gelişimi. http://kurumsal.library.atilim.edu.tr/pdfs/111118.pdf Erişim Tarihi: 14 Eylül 2023.
Şekerli, E.B. (2021). Kuruluştan Günümüze Türk Hava Yolları’nın Dönüşümüne Yönelik Bir İnceleme. İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, 10 (1), 849-876. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1320826 Erişim Tarihi: 14 Eylül 2023.
THY’nin BVB Boyalı Uçağı İlk Uçuşunu Yaptı. (2013). https://www.airporthaber.com/thy-haberleri/thynin-bvb-boyali-ucagi-ilk-ucusunu-yapti.html Erişim Tarihi: 14 Eylül 2023.
THY’nin “TEKNOFEST” Giydirmeli Uçağına Büyük İlgi. (2019). https://havahaber.com/thynin-teknofest-giydirmeli-ucagina-buyuk-ilgi/ Erişim Tarihi: 13 Eylül 2023.
Turkish Airlines Blog. (2022). Yepyeni Bir Proje: Paris’e Sürdürülebilir Havacılık Yakıtıyla Uçuyoruz! https://blog.turkishairlines.com/tr/yepyeni-bir-proje-parise-surdurulebilir-havacilik-yakitiyla-ucuyoruz/ Erişim Tarihi: 9 Eylül 2023.
Türk Hava Yolları’nın “Troya” Temalı Uçağı Göklerde. (2018). https://canakkale.ktb.gov.tr/TR-207558/turk-hava-yollari39nin-troya-temali-ucagi-goklerde.html Erişim Tarihi: 9 Eylül 2023. Türk Hava Yolları / Hikayemiz, https://www.turkishairlines.com/tr-int/basin-odasi/hakkimizda/hikayemiz/ Erişim Tarihi: 11 Eylül 2023.