Antropojenik Etkiler İle Havanın Kirletilmesi ve İklim Değişikliği

Atmosfer, canlı varlıkların yaşaması için değişik oranlarda gazlar içermektedir. Bu oranların değişmesi durumunda eko-sistem tehlike altına girmektedir. Güneş, dünyaya kısa dalga radyasyon gönderirken dünya, güneşten gelen ışınları uzun dalga radyasyon olarak tekrar uzaya yansıtmaktadır. Ancak atmosferde artış gösteren sera gazları, dünyanın geri yansıttığı uzun dalga radyasyonların uzaya gitmesine engel olmaktadır. Bu olumsuz durum nedeniyle, küresel ısınma oluşmakta ve iklimsel değişikliklere varan sonuçlar meydana gelmektedir. İklim değişikliği iki ana etkenle oluşmaktadır. Birincisi doğal yollarla oluşan iklim değişikliğidir. Doğal yollarla; Dünya’nın yörüngesel hareketlerinde meydana gelen kaymalar, yerküreyi oluşturan levhaların birbirlerini itmesi sonucu dağ silsilelerinin ve yükseltilerin oluşumu, güneş lekelerinde artış azalış neticesi oluşan enerji miktarı, yeryüzü hareketleri neticesi (volkan patlamaları, depremler vb.) atmosferin bileşenlerinin oranlarında değişimlerin oluşması ve bunların sonucunda iklimsel değişimler oluşmaktadır. İkincisi ise antropejenik etkiler ile meydana gelen iklim değişikliğidir. Antropojenik etkilerin ana kaynağını ise aşırı karbondioksit salınımı oluşturmaktadır. Sanayi Devrimi ve insan nüfusunun artışı ile birlikte insana bağlı hava kirliliği ve karbondioksit salınımı son üç yüz yılda çok üst seviyelere çıkmıştır. Felaketlerle sonuçlanabilecek bu kötü gidişata dur denilmez ise gelecek nesillere sürdürülebilir bir yaşam bırakılamayacağı kesindir. Bu bağlamda dünya devletlerinin ve bireylerin üstlerine düşen sorumlulukları yerine getirmesi gerekmektedir. Bu noktadan hareketle, yapılan bu araştırmada ülkelerin etkilerinden daha çok antropojenik etkenler ile havanın kirletilmesine neden olan unsurlara ve çözüm yollarına değinilmiştir. Bireylerin bilinçlendirilmesine ve eğitilmesine yönelik öneriler üretilmiştir. Azda olsa ülkelerin üzerlerine düşen sorumluluklara ve önerilere de değinilmiştir. Araştırmanın kavramsal çerçevesini literatür taraması oluşturmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Hava kirliliği, iklim değişikliği, sürdürülebilir yaşam, karbondioksit salınımı, sera gazları

Air Pollition with Anthropocentrik Effect and Climate Change

There are gases in different proportions in order to live for life in the atmosphere. In case of change of these ratios, the eco-system falls in danger. Infrared radiation released from Earth is held more by greenhouse gases due to their increasing amounts, global temperature increases and results in climate changes. Air pollution and carbon dioxide emissions have increased to a very high level with the industrial revolution and the increase of the human population for the last two hundred years. It is certain a sustainable life can’t be left to future generations if it is not intervened to stop this bad state which may result in disasters. In this sense, it is a must of the world's governments and individuals to fulfill their own responsibilities. From this point of view, the anthropogenic effects which cause air pollution and the solution ways to remove these effects are explained in this research. Recommendations were made for raising awareness and training of individuals. At the very least, the responsibilities and recommendations of the countries are also mentioned. Literature study forms the conceptual frame of the research.

Keywords:

Air Pollution, climate change, sustainable life, carbon dioxide release, greenhouse gases,

PDF

___

Akdeniz, N. (1994). Çevre ve Enerji Politikaları. Günümüzün Çevre Sorunları (s. 174-188). Ankara: Birleşmiş Milletler Türk Derneği Yayınları : 18.
Aksay, C. S., Ketenoğlu, O. ve Kurt, L. (2005). Küresel Isınma ve İklim Değişikliği. S Ü Fen Edebiyat Fakültesi Fen Dergisi, Sayı 25, 29-41.
Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi (United Nations Framework Convetion on Climate Change, UNFCCC.
Coşturoğlu, M. (1994). Dünyada Ekolojik Devrim, Türkiye'de Gökova'yı Çoraklaştırma Çılgınlığı. Günümüzün Çevre Sorunları (s. 79-142). Ankara: Birleşmiş Milletler Türk Derneği Yayınları:18.
Çoban, A. (2014). Doğa Toplum ve Yöntem. Ed: H. Reyhan, A. Mutlu, H. Doğan ve A. S. Reyhan içinde, Sosyal Çevre Bilimleri (s. 15-35). Ankara: Siyasal Kitabevi.
Doğan, T. G., ve Eby, G. (2013). Uzaktan Bilgisayar Mühendisliği Eğitimi Sosyo-Teknik Kuram Çerçevesinde Esnek Bir Model Önerisi. Ankara: Kültür Ajans.
Erlat, E. (2009). İklim Sistemi ve İklim Değişmeleri. İzmir: Ege Üniversitesi Yayınları No: 155.
Furman, A. ve Yenigün, O. (2002). The Environmental Dimension. İstanbul: Boğaziçi University Press.
Hannah, L. (2001). The Role of a Global Protected Areas System in Conserving Biodiversity in the Face of Climate Change. G. Visconti, M. Beniston, E. D. Iannorelli ve D. Barba içinde, Global Change and Protected Areas (s. 413–422). Netherlands: Kluwer Academic Publishers.
Jardins, J. R. (2006). Çevre Etiği. (R. Keleş, Çev.) Ankara: İmge Kitapevi.
Keleş, R., Hamamcı, C. ve Çoban, A. (2012). Çevre Politikası 7. Baskı. Ankara: İmge Kitapevi Yayınları.
Lutgens, F. K., Tarbuck, E. J. ve Tasa, D. (2013). Essential of Geology 11. Basım, Çev. Ed: Cahit Helvacı. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
Öztürk, K. (2002). Küresel İklim Değişikliği ve Türkiye’ye Olası Etkileri. G.Ü. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi Cilt 22, Sayı 1, 47-65.
Talu, N. (2015). Türkiye'de İklim Değişikliği Siyaseti. Ankara: Phoenix Yayınevi.
Tekeli, İ., Algan, N., Türkeş, M., Vaizoğlu, S. A., Güler, Ç., Tekbaş, Ö. F. ve arkadaşları. (2010). Türkiye Açışından Dünyada İklim Değişikliği. Ankara: Türkiye Bilimler Akademisi Yayınları: 22.
Türkeş, M. (2001). Küresel İklimin Korunması, İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi ve Türkiye. Tesisat Mühendisliği, TMMOB Makina Mühendisleri Odası, Süreli Teknik Yayın 61: 14-29.
Türkeş, M. (2012). Türkiye’de Gözlenen ve Öngörülen İklim Değişikliği, Kuraklık ve Çölleşme. Ankara Üniversitesi Çevrebilimleri Dergisi 4(2), 1-32.
WWF. (2013, 9 27). IPCC 5. Değerlendirme Raporu Açıklandı. WWF: http://www.wwf.org.tr/?2340 adresinden alınmıştır. E. T. 30 Temmuz 2017.