Ömer Seyfettin’in Hikâyelerinde Savaşçı Arketipi

ÖzetEski Yunanca olan arketip sözcüğü Türkçe’de ilk imge, ilk örnek gibi anlamlara gelir. Arketipler, insanlığın ortak mirasıdır. Sanat eserlerinde arketiplerin yer alması, sanatçının ve eserin evrensele ulaşmasında katkı sağlar. Farklı kültürlerden ve milletlerden insanların ortak paydasını teşkil eden arketipler, sanatçı ve muhatapları için ortak dil olma özelliği taşır. Arketip olarak tanımlanan ortak semboller ve figürler kolektif bilinçdışı aracılığıyla sanat eserlerinde canlanmaktadır. Arketipler, edebiyat bilimciler tarafından mitoloji, psikoloji, antrolopoloji, dinler tarihi gibi farklı disiplinlerden elde edilen bilgilerden hareketle edebî eserlerde arketipsel eleştiri metodu aracılığıyla tespit edilebilmektedir. Bu metot, yirminci yüzyıl itibariyle, modern psikolojinin temsilcilerinden olan Carl G. Jung’un kolektif bilinçdışını kavramını ortaya koyması sonucu ortaya çıkmıştır. Edebî metinlerin tahlilinde kullanılan arketipsel eleştiri metodu, eserden hareketle eseri tahlil etme amacı taşır. Bu durum, arketipsel eleştiri metodu aracılığıyla yapılan edebî eser incelemelerinin estetik değeri yansıtmada başarılı olduğunu gösterir. Bu arketipik benlik yapılarından biri de savaşçı arketipidir.

Anahtar Kelimeler:

Arketipsel İnceleme, Savaşçı Arketipi, Psikanaliz, Ömer Seyfettin

Warrior Archtype in The Ömer Seyfettin’s Stories

AbstractThe word archetype, which is an ancient Greek word, means the first image, like the first example in Turkish. Archetypes are a common heritage of humanity. The inclusion of archetypes in art works contributes to the achievement of the artist and the work at universal level. Archetypal which form the common stake of people from different cultures and nations is a common language for artists and their counterparts. Common symbols and figures, defined as archetypes, revive in their artworks through collective unconsciousness. Archetypes can be determined by literary scientists through archetypal critique method in literary works from the information obtained from different disciplines such as mythology, psychology, anthropology, history of religions. This method has emerged as a result of unveiling of the concept of collective unconsciousness by Carl G. Jung, who was the one of the representatives of the modern psychology through the 21th century. The method of archetypal criticism used in the analysis of literary texts is to analyze the work with movement from the work. This shows that it is successful in reflecting the aesthetic value of the literary works examined through the method of archetypal criticism. One of these character archetypes is the warrior archetype.

Keywords:

Archtypal Study, Warrior Archtype, Psychoanalysis, Ömer Seyfettin,

PDF

___

Alangu, T. (2010). Ömer Seyfettin – Ülkücü Bir Yazarın Romanı. İstanbul: Y.K.Y.
Campbell, J. (1995). Batı Mitolojisi – Tanrının Maskeleri. (Çev.: Kudret Emiroğlu). Ankara: İmge Kitabevi.
Campbell, J. & Moyers, B. (2015). Mitolojinin Gücü - Kutsal Kitaplardan Hollywood Filmlerine Mitoloji ve Hikayeler. (Çev.: Zeynep Yaman), İstanbul: MediaCat Kitapları.
Cebeci, O. (2004). Psikanalitik Edebiyat Kuramı. İstanbul: İthaki Yayınları.
Eliade, M. (2009). Dinsel İnançlar ve Düşünceler Tarihi – Gotama Budha’dan Hristiyanlığın Doğuşuna, Cilt:2. (Çev.: Ali Berktay). İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
Fordham, F. (2011). Jung Psikolojisinin Ana Hatları. (Çev. A. Yalçıner). Ankara: Say Yayınları.
Henderson, J. L. (2009). Modern İnsan ve Mitler, İnsan ve Sembolleri. İstanbul: Okuyan Us Yayınları.
Jung, C.G. (1998). Analitik Psikolojinin Temel İlkeleri –Konferanslar-.(Çev.: K.Şipal). İstanbul: Cem Yayınevi.
__________ (2003). Dört Arketip. (Çev.: Z.A. Yılmazer). İstanbul: Metis Yayınları.
___________(2006). Analitik Psikoloji. (Çev.: E. Gürol). İstanbul: Payel Yayınları.
___________(2009). İnsan ve Sembolleri. (Çev. Ali Nahit Babaoğlu). İstanbul: Okuyan Us Yayınları.
___________(2015). Maskülen: Erilliğin Farklı Yüzleri. (Çev.: Didem Gamze Erdinç). İstanbul: Pinhan Yayınları.
Moore, R. & Douglas G. (1995). Olgun Erkeklik Arketipleri Yeniden Keşfediliyor – Kral, Savaşçı, Büyücü, Âşık. (Çev.: Fatma Zengin). İstanbul: Sistem Yayıncılık.Sarıçiçek, M. (2013). Modern Kahramanın Mitolojik Yolculuğu. Kayseri: Tezmer.
Seyfeddin, Ö. (2016). Ömer Seyfeddin – Seçme Hikâyeler – 1. Ankara: Ötüken Neşriyat.
Seyfettin, Ö. (1990). Yalnız Efe. Ankara: Bilgi Yayınevi.
________ (2016a), Ömer Seyfettin – Bütün Nesirleri (Fıkralar, Makaleler, Mektuplar ve Çeviriler). Yay. Haz.: Nazım Hikmet Polat. Ankara: T.D.K. Yay..
_________(2016b). Seçme Hikâyeler-1. İstanbul: Bilge Kültür Sanat.
Pearson, C. S. (2003). İçimizdeki Kahraman. (Çev.: Semra Ayanbaşı). İstanbul: Akaşa Yayınları.
Tural, S. K. (2017). Tarihi Roman ve Atsız’ın Tarihi Romanları Üzerine Düşünceler, Atsız Armağanı I. Yay. Haz.: Erol Güngör, Mustafa Kafalı, Osman F. Sertkaya. Ankara: Altınordu Yay.
Wellek, R. & Warren, A. (2013). Edebiyat Biliminin Temelleri. (Çev.: Ö.F. Huyugüzel). Ankara: KTBY.