Doğu Akdeniz Enerji Kaynaklarının Kıbrıs Sorununa Muhtemel Etkileri

Uzun bir süre Osmanlıların egemenliğinde kalan Kıbrıs Adası, tarihi, kültürel ve coğrafi bakımdan Türkiye’nin bir parçası durumundadır. Kıbrıs’ın 1878’de İngilizlerin kontrolüne geçmesinden sonra Rumlar, Enosis hayali ile çeşitli girişimlerde bulunmuş ve 1950’li yıllardan itibaren Kıbrıs’ta çok kanlı olaylar gerçekleşmiştir. Türkiye’nin 1974’teki askeri müdahalesi ile Kıbrıs ikiye bölünmüş ve adanın kuzeyinde bağımsız Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti(KKTC) kurulmuştur. Türkiye’nin müdahalesi ile fiilen ve hukuken iki toplumlu ve iki devletli bir yapı ortaya çıkarken Rumların yaşadığı Güney Kıbrıs Rum Yönetimi(GKRY)’nin 2004 yılında Ada’nın tamamını temsilen AB’ye üye yapılmasıyla yeni bir sürece girilmiştir. Kıbrıs Sorunu, AB’nin GKRY’yi adanın tamamını temsilen üyeliğe almasıyla daha karmaşık bir hal almıştır. Devamında ise Doğu Akdeniz’de önemli miktarda petrol ve doğalgaz yataklarının keşfedilmesi, Kıbrıs’ı bir anda geleneksel Kıbrıs Sorunu’nun ötesinde şekillenen küresel enerji siyasetinin de bir nesnesi haline getirmiştir. Yeni konjonktürde Kıbrıs ve Doğru Akdeniz’deki dengeler, enerji kaynaklarının paylaşımı doğrultusunda yeniden şekillenmeye başlamıştır. Tarama yöntemi ile hazırlanan betimsel nitelikli bu araştırmada, Doğu Akdeniz'de keşfedilen enerji kaynaklarının Kıbrıs Sorununa muhtemel etkileri tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Kıbrıs Sorunu, Doğu Akdeniz Enerji Kaynakları, enerji arz güvenliği

Possible Effects of Eastern Mediterranean Energy Resources on the Cyprus Problem

Cyprus Island, which is under the rule of Ottomans for a long time, is a part of Turkey in terms of historical, cultural and geographical aspects. After the Cyprus is to British control in 1878, the Greek Cypriots had various initiatives for dreams of Enosis and many bloody events have occurred in Cyprus since the 1950s. With the military intervention of Turkey in 1974, Cyprus was seperated into two and in the north of the island was established an independent Northern Cyprus Turkish Republic (NCTR). With the intervention of Turkey, a two –state and two community structure and legally emerged in Cyprus as well as Greek Cyrpiot Administration of Southern Cyprus (GCASC), where Greek Cypriots lived, entered into a new process as EU member representin the whole of the island in 2004. The Cyprus Issue has become more comlicated because EU confirm membership of Greek Cypriot Administration of Southern Cyprus representing the whole of the island. Subsequently, the discovery of significant amounts of oil and gas deposists in the Eastern Mediterranean has made Cyprus an object of global enegery policy that is shpaed beyond the traditional Cyprus issue. In the new conjuncture, balances in Cyprus and the right Mediterranean have begun to reshape in the direction of the sharing of energy resources. In this descriptive study prepared by surveying method, probable effects of the energy resources discovered in Eastern Mediterranean on the Cyprus problem were discussed.

Keywords:

Cyprus Problem, Eastern Mediterranean Energy Resources, energy supply security,

PDF

___

Cankara, Yavuz, “Doğu Akdeniz’in Artan Petropolitik Önemi Ve Türkiye’nin Kuzey Kıbrıs Siyaseti”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 47,Yıl:2016, ss: 18-35.
Derman, Giray Saynur; Kurban, Vefa, “Kıbrıs Sorununun Türk Dış Politikasına Etkisi ve ABD-SSCB ile İlişkiler”, Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, Cilt:16, Sayı:33, Yıl: 2016, ss: 455-484.
Dodd, Clement, The History and Politics of the Cyprus Conflict, Basingstoke: Palgrave Macmillan, 2010.
Güntay, Vahit, “Uluslararası İlişkiler Bağlamında Güvenlik Algısı Ve Siber Güvenlik; Akdeniz, Karadeniz Ve Avrupa Bölgeleri Üzerine Bir Değerlendirme”, The Journal of Academic Social Science Studies, Number: 37, Autumn 2015, pp: 477-489.
Karagöl, Erdal Tanas.; Ateş, Seyithan Ahmet; Kaya, Saliha; Kızılkaya, Mehmet. (2016). Türkiye'nin Enerjide Merkez Ülke Olma Arayışı, Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı (SETA) Yayınları, Yayın No: 60, 1. Baskı, İstanbul
Kırdar, Serdar; Ratip, Mehmet, “Anastasiades’in Seçilmesi Kıbrıs’ta Çözüm İçin Bir Fırsat Olabilir”, Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı, Değerlendirme Notu, Mart, İstanbul 2013.
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Dış İşleri Bakanlığı (KKTC Dış İşleri Bakanlığı). Akdeniz’de Kıta Sahanlığı Sınırlandırması Anlaşması hakkında basın açıklaması, 2 Mayıs 2014, http://mfa.gov.ct.tr/tr/akdenizde-kita-sahanligi-sinirlandirmasi-anlasmasi-hakkinda-basin-aciklamasi/, Erişim: 20.05.2017.
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Dış İşleri Bakanlığı (KKTC Dış İşleri Bakanlığı). Tarihi Perspektif, http://mfa.gov.ct.tr/tr/kibris-meselesi/tarihi-perspektif/, Erişim: 20.05.2017.
Mor, Hasan, “Kıbrıs Sorununun Türkiye-AB İlişkilerine Endekslenmesi Süreci”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt:12 Sayı:1-2, Yıl:2008, ss: 983-1026.
Örmeci, Ozan, “Kıbrıs Müzakerelerinde Yeni Dönem: Enerji Jeopolitiği Ve Akdeniz Birliği Olgusu”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt:7, Sayı:31, Yıl:2014, ss: 376-385.
Örnek, Serdar; Mızrak, Baransel, “Bir Güvenlik Sorunu Olarak Kıbrıs’ın Enerji Kaynakları ve Uluslararası Aktörlerin Politikaları”, Bilge Strateji, Cilt:8, Sayı:15, Güz 2015, ss: 13-32.
Sandıklı, Atilla. (2016). Doğu Akdeniz’deki Enerji Kaynakları ve Etkileri, Bilge Adamlar Stratejik Araştırmalar Merkezi (BİLGESAM), 05 Şubat 2016, http://www.bilgesam.org/incele/2316/-dogu-akdeniz-deki-enerji-kaynaklari-ve-etkileri/#.WeOyto-0Ndi, Erişim: 11.10.2017
Uluslararası Enerji Siyasetinin Dinamikleri Ve Türkiye’ye Yansımaları, Ankara Strateji Enstitüsü Yayınları, Rapor No:2014-3, Ağustos 2014, Ed. Levent Aydın, İbrahim Bolat ve Mine Yavuz.
Yellice, Gürhan, “1878’den 1931’e Kıbrıs’ta Enosis Talepleri ve İngiltere’nin Yaklaşımı”, Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, Cilt:12, Sayı:24, Bahar 2012, ss: 13-26.
Yıldırım, Şafak Beren, “Küresel Aktörlerin Kıbrıs Müzakerelerindeki Rolü”, Bilge Adamlar Stratejik Araştırmalar Merkezi, Analiz/Avrupa, No: 1285, 28 Ocak 2016, İstanbul.
Yüksel, Dilek Yiğit, “Kıbrıs Türk Milli Mücadelesi (1914-1958)”, Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, Bahar-Güz 2009,ss: 161-184.