TARİHÎ METİN ÇALIŞMALARI İÇİN BİR METOT ÖRNEĞİ: CODEX CUMANICUS YAYIMA NASIL HAZIRLANDI?

Codex Cumanicus, XIII. yüzyılın sonlarına doğru DeĢt-i Kıpçak’ta yazılmıĢtır ve içeriğiyle Türk dili tarihinde özel bir yere sahiptir. Ġki bölümden (Ġtalyan ve Alman) müteĢekkil eserin Latince, Farsça ve Kıpçakça bir sözlük olan Ġtalyan bölümü, Farsçanın edebiyatta, devlet yönetiminde ve ticarette hâkim olduğu Ġlhanlı Devleti ve yine Kuman / Kıpçak Türkçesinin etkin olduğu Altın Ordu Devleti ile ticari faaliyetler yürüten Ġtalyan tüccarların içtimai hayatta ve ticarette iliĢkilerini kolaylaĢtırmak gayesiyle yazılmıĢtır. Eserin bu bölümünde asıl gaye, Kıpçakça ve Farsça öğrenmek isteyen Ġtalyan tüccarlara yol göstermektir. Alman bölümü ise Kumanlar / Kıpçaklar arasında Hristiyanlığın yayılmasını sağlamak, bu dinin temel dualarını, vaazlarını ve ilahilerini onlara öğretmek için yazılmıĢtır. Bu çalıĢmada öncelikle kısaca eserin içeriği, yazıldığı tarih ve coğrafya ile kim tarafından yazıldığı hakkında genel bilgiler verilecektir. Ardından tarihî metin çalıĢması yapacak araĢtırmacılara bir metot örneği teĢkil etmesi bakımından Codex Cumanicus’un yayıma hazırlanma süreci ana hatlarıyla ortaya konulacaktır. 

___

  • Galip GÜNER