Yaşlılık , Değer ve Teknoloji
Hızla değişen ve gelişen teknoloji çağın en önemli kavramlarından biridir. Hızlı teknolojik değişimler sonucunda değerler de farklılaşmış modern toplumlarda yaşlı bireyler de ikinci plana koyulmuştur. Zaman içerisinde yaşlılığın tanımı da değişmiş bedenin yaşlanmasını ifade etmekten çok sosyal anlamlar içermeye başlamıştır. Bugün artık teknolojiye ayak uydurmayan da yaşlı olarak görülmektedir. Teknoloji kavramı artık toplumun yapısını etkilemekte ve ondan etkilenmektedir. Birbirinden bağımsız olarak düşünmediğimiz teknoloji ve toplum arasında karşılıklı bir etkileşim söz konusudur. Teknolojiyi anlamlandırabilmek için de, toplumu tanımlayan, sosyal, ekonomik, politik, kültürel ve felsefi yönleri de ele almamız gerekmektedir. Gündelik hayatın bir parçası olan teknoloji yaşlı bireyler tarafından da kullanılmaktadır. Teknolojik ürünler yaşlı bireylerin hayatına olumlu katkı sağlayabilmektedir ancak bunun için gündelik hayatta muhtelif teknolojik ürünler üreten firmalar, teknolojiyi üretenler; teknoloji tüketicileri içinde sayısı giderek artan yaşlı nüfusu dikkate almalıdır. Feenberg, diyalektik bir yaklaşımla; insan ihtiyaç ve amaçları, teknolojiyi yeniden biçimlendirebileceğini söyler. Değerler ile teknoloji arasında karşılıklı bir etkileşim söz konusudur. Değerler teknolojik gelişimden etkilense bile, teknolojik gelişmeyi yönlendirir (Ural,2010: 1). Feenbergci bir yaklaşımla, teknolojiye yeniden biçim verebilmek, birey taleplerinin etkinliğini sağlayabilmek için modern toplumlardaki yaşlılık algısı, yaşlılığın bir bitiş ve çöküş süreci olarak görülmesi tartışılmalıdır. Bu çalışmada modern toplumlarda yaşlıların konumu, yaşlı bireyin teknolojiye erişimi ve teknolojiyi kullanımı tartışılacaktır. Makalenin argümanı, teknolojiyi üretenlerin ve toplumun, yaşlıyı daha yaşlı kılan bir anlayış geliştirdiği, yaşlıların teknolojiyi kullanmakta çekingen, beceriksiz ya da iyi bir pazar olmadığı düsturuyla teknolojiden uzaklaştırdıklarını bunun da modern toplumların değerler sistemiyle ilişkili olduğunu iddia etmektedir. Teknolojinin anlamlarından biri olan yönetme/idare etme/kontrol etme bağlamında yaşlı bireyin konumlandırılması yorumlanmaya çalışılacaktır.
Old Age, Value and Technology
Rapidly changing and evolving technology is one of the most important notions of the era. As a result of the technological development, traditional values differentiated and in the modern society old individuals became second class individuals. By time the definition of being old also changed and started to have more social meanings than expressing the body of a person becoming old. In today’s world, the people who cannot follow the technology is also considered old. The notion of technology effects the structure of society and gets effected by it too. There’s a mutual connection between technology and society which we cannot think apart from each other. Interpreting the technology would require us to consider social, economical, political, cultural and philosophical aspects that shape society. Technology is also being used by elders as a part of daily life. Technological products can contribute positively to the elders daily life but for this to happen, the firms that produces technological products should take elders into consideration as a group of people that are using the technology more and more every day. Feenberg says with a dialectic approach, human needs and purposes can re-shape the technology. Even though the traditional values are being effected by technology, they also lead technological development. If we follow a Feenberg approach, the understanding of being old in modern society that sees being old as an end and a collapsing process should be discussed to be able to re-shape the technology and to ensure individual’s demands. The position of the elders in modern societies, the reach of the elders to technology and usage of technology by elders will be discussed in this study. The main argument of the article is producers of technology and society developed an understanding that makes elders feel more old. Elders are thought to be either timid or incompetent to use the technology or not a good market group to buy technology and this understanding causes elders to estrange from technology which is also related to the value systems of modern society. The positions of an elder will tried to be explained in the concepts of directing / guiding / controlling which is one of the meanings of technology.
___
- Abbey, R. Ve Hyde, S. (2009). “No Country For Older People? Age And The Digital Divide”, Journal Of Information, Communication&Ethics İn Society, 7(4)Canatan A. , Yetişkinlik Ve Yaşlılık Gelişimi Ve Psikolojisi, Açılım Kitap, 2013Canatan, A. , Sosyal Yönleriyle Yaşlılık, Palme Yayıncılık 2008Ceylan, Literatür: Türkiye’de Yaşlıların Yaşam Durumları 2015: 35Duyar İ. Eds: Mas R, Işık AT, Karan MA, Beğer T, Akman Ş, Ünal T. In: Geriatri, Bölüm 1: Gerontolojinin Temelleri. Ankara: TGV; 2008: 9-19.Eriksen, Küçük Yerler Derin Mevzular, Avesta Yayınları 1.Baskı İstanbul, 2009Feenberg, A., 1992, “From İnformation To Communication: The French Experience With Videotex”, İn: Lea, M. (Ed.): Contexts Of Computer-Mediated Communication, London: Harvester-Wheatsheaf, S: 168-187Feenberg, A., Teknoloji Ve Toplum, Yıkıcı Bir Direniş Ve Yeniden Yapılanma, Eylül, 2010, Kalkedon YayıncılıkFeenberg, Heidegger And Marcuse: The Catastrophe And Redemption Of History, 2005Giddens, A. (2008). Toplumsallaşma, Yaşam Akışı Ve Yaşlanma. İstanbul: KırmızıHochschild AR: Disengagement Theory: A Critique And Proposaj. Am Sociol Rev 1975; 40:553-569.Moody, H. R. (2010). Aging Concepts And Controversies. California, CA: Pine Forge PressÖzkan, Purutçuoğlu, Yaşlılıkta Teknolojik Yeniliklerin Kabulünü Etkileyen Sosyalizasyon Süreci, 2009: 38Paul, G., Ve Stegbauer C., (2005). “Is The Digital Divide Between Young And Elderly People İncreasing?, First Monday, 10(10), Http://Firstmonday.Org/Article/View/1286Scharf C., Dusek V., Democratic Rationalization: Technology, Power, And Freedom, Andrew Feenberg, 2014, 706-718Ural Ş., Teknoloji Değerler Ve Havuç, 2010 : 1