TAŞINMAZ SATIŞ VAADİ SÖZLEŞMESİ YAPILMASINA İMAR KANUNU VE TOPRAK KORUMA VE ARAZİ KULLANIMI KANUNU TARAFINDAN GETİRİLEN SINIRLAMALAR VE NOTERİN SORUMLULUĞU

Mülkiyet hakkı bütün malvarlığı haklarının özüdür. Bu sebeple mülkiyet hakkının nitelikleri ve korunması da kendisine özgüdür. Mülkiyet hakkının mutlak ve sınırsız olması toplum yararının gerçekleştirilmesi konusunda hukuki sorunlara sebep olmuştur. Sosyal hakların genişlemesi ve her ikisi arasındaki denge sağlanması çoğu kez Devletin toplumsal alana daha fazla müdahil olması mülkiyet hakkının mutlak ve sınırsız olması niteliğini sınırlandırmıştır. Öte yandan ölçek ekonomisinin tarım alanlarında da etkili olması, miras ve devirler sebebiyle tarım arazilerinin bölünmesinin önlenmesi ihtiyacını da doğurmuştur. Tapu sicil müdürlüklerinde mülkiyetin devrine getirilen sınırlamalar başka bir sorunu daha ortaya çıkarmıştır: Taşınmaz satış vaadi sözleşmelerinin geçerliliği ve mülkiyetin devrinin sınırlandırılmasının bu sözleşmelere etkisinin tespiti sorunu. Bunun yanında taşınmaz satış vaadi sözleşmesinin yapılmasında Noterlerin bu sözleşmenin yapılmasındaki sorumluluğu önem taşımaktadır. İmar Kanunu şehirleşmenin sonucu olarak ortaya çıkmıştır. Toplu yaşamın zorunlu sonuçlarından olan şehirleşme, devletin yerleşim yerlerinde mülkiyetin sınırlamasına sebep olmuştur. Kamu hizmetlerinin görülmesi için gerekli olan taşınmazların edinilmesi devlet bakımından hem bir zorunluluk hem de bir görevdir. İmar Kanununun 18 inci maddesi, taşınmazların devrinin sınırlandırılması konusunda önemli düzenlemeler getirmiştir. Bu sınırlamalara aykırı olarak mülkiyet devredilemeyeceği gibi devire ilişkin ön sözleşme de yapılamaz. Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu tarım arazilerinin satış, devir, miras ve rehin suretiyle bölünmesinin verimliliği etkilediği gerekçesiyle mülkiyetin devrine önemli sınırlamalar getirmiştir. Özellikle anılan Kanunun 8 inci maddesi emredici ve kamu düzenine ilişkindir. Bu hükme aykırı olarak taşınmaz satışı yapılamaz. Satış vaadi de yapılamaz. Taşınmaz satış vaadi sözleşmesine resmi niteliğini veren noterler, Noterlik Kanununun 53 ve 162 nci maddeleri birlikte değerlendirildiğinde, devir yasağına aykırı olarak taşınmaz satış vaadi yaptıkları takdirde bundan doğacak zarardan sorumlu olacaktır. Yargıtay’ın içtihatlarına göre noterlerin sorumluluğu kusursuz sorumluluktur. Noter ancak uygun illiyet bağının kesildiği gerekçesiyle veya hallerinde sorumluluktan kurtulabilir.

Anahtar Kelimeler:

Noterin Sorumluluğu, Taşınmaz Satış Vaadi, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı, İmar Planı

PDF

___

ANDREWS, Neil, Contract Law, Cambridge, Cambridge University Press, 2011.
ARAL, Fahrettin, AYRANCI, Hasan, Borçlar Hukuku (Özel Borç İlişkileri), 11. Baskı, Ankara, Yetkin Yayınları, 2015.
BAŞPINAR, Veysel, Mülkiyet Hakkını İhlal Eden Müdahaleler, Ankara, Yetkin Yayınları, 2009.
BATMAZ, Mehmet Orhan, Noterlerin Hukuki Sorumluluğu, Yayınlanmamış Yükseklisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, https://tez.yok.gov.tr, E.T. 10.04.2018.
ÇENBERCİ, Mustafa, Gayrimenkul Satış Vaadi, 2. Baskı, Ankara, Sevinç Matbaası, 1973.
ÇENBERCİ, Mustafa, Gayrimenkul Satış Vaadi, 3. Baskı, Ankara, Olgaç Matbaası, 1986.
ERDOĞAN, İhsan, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 3. Baskı, Ankara, Gazi Kitabevi, 2017.
EREN, Fikret, Mülkiyet Hukuku, 3. Baskı, Ankara, Yetkin Yayınları, 2014.
FORTE, A.D.M, Good Faith in Contract and Property, Oxford, Hart Publishing, 1999.
GÜNAY, Erhan, Taşınmaz Satış Vaadi Sözleşmesinden Kaynaklanan Uyuşmazlıklar, Ankara, Seçkin, 2016.
HATEMİ, Hüseyin, GÖKYAYLA, Emre, Borçlar Hukuku Genel Bölüm, 2. Baskı, İstanbul, Vedat Kitapçılık, 2012.
HORSEY, Kirsty, RACKLEY, Erika, Tort Law, 2 nd Edition, Oxford, Oxford University Press, 2011.
İNAN, Ali Naim, YÜCEL, Özge, İnan Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 4. Baskı, Ankara, Seçkin, 2014.
KALABALIK, Halil, İmar Hukuku Dersleri, 7. Baskı, Ankara, Seçkin, 2015.
KAPANİ, Münci, Kamu Hürriyetleri, 7. Baskı, Ankara, Yetkin Yayınları, 1993.
KOCAYUSUFPAŞAOĞLU, Necip, Türk Medeni Hukukunda Gayrimenkul Satış Vaadi, Sulhi Garan Matbaası, İstanbul, 1959.
KURT, Leyla Müjde, “Noterlerin Hukuki Sorumluluğu”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi C.XVIII, Yıl 2014, Sayı: 2, Sayfa:85-118, webftp.gazi.edu.tr/hukuk/dergi/18_2_3.pdf, E.T. 12.04.2018.
MIDIKHAN, Ahmet, Tarihten Günümüze Noterlik, Yayınlanmamış Yükseklisans Tezi, Yalova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, https://tez.yok.gov.tr , E.T. 15.04.2018.
O’SULLIVAN, Janet, HILLIARD, Jonathan, The Law of Contract, 4 th Edition, Oxford, Oxford University Press, 2010.
PROUDHON, Pierre-Joseph, (Çeviren: Devrim Çetinkasap), Mülkiyet Nedir?, 6. Baskı, İstanbul, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2017.
SEZER, Yasin, KALKAN, Recep Emre, ŞAHİN, Mustafa Emre, İmar Hukuku Dersleri, Ankara, Adalet Yayınevi, 2016.
ŞİMŞEK, Suat, Türk Hukukunda ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinde Mülkiyet Hakkı, Ankara, Maliye Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı Yayınları No:2011/413, 2011.
VON TUHR, Andreas, (Çeviren:Cevat Edege), Borçlar Hukuku 1-2, Ankara, Yargıtay Yayınları:15, Olgaç Matbaası, 1983.
YAVUZ, Cevdet, Borçlar Hukuku Dersleri (Özel Hükümler), 14. Baskı, İstanbul, Beta, 2016.
YAVUZ, Cevdet, TOPUZ, Murat, “Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun’un Türk Medeni Kanunu’nun Miras Hukukuna İlişkin Hükümlerinde Yaptığı Değişiklikler”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, Prof. Dr. Mehmet Âkif Aydın’a Armağan (Özel Sayı), 2015, C: 21, S: 2, s. 663-700.
ZEVKLİLER, Aydın, GÖKYAYLA, K. Emre, Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, 17. Baskı, Ankara, Turhan Kitabevi, 2017.
www.kazanci.com
www.tbmm.gov.tr