LİBERAL MERKANTİLİZM ÇERÇEVESİNDE AVRUPA BİRLİĞİ’NİN RUSYA’YA YÖNELİK ENERJİ POLİTİKASI

Bu çalışma özellikle 2009 yılından itibaren AB’nin Rusya’ya karşı geliştirdiği enerji politikalarında ne derece liberal veya realist dünya tasavvuru ile hareket ettiği sorusuna cevap aramaktadır. AB’nin enerji politikaları salt neoliberal veya neorealist yönelimle açıklanamayacak kadar karmaşık mekanizmaları kapsamaktadır. Bu bağlamda çalışmanın temel hipotezi, AB’nin Rusya’ya karşı benimsediği enerji politikalarını en iyi açıklayacak kavramın liberal merkantilizm olduğu görüşüne dayanmaktadır. Genel anlamda AB’nin Rusya’ya yönelik uyguladığı dış politikanın neoliberalist yönelimler çerçevesinde şekillenmektedir. Bununla birlikte, AB’nin enerji güvenliği sorunsalına tamamen neoliberal yaklaşmadığını söylemek mümkündür. Esasında AB Rusya’ya yönelik enerji politikalarını oluştururken, merkantilist/realist temeldeki ekonomik güç unsurlarını da göz ardı etmemektedir. Çalışmada AB’nin Rusya özelinde uyguladığı liberal merkantilist yaklaşımlar, düzenleyici ve ekonomik güç kavramlarıyla açıklanmaktadır. AB enerji politikası bağlamında düzenleyici güç liberal merkantilist yaklaşımın liberal özünü ifade ederken, ekonomik güç ilgili stratejinin realist yüzünü yansıtmaktadır. 2009 yılından itibaren, AB’nin enerji politikasında liberal merkantilist yaklaşımın etkisi daha açık bir şekilde kendini göstermeye başlamıştır. Bu bağlamda ilgili çalışmada özellikle AB tarafından 2009 yılında kabul edilen ve yürürlüğe giren Üçüncü Enerji Paketi’nin AB’nin Rusya’ya karşı izlediği enerji politikalarında önemli bir dönüşüme işaret ettiği vurgulanmıştır. AB’nin enerji politikası bu tarihten itibaren liberal özünü korumakla beraber realist güç unsurlarını belirgin ölçüde ihtiva etmeye başlamıştır. Çalışmada gerek AB’nin ilgili enerji paketinde yer alan ‘’hizmetlerin ayrıştırılması’’ ve ‘’varış maddesi’’ ibareleri, gerekse 2012 yılındaki Rusya’nın Güney Akım doğal gaz boru hattı projesindeki jeopolitik hamlelerine karşı aldığı önlemler, AB enerji pazarında liberal temelde tekelleşmeyi önleyici düzenleyici güç uygulamaları olarak tanımlanmıştır. Ancak pakette yer alan Gazprom Maddesi (Gazprom Clause), ve daha sonraları oluşturulan NABUCCO projesi, Güney Gaz Koridoru, Enerji Birliği gibi diğer girişimlerin ise AB’nin ekonomik güç temelinde Rusya’ya karşı giriştiği politik ve jeopolitik hamleleri olduğu ifade edilmiştir. Aktörlerin enerji ilişkileri kötüleşmekle birlikte, AB enerji sorunsalı üzerinden AB-Rusya ilişkilerini güvenlikleştirmemeye azami özen göstermiştir. Bu dönemde düzenleyici güç ve ekonomik güç unsurları birlikte kullanılmıştır.

THE ENERGY POLICY OF THE EUROPEAN UNION TOWARDS RUSSIA IN THE CONTEXT OF LIBERAL MERCANTILISM

The article seeks to answer the question of how liberal or realistic the world viewpoint is in the energy policies that the EU has developed against Russia since 2009. The energy policies of the EU cover mechanisms that are too complex to be explained merely with a neoliberal or neorealistic orientation. In this context, the main hypothesis of the present study is based on the viewpoint that the concept best explaining the energy policies adopted by the EU against Russia is liberal mercantilism. In general, the foreign policy of the EU towards Russia is shaped within the framework of neoliberal tendencies. However, it is also possible to argue that the EU does not approach the energy security problem completely neoliberally. In fact, when the EU is creating its energy policies towards Russia, it does not ignore the economic power elements on the mercantilist/realist basis. In the paper, liberal mercantilist approaches implemented by the EU towards Russia are explained with the concepts of regulatory and economic power. In EU energy policy context, while regulatory power means the liberal essence of liberal mercantilistic strategy, economic power reflects realistic face of this strategy. The effect of the liberal mercantilist approach in the EU’s energy policy has started to show itself more clearly as of 2009. In this context, it has been emphasized in relevant study that Third Energy Package, which was accepted and came into force in 2009, pointed to an important transformation in the energy policies of EU against Russia. Since that date, even tough EU energy policy protected its liberal essence, it noticeably began to contain realist power elements. It has been stated that both the unbundling of services and ’’destination clauses’’ in the relevant energy package of EU, as well as the measures taken by EU against Russian geopolitical moves regarding South Stream Natural Pipeline Project in 2012, were regulatory power practises, which prevent monopolization in EU energy market from liberal point of view. However, it has been also stated that ‘’Gazprom Clause’’ in the energy package and other initiatives such as NABUCCO Project, Southern Gas Corridor and Energy Union, which were initiated later, are political and geopolitical moves of EU against Russia on the basis of economic power. Although the energy relations of the actors became worse, the EU paid maximum attention not to securitize the EU-Russia relations over the energy problem. The elements of regulatory power and economic power were used together in this period.

PDF

___

Andersen, S. S., Goldthau, A. & Sitter, N. (2017b). Introduction: Perspectives, Aims And Contributions. In: S. S. Andersen, A. Goldthau & N. Sitter, eds. Energy Union: Europe's New Liberal Mercantalism?. (ss. 1-12). Palgrave Macmillian.
Andersen, S. S., Goldthau, A. & Sitter, N. ( 2017c). Energy Union: Europe's New Liberal Mercantalism?. Palgrave Macmillan.
Andersen, S. S., Goldthau, A. & Sitter, N. (2017). From Low to High Politics? The EU's Regulatory And Economic Power. In: S. S. Andersen, A. Goldthau & N. Sitter, eds. Energy Union: Europe's New Liberal Mercantalism?. (ss. 13-26). Palgrave Macmillan.
Atik, S. (2012). Neo-Klasik Teoriden, Neo Merkantilist Sisteme; Küresel Ekonomik Kriz Çerçevesinde Bir Değerlendirme, Türkiye Ekonomi Kurumu Kongresi, 1-25.
Boersma, T. & Goldthau, A. (2017). Wither the EU's Market Making Project in Energy: From Liberalization to Securitization. In: S. S. Andersen, A. Goldthau & N. Sitter, eds. Energy Union: Europe's New Liberal Mercantalism. (ss. 99-114). Palgrave Macmillan.
Borovsky, Y. & Trauçuk, K. (2015). Issledovanaya Energetiki V Teorii Mejdunarodnih Otnosheniyii. Mejdunarodnih Prosessy, 13(4), 86-98.
Cwik, P. F. (2011). The New Neo- Mercantalism: Currency Manipulation As A Form Of Protectionism. Economic Affairs, 31(3), 7-11.
Damro, C. (2012). Market Power Europe. Journal of Europian Public Policy, 19(5), 682-699.
Goldthau, A. & Sitter, N. (2020). Power, authority and security: the EU’s Russian gas dilemma. Journal of European Integration, 42(1), 111-127.
Goldthau, A., & Sitter, N. (2018). Regulatory or Market Power Europe? EU Leadership Models for International Energy. In J. M. Godziminirski, New Political Economy of Energy i Europe. (ss. 27-47). Palgrave Macmillan.
Goldthau, A. & Sitter, N. (2014). A Liberal Actor in realist World? The Commision and external dimension of single market for energy. Journal of European Public Policy, 1-21.
Goldthau, A. & Witte, J. M. (2010). The Role of Rules and Institutions in Global Energy: An Introduction. In: A. Goldthau & J. M. Wıtte, eds. Global Energy Governance: The New Rules of The Game. (ss. 1-24). Brookings Institution Press.
Krasner, S. D. (1982). Structural Causes and Regime Consequences: Regimes as Intervening Variables. International Organization, 36(2), 185-205.
Kustova, I. (2015). EU–Russia Energy Relations, EU Energy Integration, and Energy Security: the State of the Art and a Roadmap for Future Research. Journal of Contemporary European Research, 11(3), 287-295.
Pahomov, N. (2017). Energeticheskaya Bezopasnost Kak Global'noye Obshchestvennoye Blago. Vestnik MGİMO Universiteta, 1(52), 173-186.
Romanova, T. (2016). Is Russian Energy Policy towards the EU Only about Geopolitics? The Case of the Third Liberalisation Package. Geopolitics, 21(4), 857-879.
Siddi, M. (2017). EU-Russia Energy Relations: From a Liberal to a Realist Paradigm. Russian Politics, Volume 2, 361-381.
Siddi, M. (2018). The Role of Power EU-Russia Energy Relations: The Interplay Between Markets And Geopolitics. Europe-Asia Studies, 1-20.
Trauçuk, K. (2013). Sovremenyy Issledovaniya Problem Energeticheskoy Bezopasnost:i Teoreticheskiye Aspekti, MGİMO. 31(4), 219-226.
Yergin, D. (2006). Ensuring Security Policy. Foreign Affairs, 85(2), 69-82.
Zhukova, İ. (2010). Energeticheskaya Diplomatiya i Geopolitika Kak Sostavnoy Element Mejdunarodnogo Energeticheskogo Prava. Vestnik OGU, 109(3), 51-54.