Hamdani, Morkaraman ve Karagül koyunlannda kuzulatma sıklığının arttırılması olanakları
Bu araştırma Hamdani, Morkaraman ve Karagül koyunlannda eksojen hormon kullanarak 2 yılda üç kez kuzulatma olanaklarını araştırmak amacıyla yapılmıştır. Araştırmada. 2 yaşlı 28 ve 4 yaşlı 12 baş Hamdani. 2 yaşlı 14 ve 4 yaşlı 36 baş Morkaraman . 2 yaşlı 10 ve 4 yaşlı 25 baş Karagül koyun kullanılmıştır. Araştınnada. Ekim 1998. Haziran 1999 ve Şubat 2000 sıfat dönemlerinde tüm koyunlara 14 gün süreyle 40 mg FGA içeren vajinal sünger uygulanmış ve süngerler çıkarıldığı anda her koyuna 500 IU PMSG enjekte edilmiştir. Bu araştırmada iki tohumlama arası süresi 8 ay olarak dikkate alındı. 8 aylık süre 5 ay gebelik. 2 ay laktasyon ve 1 ay dinlenme periyodundan oluşmuştur. Araştırmada döl verimi özellikleri, kuzularda büyüme ve yaşama güçleri ile koyunlarm sıfat öncesi canlı ağırlık değerleri kaydedilmiştir. Östrus. gebelik, doğum, kuzu verimi ve ikiz doğum oranları ile bir doğuma düşen kuzu sayısı. Ekim sıfat döneminde sırasıyla Hamdanilerde % 90.00. 67.50. 67.50. 67.50, 0.00 ve 1.000, Morkaramanlarda % 90.00, 90.00. 90.00. 104.00, 15.56 ve 1.156, Karagüllerde % 94.28, 91.43. 91.43, 97.10. 6.25 ve 1.063; Haziran sıfat döneminde Hamdanilerde % 90.00. 57.50. 57.50. 62.50. 8.70 ve 1.087. Morkaramanlarda % 94.00, 70.00, 66.00. 72.00. 9.09 ve 1.091. Karagüllerde % 91.43.60.00.60.00.62.90.4.76 ve 1.048: Şubat sıfat döneminde Hamdanilerde % 72.50. 32.50. 32.50. 32.50, 0.00 ve 1.000, Morkaramanlarda % 76.00, 52.00, 50.00. 54.00,8.00 ve 1.080. Karagüllerde % 74.29.54.29.51.43.65.70.27.78 ve 1.278 olarak bulunmuştur. Her üç sıfat döneminde östrus ve doğum başına düşen kuzu sayısı bakımından genotip gruplar arasında fark yokken: gebelik ve doğum oranları bakımından genotip grupları arasındaki farklılıklar Ekim sıfat döneminde P
The possibilities of increasing lambing frequency in Hamdani, Morkaraman and Karagül sheep
In the present study, the possibilities of three times lambing in two vears was aimed to investigate by using exogen hormone in Hamdani. Morkaraman ve Karagül Sheep.In this study. 2 vears old 28 and 4 vears old 12 Hamdani. 2 vears old 14 and 4 vears old 36 Morkaraman, 2 years old 10 and 4 years old 25 Karagül sheep used as animal material. Vaginal pessaries containing 40 mg FGA for days applied to the ali sheep in October 1998. in June 1999 and in February 2000 which were used as mating season in the present study. Furthermore. 500 IU PMSG injected to ali sheep just after removal vaginal pessaries. In this study. the time between two mating intervals were applied as 8 months. This 8 ınonths the time made of by pregnancy 5 months. lactation period 2 months and resting period 1 month. Fertility traits. survival and growth rate in the ewes body weight before mating were recorded after ali three mating periods. Oestrus. pregnancy. birth. lambing and twinning rate and litter size in October mating period in Hamdani Sheep were % 90.00. 67.50. 67.50. 67.50. 0.00 and 1.000 respectively. in Morkaraman were % 96.00. 90.00, 90.00. 104.00. 15.56 and 1.156 respectively. in Karagül were % 94.28. 91.43. 91.43. 97.14, 6.25 and 1.063 respectively; in June mating period in Hamdani sheep were % 90.00. 57.50. 57.50. 62.50. 8.70 and 1.087 respectively, in Morkaraman were % 94.00. 70.00. 66.00. 72.00. 9.09 and 1.091 respectively. in Karagül were % 91.43. 60.00. 60.00. 62.90. 4.76 and 1.048 respectively; in February mating period in Hamdani sheep were % 72.50, 32.50. 32.50, 32.50. 0.00 and 1.000 respectively. in Morkaraman were % 76.00, 52.00. 50.00. 54.00. 8.00 ve 1.080 respectively. in Karagül were % 74.29, 54.29. 51.43. 65.70. 27.78 and 1.278 respectively. Oestrus and litter size obtained from Hamdani, Morkaraman and Karagül sheep in ali three mating period were not statically different. Pregnancy and birth rates were statically signifıcant P< 0.01 between genotype groups in October mating. In terms of lamb rate. signifıcant differences were obtained only in October mating period P< 0.05 . Furthermore. in tems of birth types signifıcant differences P< 0.05 observed only in February Mating Period. Birth and 60lh days bady weight of the lambs born after October mating in Hamdani lambs were 4.20 and 17.79 kg respectively. in Morkaraman lambs were 4.03 and 17.53 kg respectively. in Karagül lambs 2.94 and 12.32 kg respectively. The same values in the lambs born after June mating in Hamdani lambs were 4.16 and 16.96 kg respectively, in Morkaraman lambs 3.82 and 16.13 kg respectively. in Karagül lambs 3.10 and 13.04 kg respectively. Birth and 601’ days body weight of the lambs born after February mating in Hamdani lambs were 4.30 and 16.08 kg respectively. in Morkaraman lambs were 4.02 and 14.74 kg respectively, in Karagül lambs were 2.87 and 9.77 kg respectively. In terms of birth and 601’’ days body weight of lambs in ali three mating period were statically signifıcant P< 0.01 among genotype groups. Survival rate of the lambs born after October mating period in Hamdani. Morkaraman and Karagül lambs were %100. 100 and 97.06 respectively. after June mating period were % 92.31. 92.59 and 91.30 respectively. after February mating period were % 92.31.92.59 and 91.30 respectively. Statically. survival rate of the lambs obtained after three mating periods were not signifıcant between genotype groups. When the research is completely considered. it was concluded tlıat programme of lambing three times in two years would be able to appyly to Hamdani. Morkaraman and Karagül sheep. Kev Words: Sheep. Hamdani. Morkaraman. Karagül. Lambing frequency. Hormone
___
- 1. Kaymakçı M : Üreme Biyolojisi. E. Ü.
Zir. Fak. Yay. No: 503, İzmir, (1994).
- 2. Yalçın C: Genel Zootekni. İ. Ü. Vet.Fak.
Yay. Rektörlük No: 2769, Dekanlık No:1,
İstanbul, (1981).
- 3. AkçapınarH: Koyun Yetiştiriciliği.
Medisan Yayın Evi No: 8, Ankara
(1994).
- 4. Aşkın Y: Akkaraman ve Anadolu
Merinosu Koyunlarında eksogen hormon
kullanarak kızgınlığın senkronizasyonu
ve döl veriminin denetlenmesi.
(Doçentlik Tezi). A. Ü. Zir. Fak, Ankara,
(1982).
- 5. Sönmez R, Kaymakçı M: Koyunlarda Döl
Verimi. E. Ü. Zir. Fak. Yay. No: 404,
İzmir, (1987).
- 6. İleri K, Horoz H, Ak K, Şenünver A:
Kıvırcık ırkı koyunlarda progesteron
düzeylerinin radioimmonoassay yöntemle
saptanması ve erken gebelik tanısı
üzerine çalışmalar. Hay. Araş. Derg., 6,
1-2: 61-63, (1996).
- 7. Köseoğlu H: Karagül koyunlarında
hormonal yöntemle ikizliğin artırılması
konusunda çalışmalar. Lalahan. Zoot.
Araş. Enst. Derg, 6 (1-2): 61-63, (1978).
- 8. Başaran DA, Dellal G: Akkaraman
koyunlarında progestagen ve PMSG
kullanarak kızgınlığın denetimi ve döl
verimini artırma olanakları. J. of
Veterinary and Animai Sci, 21: 201-204,
(1997).
- 9. Maxwell WMC, Barnes DR: Induction of
oestrus in ewes using a controlledd
internal drug release device and PMSG.
Journal Agriculture Science, 106: 201-
203, (1986).
- 10. Gökçen H, Tümen H, Soylu MK,
Deligözoğlu F, Doğan I, Bilgin B: İthal
kökenli koyunlarda kızgınlığın uyarılması
ve suni tohumlama üzerinde bir
araştırma. U. Ü. Vet. Fak. Derg. 11: 143-
148, (1992).
- 11. Akçapınar H, Kadak R: Morkaraman ve
Kangal Akkaraman kuzularının büyüme
ve yaşama kabiliyeti üzerine
karşılaştırmalı araştırma. F. Ü. Vet. Fak.
Derg, 7 (1-2), (1982).
- 12. Cochran KP. Notter DR, Mc Claugherly
FS: A Comparasion of Dorset and
Finnish Landrace crossbred ewes. J. of
Animai Sci, 59 (2): 329-337, (1984).
- 13. Çep S: Hampshire Down ve Alman Siyah
Başlı Etçi ırklarının Akkaraman ırkı ile
kullanma melezlemesi yönünden
karşılaştırılması. A. Ü. Sağ. Bil. Ens.
Doktora Tezi. Ankara (1994).
- 14. Odabaşıoğlu F, Öztürk Y, Arslan M:
Morkaraman kuzularını farklı
dönemlerde sütten kesmenin kuzuların
büyümesine etkisi. Y.Y.Ü. Vet.Fak.Derg.
7 (1-2): 8-13, (1995).
- 15. Odabaşıoğlu F, Öztürk Y, Arslan M:
Akkaraman, Hampshire Down X
Akkaraman (F1), Corriedale X
Akkaraman (F1) kuzularda yaşama gücü
ve büyüme özelliklerinin araştırılması.
Y.Y.Ü. Sağ. Bil. Derg. 2: 98-105, (1995).
- 16. Baş S, Özsoy MK, Vanlı Y: Koç katımı
öncesi farklı sürülerde yemlemenin
koyunlarda döl verimine, kuzularda
büyüme ve yaşama gücüne etkileri. Doğa
Vet. Hay. Derg, 10 (3): 221-234, (1986).
- 17. Özsoy MK, Vanlı Y: Merinos ve
Morkaraman ırkları ile melezlerin yaşama
gücü ve büyüme özellikleri bakımından
karşılaştırılması. Doğa Türk Vet. Hay.
Derg, 10 (2): 193-197, (1986).
- 18. Başpınar H, Oğan M, Batmaz ES, Petek
M, Karamustafaoğlu M: Karacabey
Merinosu koyunların yarı entansif
koşullarda başlıca verim özellikleri
üzerine bir araştırma ı. döl verimi
özellikleri, süt verimi ve sıfat öncesi canlı
ağırlığı. Hay. Araş. Derg, 6 (1-2): 40-44.
- 19. Düzgüneş O, Kesici T, Gürbüz F:
İstatistik Metotları-1. A. Ü. Zir. Fak. Yay
No: 861, Ankara, (1983).
- 20. Harwey WR: User's guide for
LSMLMWPC-1 version mixed model
Least Squares and maximum likelihood
Computer program. Ohio State
University, Columbus, Mimeo, (1987).
- 21. Gibbons JD: Nonparametric Statıstıcs. An
Introduction. University of Alabama,
Sage Publications İne. Calofornia,
(1993).
- 22. Batmaz ES: Karacabey Merinosu
koyunlarda iki yılda üç kuzulatma
sisteminin uygulanabilirliği üzerine bir
çalışma. Hay. Araş. Derg. 6 (1-2): 51- 56,
(1996).
- 23. Köseoğlu H: Karagül koyunlarında
hormonal yöntemle ikizliğin artırılması
konusunda çalışmalar lalahan. Zoot.
Araş. Enst. Derg, 18 (3-4): 64-77, (1978).
- 24. Başaran DA, Dellal G: Akkaraman
koyunlarında progestagen ve PMSG
kullanarak kızgınlık denetimi ve döl
verimini artırma olanakları. J. of
Veterinary and Animal Sci, 21: 201-204,
(1997).
- 25. Goel NAK. Agroval KP, Sınho K:
Fertility after oestrous synehronization in
cyclic Muzaffnagari ewes. Indian Journal
of Animal Science, 59 (10): 1272-1273,
(1989).
- 26. Rekik M, Kebir M, Ben M'sallem I:
Reproductive performance of earlymated barbary ewes. Anim. Breed. Abst,
63 (8): 4387, (1999).
- 27. Aydoğan M, Gül İ: Sakız ve Karayaka
ırkları arasındaki melezlemeîerle yeni bir
koyun tipinin geliştirilme imkanları.
Doğa Türk J.of Vet. Anim. Sci, 16: 393-
402, (1992).
- 28. Akkaya V, Eliçin A: Anadolu
Merinoslarında karkas özelliklerinin
fenotipik ve genetik parametreleri. A. Ü.
Fen. Bil. Enst. Yay No: 24, Ankara,
(1984).
- 29. Vanlı Y, Özsoy MK: Saf ve melez
kuzuların vücut ağırlıklarına etkili
faktörler ve vücut ağırlıklarının saf ırk
genotip oranlarına göre değişimi. A. Ü.
Zir. Fak. Derg, 14: 91-104, Erzurum,
(1983).
- 30. Demir H: Dağlıç ve Ramlıç koyunlarının
önemli verim özellikleri yönünden
karşılaştırılması. I. Ü. Vet. Fak. Zoot.
ABD. Doktora Tezi, İstanbul (1983).
- 31. Evrim M, Demir H, Başpınar H: Kıvırcık
koyun ırkının yarı entansif şartlardaki
verim performansı, I. kuzularda büyüme
ve yaşama gücü. İ. Ü. Vet. Fak. Derg, 17
(2), İstanbul (1991).