MAYINLI BİR ALAN: HÜKMÜN AÇIKLANMASININ GERİ BIRAKILMASI KARARININ DENETİMİ

Karşılaştırmalı hukukta öteden beri uygulanan ve hükmün ertelenmesinin bir çeşidi olan hükmün açıklanmasının geri bırakılması kurumu, 2005 yılında yeni Türk ceza adalet sistemine girmiştir. Anılan kurumla mahkûmiyet hükmünün sanık hakkındaki mahkûmiyetin hukuki sonuç doğurması belli bir süreyle ve belli şartlarla askıya alınmakta, ertelenmektedir. Ancak bu kurumun hukuk sistemimize aktarılmasıyla birlikte birçok sorun ortaya çıkmıştır. Kanun koyucu, hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararına karşı itiraz kanun yoluna başvurulabileceğini öngörmüştür. Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararlarına karşı itiraz kanun yoluna başvurulabileceği belirtilmekle birlikte itiraz merciinin inceleme usulü ile ilgili özel bir düzenleme yapılmadığından uygulamada incelemenin kapsamı ile ilgili tereddütler yaşanmış ve bu durum Yargıtay kararlarına konu olmuştur. Kanun koyucu, hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararının hüküm niteliğinde olmadığını gözeterek hükümlere ilişkin istinaf/temyiz gibi kanun yollarını bu karar yönünden kabul etmemiştir. Bu çalışmada, hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararına karşı gidilebilecek kanun yolları ve hukuksal çareler ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması, Kanun Yolları, İtiraz, Denetim

PDF

___

ARAS, Bahattin, “Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Sorunu ve Uygulamadaki Sorunlar”, Terazi Hukuk Dergisi, Sayı: 22, Haziran 2008.
AYDIN, Devrim, “Ceza Muhakemesi Kanunu’nda İtiraz”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Sayı: 65, Ankara, 2006.
BALO, Yusuf Solmaz, Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2016.
BAŞTÜRK, İhsan, Hükmün Açıklanmasının Ertelenmesi, Adalet Yayınevi, Ankara, 2014.
CENTEL, Nur/ZAFER, Hamide, Ceza Muhakemesi Hukuku, 12. Baskı, Beta Yayınları, İstanbul, 2015.
ÇIĞLI, Halil, “10 Soruda Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması”, Adalet Dergisi, Yıl: 2013.
ERDEM, Mustafa Ruhan, “Makul Sürede Yargılanma Hakkı ve İstinaf”, İstinaf Kanun Yolu ve Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru Yuvarlak Masa Toplantısı (Tebliğler), 2-3 Haziran 2017.
EREL, Kemalettin, “Yargıtay Kararları Işığında Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması”, Ceza Muhakemesi Kanununun 3 Yılı, Teori ve Uygulamada Karşılaşılan Sorunlar Sempozyumu, İstanbul, 21-22 Haziran, Türk Ceza Hukuku Derneği Yayını, İstanbul, 2009.
GÜNAY, Erhan, Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2010.
İNCEOĞLU, Sibel, “Etkili Başvuru Hakkı”, Adil Yargılanma Hakkı, İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi ve Anayasa (Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru Kapsamında Bir İnceleme) (Ed. Sibel İNCEOĞLU), Avrupa Konseyi 2013, (Etkili Başvuru Hakkı).
İPEK, Ali İhsan, Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması, Adalet Yayınevi, Ankara, 2010.
KAYA, Emir, “İnsan Hakları Açısından Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması”, Ankara Barosu Dergisi, Sayı: 2013/3.
KAYMAZ, Seydi, “Ceza Muhakemesinde Aleyhe Değiştirme Yasağı”, Prof. Dr. Nur Centel’e Armağan, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, Cilt: 19, Sayı: 2 (2013).
KUMBASAR, Enver, Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2012.
KUNTER, Nurullah/YENİSEY, Feridun/NUHOĞLU, Ayşe, Muhakeme Hukuku Dalı Olarak Ceza Muhakemesi Hukuku, Birinci Kitap, 16. Baskı, Beta Yayınları, İstanbul, 2008.
MAHMUTOĞLU, Fatih Selami, “Kamu Davasının Açılmasının Ertelenmesi ve Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması”, Ceza Muhakemesi Kanununun 3 Yılı, Teori ve Uygulamada Karşılaşılan Sorunlar Sempozyumu, İstanbul, 21-22 Haziran, Türk Ceza Hukuku Derneği Yayını, İstanbul, 2009,
MERAN, Necati, “Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Konusunda Bazı Çözüm Önerileri”, Terazi Hukuk Dergisi, Sayı: 23, Temmuz 2008.
OLGUN, Sevinç, “Ceza Muhakemesi Kanununa Göre Hükmün Açılanmasının Geri Bırakılması”, Terazi Hukuk Dergisi, Sayı: 22, Haziran 2008.
ÖNDER, Ayhan, Ceza Hukukunda Tecil ve Benzeri Müesseseler, Fakülteler Matbaası, İstanbul, 1963.
ÖZBEK, Veli Özer/MERAKLI Serkan, “Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Kararına İtiraz Üzerine Yapılacak Denetim” (Karar İncelemesi), Prof. Dr. Nur Centel’e Armağan, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, Cilt: 19, Sayı: 2 (2013).
ÖZBEK, Veli Özer/BAŞBÜYÜK, İsa, “Hükmün Açıklanmasının Geriye Bırakılması Kararlarına İtirazın İnceleme Usulünün Mağdur/Suçtan Zarar Gören Bakımından Ortaya Çıkardığı Sorunlar”, Ceza Hukuku Dergisi, Sayı: 21, Yıl: 8, Nisan 2013.
ÖZBEK, Veli Özer/BACAKSIZ, Pınar/DOĞAN, Koray/TEPE, İlker, Ceza Muhakemesi Hukuku, Ceza Muhakemesi Hukuku, 8. Baskı, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2016.
ÖZGENÇ, İzzet, “Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması”, Hukuk Devletinde Suç Yaratılmasının ve Suçun Aydınlatılmasının Sınırları Sempozyumu, İstanbul, 1-3 Haziran, 3. Yılında Yeni Ceza Adalet Sistemi, (Ed. Bahri Öztürk), Seçkin Yayınevi, Ankara, 2009, (Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması).
ÖZGENÇ, İzzet, Ceza Hukuku Genel Hükümler, 13. Baskı, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2017.
SARIGÜL, Ali Tanju, “Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Kararlarında Kanun Yolu Denetimi Sorunu”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Sayı: 125, Ankara, 2016, (Kanun Yolu).
SAYGILAR KIRIT, Yasemin Filiz, “Kasap ve Diğerleri/Türkiye Davası (Başvuru No. 8656/10)” Fasikül Dergisi, Sayı: 59, Yıl: 6, Ekim 2014.
ŞAHİN, Cumhur, Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Kararına İtirazda İncelemenin Kapsamı”, Prof. Dr. Nur Centel’e Armağan, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, Cilt: 19, Sayı: 2 (2013).
ŞEN, Ersan/MAVİŞ, Mert, Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (HAGB), Seçkin Yayınevi, Ankara, 2014.
TANER, Fahri Gökçen, “Bireysel Başvuru Sonrası Ceza ve Ceza Muhakemesi Hukuku: Belki De Hiçbir Şey Eskisi Gibi Olmayacak”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi 90. Kuruluş Yıldönümü Armağanı, Ankara Üniversitesi Yayınları No: 560, Ankara, 2017, (Bireysel Başvuru).
TOROSLU, Nevzat/FEYZİOĞLU, Metin, Ceza Muhakemesi Hukuku, 16. Baskı, Savaş Yayınevi, Ankara, 2016.
TÖNGÜR Ali Rıza, Ceza Hukukunda Yeni Boyutlarıyla Erteleme, Adalet Yayınevi, Ankara, 2009.
TURAN, Hüseyin, Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması, 2. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2014, (Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması).
YENİSEY, Feridun/NUHOĞLU, Ayşe, Ceza Muhakemesi Hukuku, 3. Baskı, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2015.
ZAFER, Hamide, “Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Kararına Karşı Yapılacak İtirazın İncelenme Usulü (Ceza Muhakemesi Kanunu m. 231/12)”, İş Dünyası ve Hukuk, Prof. Dr. Tankut Centel’e Armağan, İÜHF Yayınları, İstanbul, 2011.