Tahir Paşa ve Mudanya’daki Eserleri

Mudanya, kurulduğu tarihten günümüze Bursa'nın denize açılan kapısı, iskelesi konumunu sürdürmüş,kendine has coğrafi- topoğrafik yapısının dışında, ticari ve kültürel ortamı ile de her dönemde öneminikorumuştur. Koloni yerleşimi olarak tarih sahnesine çıktığı Antik Çağdaki Myrleia/Apemea kentinin bazıkalıntıları halen görülebilmektedir. Bizans döneminde Rum nüfusun yoğun yaşadığı Mudanya, 1321'deOsmanlılar tarafından fethedilir. Osmanlı döneminde idari açıdan Hüdavendigar/ Bursa Eyaletinde kazamerkezi olarak belirlenen şehir, zamanla farklı baniler tarafından dini, ticari ve sivil nitelikli yapılar inşaettirilerek imar edilir. Bu bağlamda Bursa merkez ve özellikle Mudanya’ya yaptırdığı eserlerle tanınanTahir Paşa, Osmanlı Sarayı ve Bursa eyalet meclisi nezdinde siyasi ve dini yönüyle etkin bir nüfusa sahipti.Kendisine verilen paşalık rütbesinin dışında, son görevi surre eminliği/surre alayları eminliği iken 1870'devefat eder. Paşa’nın 1286 H./1869 M. tarihli vakfiyesi, gerek Mudanya gerek Tahir Paşa’nın kendi soyuile ilgili önemli bilgiler içermesi açısından kayda değerdir. Tahir Paşa’nın Mudanya ilçesinde günümüzdemüze-ev olarak değerlendirilen konağı ile yine kendi adıyla tanınan çifte hamamı yapılan onarımlar sonucuiyi durumdadır ve bu makalenin de ana temasını oluşturmaktadır.

Tahir Pasha and His Works in Mudanya

Since its establishment, Mudanya has maintained its position as the gateway and pier of Bursa to the sea and has maintained its importance in every period with its commercial and cultural environment apart from its geographic and topographic structure. Some ruins of the ancient city of Myrleia/ Apamea of the Ancient Age, where Mudanya came to the stage of history as a colonial settlement, are still visible. Mudanya, densely populated by the Greeks in the Byzantine period, conquered by Ottomans in 1321. The city, which was determined as “kaza” center in Bursa Hüdavendigar Province in administrative terms during the Ottoman period, was constructed with religious, commercial and civilian buildings by different persons. In this context, Tahir Pasha, known for his works in Bursa and especially in Mudanya, had an effective influence, with his political and religious aspects, on Ottoman palace and Bursa provincial council. He died in 1870 in İstanbul while he was “surre emir” besides holding the rank of pasha. Pasha’s 1286 H/1869 CE dated foundation certificate charter is noteworthy that it contains some information about both Mudanya and his own lineage. This study mainly touches upon Tahir Pasha’s mansion in Mudanya, now used as a museum, and the Turkish bath named after him that are in good condition as a result of repair works.

PDF

___

Acun, Hakkı vd. (1986). “Mudanya İlçesi”. Türkiye’de Vakıf Abideler ve Eski Eserler, IV: s. 464 – 66. Ankara: VGM Yay.
Ağyol, Rıza (2002). Mudanya Şehri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi.
Akman, A.H. (1971). “Sultan Aziz’in Bursa Seyahati”. Hayat, 9: s. 14 – 15.
Akkılıç, Yılmaz (2002). “Tahir Paşa Konağı”. Bursa Ansiklopedisi. IV: s. 1775.
Altınay, Ahmet Refik (2014). Lale Devri. İstanbul: İlgi Kültür Sanat Yay.
Anonim (2002). “Tahir Paşa”. Bursa Ansiklopedisi. III: s. 1178 – 79.
Anonim (2011). Bursa, Kültür Varlıkları Envanteri. Anıtsal Eserler. Bursa: Bursa Büyükşehir Bel. Yay.
Anonim (2012). Dünden Bugüne Mudanya. Bursa: Mudanya Bel. Yay.
Çiftci, Cafer (2012). Osmanlı Döneminde Mudanya İskelesi ve Gümrüğü. Bursa: Bursa Büyükşehir Belediyesi Yay.
Dayıgil, Feyzullah ve Zarif Orgun (1939). “Mudanya’da Tahir Paşa Köşkü ve Eski Evler”. Arkitekt: Yaşama Sanatı. IX/5-6: s. 113 – 121.
Demirağ, Banu (2013). “300 Yıllık Tarihi Miras: Tahir Paşa Konağı”. Bursa’da Zaman. 2/8: s. 82-92.
Doğancı, Kamil (2007). Antik Dönemde Mudanya. İstanbul: Mudanya Belediyesi Yay.
Eldem, S. Hakkı (1989). Türk Evi Osmanlı Dönemi. I – III. İstanbul: T.A.Ç. Yay.
Erbay, Semih (2015). Mudanya’da Tahir Paşa Konağı Müze Evi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Yayımlanmamış Lisans Tezi.
Evliya Çelebi (2005). Günümüz Türkçesiyle Evliya Çelebi Seyahatnamesi (haz. Yücel Dağlı), İstanbul YKB. Yay.
Kara, Mustafa (2012). Bursa’da Tarikatlar ve Tekkeler. Bursa: Bursa Büyükşehir Belediyesi Yay.
Karakaş, Dilek Yıldız (2013). “Bursa’da Tahir Paşa Konağı”. Bursa’da Yaşam. s. 296 – 302.
Kuban, Doğan (2007). Osmanlı Mimarisi. İstanbul: Yem Yay.
Lowry, Heath W. (2004). Seyyahların Gözüyle Bursa 1326 – 1923. (Çev. Serdar Alper). İstanbul: Eren Yay.
Oğuzoğlu, Yusuf (2007). Ulusal Zaferimizi Taçlandıran Bir kent: Mudanya. Bursa: Gaye Kitabevi.
Oğuzoğlu, Yusuf (2013). 8500 Yıllık Uygarlığın İzinden Bursa Tarihi, Bursa: Akmat Matb.
Öcalan, H. B. (2014). “Tahir Paşa Konağı’ndaki Kitabevi ve Mezar Taşı Münasebetiyle”. Bursa’da Zaman. s. 9: 86 – 88.
Özgen, Mutlu (2007). “Tokat Latifoğlu Konağı”. Vakıflar Dergisi, 30: 485 – 502.
Satıcı, Emre (2006). “Meclis Üyeliğinden Paşa’lığa Tahir Ağa”. A.Ü.DTCF Tarih Araştırmaları Dergisi, 25/40: 225 – 244.
Sözen, Metin, vd. (1975). Türk Mimarisinin Gelişimi ve Mimar Sinan. Ankara: Türkiye İş Bankası Yay.
Sözen, Metin (1990). Devletin Evi SARAY. İstanbul: Sandoz Kültür Yay.
Strabon (1987). Coğrafya. Anadolu (Kitap: XII, XIII, XIV). (çev. Adnan Pekman). İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yay.
Tayla, Hüsrev (1978). “Mudanya Evleri ve Tahir Paşa Konağı”. TTOK Turing, 63/342: 7 – 12.
Tuğlacı, Pars (1985). Osmanlı Şehirleri. İstanbul: Milliyet Yay.
Umar, Bilge (1993). Türkiye’ deki Tarihsel Adlar. İstanbul: İnkilap Kitapevi.
Yalman, Bedri (2013). Mudanya. Bursa: Bursa Büyükşehir Belediyesi Yay.
Yıldız, Dilek (2007). Mudanya Tahir Paşa Konağı. Ulusal Zaferimizi Taçlandıran Bir Kent Mudanya. Bursa: Gaye Kitapevi.