Seval Eminoğlu KÜÇÜKTEPE, Ayşe Gizem EKİNCİ

TARİH ÖĞRETMENİ ADAYLARININ LİSANS EĞİTİMLERİNDE ALDIKLARI ALAN BİLGİSİ DERSLERİNE İLİŞKİN GÖRÜŞLERİ

Bu araştırma tarih öğretmeni adaylarının lisans eğitimlerinde aldıkları alan bilgisi derslerine ilişkin görüşlerini saptamak amacıyla gerçekleştirilmiştir. Alan bilgisi derslerinde, düşünme becerilerinin, özel alan yeterliklerinin ve özel öğretim yöntemlerinin kazandırılması için ne kadar çaba harcandığının araştırılması önemli bir konu olarak görülmektedir. Bu araştırma var olan durumu görüşme yoluyla betimlemeyi amaçlayan nitel bir çalışmadır. Araştırmanın çalışma grubunu, 2019-2020 eğitim öğretim yılında Türkiye’nin çeşitli bölgelerindeki devlet üniversitelerinin ‘’Tarih Öğretmenliği’’ bölümünde öğrenim gören ve çalışmaya gönüllü olarak katılan 11 kadın ve 10 erkek, toplam 21 kişinin bulunduğu son sınıf öğrencileri oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarak, tarih öğretmenliği bölümü lisans programındaki alan bilgisi derslerinin değerlendirilmesi ile ilgili alanyazın taraması yapılarak araştırmacılar tarafından geliştirilmiş yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Verilerin belli bir kısmı sınıf ortamında yüz yüze, bir kısmı ise ‘’Google Forms’’ aracılığıyla online olarak toplanmıştır. Elde edilen veriler temalar ve kodlar oluşturularak analiz edilmiş, yüzde ve frekans tabloları yardımıyla yorumlanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, öğretmen yetiştiren bu bölümün alan bilgisi derslerinde, öğretmenlerden sahip olmaları beklenen özel yeterlik alanlarının kazandırılmasında ve öğretmenlerin öğretim programlarının amaçlarını kazandırabilecek yeterliğe ulaşmalarının sağlanmasında genel olarak sorun olduğu görülmektedir. Tarih öğretmen adaylarının, ders aldıkları öğretim üyelerinin alan bilgisi yeterlikleri hariç, diğer konularda genel olarak olumsuz görüşlere sahip oldukları saptanmıştır. Öğretmen adaylarının çoğu, ders aldıkları öğretim görevlilerinin tarafsız olmadığını düşünürken, yarısından fazlası özel öğretim yöntemlerinin kullanılmasını ve öğretilmesini yeterli bulmadıkları yönünde görüş bildirmişlerdir. Ayrıca öğretmen adaylarının çoğu okul bünyesinde ya da dışında arşiv taramaları, tarihsel mekân, müze ziyaretleri gibi imkanları ve derslerde tarihsel düşünme becerilerinin kazandırılmasını yeterli görmemektedir.

PRE-SERVICE HISTORY TEACHERS' OPINIONS ABOUT THE SUBJECT MATTER KNOWLEDGE LESSONS RECEIVED IN UNDERGRADUATE EDUCATION

The purpose of this study was to determine the opinions of pre-service history teachers about the subject matter knowledge lessons which they took in their undergraduate education. It is seen as an important issue to investigate how much effort is spent to gain thinking skills, special field competencies and special teaching methods in subject matter knowledge lessons. This research is a qualitative study aiming to describe the current situation through interviews. The participants of this study comprise 21 senior students,11 females and 10 males, who voluntarily take part and study ‘’History Teaching’’ departments of state universities in various regions of Turkey during the 2019-2020 academic year. To reach the purposes of the study, a structured interview form developed by the researchers by scanning the literature on the evaluation of the subject matter knowledge lessons in the undergraduate program of the history teaching department was used as the data collection tool. A part of the data was collected face to face in the classroom and some of them were collected online through "Google Forms". Data collected through a structured interview form were analyzed by creating themes and codes and interpreted with the help of percentage and frequency tables. The findings demonstrate that there is a general problem in gaining special field competencies expected from pre-service teachers and ensuring that teachers reach the competence to have students gain the objectives of the curriculum in the subject matter knowledge lessons of history teaching department. It has been determined that pre-service history teachers generally have negative opinions on other subjects, excepting the subject matter knowledge competencies of the faculty members. While most of the pre-service teachers thought that the lecturers they took lessons from were not impartial, more than half of them stated that they did not find the use and teaching of special teaching methods sufficient. In addition, most of the pre-service teachers do not find enough opportunities such as in and out of school archive scans, historical places, museum tours and gaining historical thinking skills in lessons.

PDF

___

Aktekin, S., & Öztürk M. (2009). Giriş. Aktekin, S., Harnett, P., Öztürk, M., & Smart, D. (Ed.) Çok kültürlü bir Avrupa için tarih ve sosyal bilgiler eğitimi. Harf Eğitim Yayıncılığı.
Atatürk Üniversitesi (2019, Aralık 17). Tarih. https://atauni.edu.tr/birimler/tarih
Başgönül, A., T. (2014). Türkiye'deki üniversitelerde tarih bölümü ve tarih eğitimi programlarının değerlendirilmesi [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Onsekiz Mart Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Baykara Pehlivan, K. (2013). Sınıf öğretmeni adaylarının sosyo-kültürel özellikleri ve öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları üzerine bir çalışma. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(2). https://dergipark.org.tr/tr/pub/mersinefd/issue/17385/181688
Bozkurt, N. (2015). Tarih öğretmeni adaylarının özel alan yeterlik algılarının değerlendirilmesi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8 (3), 65-86. https://dergipark.org.tr/tr/pub/usaksosbil/issue/21660/504053
Candeğer, Ü. (2013). Üniversitelerin tarih öğretmenliği bölümlerinin internet sayfalarında bulunan ders programları ile tarih öğretmeni özel alan yeterliklerinin karşılaştırılması. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6 (ÖYGE Özel Sayısı), 334-351. https://dergipark.org.tr/tr/pub/usaksosbil/issue/21642/232651
Council of Europe [CoE] (2011). The Committee of ministers to member states on intercultural dialogue and the image of the other in history teaching. https://search.coe.int/cm/Pages/result_details.aspx?ObjectID=09000016805cc8e1
Demircioğlu, İ. (2009). Tarih öğretmenlerinin tarihsel düşünme becerilerine yönelik görüşleri. Milli Eğitim Dergisi, 39 (184), 228-239. https://dergipark.org.tr/tr/pub/milliegitim/issue/36201/407181
Demircioğlu, İ. H. (2005). Tarih öğretiminde öğrenci merkezli yaklaşımlar. Anı Yayıncılık.
Dokuz Eylül Üniversitesi. (2019, Aralık 12). Tarih Bölümü. http://tarih.deu.edu.tr/ Gökçe, O. (2006). İçerik analizi kuramsal ve pratik bilgiler. Siyasal Kitabevi.
Gül, K., B (2020). Lisans programlarındaki tarih derslerinde birinci el kaynak kullanım durumları [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Güngör A., G. & Keleş, H. (2019). Müzelerin eğitim amaçlı kullanımı kapsamında aday tarih öğretmenlerinin jandarma müzesi hakkındaki görüşleri. Araştırma ve Deneyim Dergisi, 4 (2), 54-63. https://dergipark.org.tr/en/pub/adeder/issue/51789/605828
Hacı Bayram Veli Üniversitesi. (2019, Aralık 12). Tarih Bölümü. https://hacibayram.edu.tr/tarih/tanitim
Karabağ, Ş. Gülin (2016). Tarih öğretmeninin mesleki becerilerini şekillendiren unsurlar. Safran, M. (Ed.) Tarih Nasıl Öğretilir? Tarih Öğretmenleri İçin Özel Öğretim Yöntemleri (s. 437-440). Yeni İnsan Yayınları.
Kaya, R., Aslan, H. & Günal, H. (2013). Tarih öğretmen adaylarının bölümü tercih etme nedenleri ile bölümden beklentilerine ilişkin görüşleri (Atatürk Üniversitesi örneği). Turkish History Education Journal, 2 (2). 1- 31. https://dergipark.org.tr/tr/pub/tuhed/issue/17718/185579
Marmara Üniversitesi. (2019, Aralık 12). Anabilim dalları. http://tar.fef.marmara.edu.tr/akademik-ve arastirma/anabilim-dallari
Maxwell, J. A. (2008). Designing a qualitative study. Bickman, L. & Rog, J., D. (Ed.) The SAGE handbook of applied social research methods, 2, 214-253. Sage Publications.
Milli Eğitim Bakanlığı. (2017). Tarih öğretmeni özel alan yeterlikleri. https://oygm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_12/13160709_TARYH.pdf
Milli Eğitim Bakanlığı. (2018). Tarih öğretim programı. http://mufredat.meb.gov.tr/Dosyalar/201822142524139-Tarih%20d%C3%B6p.pdf
Necmettin Erbakan Üniversitesi (2019, Aralık 12). Tarih. https://www.erbakan.edu.tr/tarih/sayfa/2315
Patton, M. Q. (2002). Qualitative research and evaluation methods (3rd Ed.). Sage Publications.
Safran, M. & Ata, B. (1998). Okul dışı tarih öğretimi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18 (1) 87-94.
Safran, M. (2006). Tarih eğitimi, makale ve bildiriler. Gazi Kitabevi.
Saracaloğlu, A. S. (1992). Türk ve Japon öğretmen yetiştirme sistemlerinin karşılaştırılması. Ege Üniversitesi Basımevi.
Seggie, F. N., & Bayyurt, Y. (2015). Nitel araştırma yöntem, teknik, analiz ve yaklaşımları (1. baskı). Anı Yayıncılık.
Türkmen, S. F. (2019). Tarih öğretmenlerinin okul dışı tarih öğretimi algıları ve görüşleri [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Wansink, B., Akkerman, S., Zuiker, I., & Wubbels, T. (2018). Where does teaching multiperspectivity in history education begin and end? An analysis of the uses of temporality. Theory & Research in Social Education, 46(4), 495-527. https://doi.org/10.1080/00933104.2018.1480439
Yazıcı, F., & Yıldırım, T., (2017). Okul dışı tarih öğretimi ve sosyal zekâ arasındaki ilişkinin yol analiziyle incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 18(2), Ağustos, s. 733-755.
Yıldırım, A. V. & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (Genişletilmiş 9. baskı). Seçkin Yayınları.
Yüksek Öğretim Kurumu (2019, Aralık 12). Tarih öğretmenliği lisans programı. https://www.yok.gov.tr/Documents/Kurumsal/egitim_ogretim_dairesi/Yeni-Ogretmen-YetistirmeLisans-Programlari/Tarih_Ogretmenligi_Lisans_Programi.pd