AYŞEN UZUN, Mehmet ÖZ, ABDULLAH KARASU, HALUK BAŞAR, İLHAN TURGUT, A. Tanju GÖKSOY, Esvet AÇIKGÖZ

Yeşil yem ve gübreleme amacıyla yetiştirilen adi fiğ (Vicia sativa L.)' den sonraki mısırın verim özellikleri

Bu araştırmada, Bursa koşullarında kışlık ara ürün olarak ot üretimi ve yeşil gübreleme amacıyla yetiştirilen adi fiğin, farklı azot dozları uygulanarak yetiştirilen mısır bitkisinde tane verimi ve bazı tarımsal özellikler üzerine etkisi incelenmiştir. Deneme, 1999-2002 yıllarında Bursa koşullarında üç yıllık olarak yapılmıştır. Buğday anızının kontrol olarak kullanıldığı çalışmada mısırda 0, 7.5, 15.0, 22.5, 30.0 ve 37.5 kg N/da dozları ele alınmıştır. Mısır bitkisinde ot üretimi amacıyla yetiştirilen adi fiği izleyen mısırdan 1470.2 kg/da değeri ile en yüksek tane verimi elde edilmiştir. Ot üretimi uygulamasını 1391.7 kg/da ve 1391.5 kg/da değerleri ile buğday anızı ve yeşil gübreleme takip etmiştir. Ot üretimi parsellerinde elde edilen tane verimi yeşil gübrelemede elde edilen verimden % 5.66, buğday anızından elde edilenden % 5.64 daha yüksek bulunmuştur. Azot dozu arttıkça tane verimi de düzgün bir artış göstermiş ve en yüksek değerine 30 kg N/da dozunda ulaşmış, ondan sonra düşüşe geçmiştir.

Anahtar Kelimeler:

yeşil gübreler, yeşil yem, fiğ, Bursa (şehir), azotlu gübreler, mısır

The effects of common vetch (Cicia sativa L.) grown for green manure and forage production on corn yield

In this research, the effect of common vetch used for green manure and forage production as a winter catch crop on seed yield and some agronomical traits of corn which were grown on different nitrogen doses was investigated. First factor was previous crop treatment (common vetch as green manuring and forage production, and wheat stubble). Field experiments were conducted on corn during three years (1999-2002) in Bursa. Wheat stubble was used as control in previous crop treatment. As second treatment, nitrogen doses; 0, 75, 150, 225, 300 and 375 kg N ha'1 for corn were tested in this study. In the corn experiments, the highest seed yield (14702 kg ha'1) was obtained from corn subsequent to common vetch for forage production followed by previous crop treatment; wheat stubble (13917 kg ha'1) and green manuring (13915 kg ha'1). Corn subsequent to common vetch grown for forage production gave higher yield 5.66 % and 5.64 % than green manuring and wheat stubble, respectively, seed yield of corn increased when nitrogen doses were increased and the highest yield was attained in 300 kg N ha'1 seed yield decreased in higher nitrogen doses.

Keywords:

green manures, green fodders, vetch, Bursa, nitrogen fertilizers, maize,

PDF

___

Abd-El-Sam ıe, F.S., 1994. Growth and yield of Maize as affected by N-levels and preceding winter crops. Annals of Agricultural Science, 39 (2): 623-631.
Ak çin, A., B., Sade, A., Tamkoç ve A., Topal, 1993. Konya ekolojik şartlarında farklı bitki sıklığı ve azotlu gübre uygulamalarının TTM-813 melez mısır çeşidinde (Zea mays L. indentata) dane verimi, verim unsurları ve bazı morfolojik özelliklere etkisi, Türk Tarım ve Ormancılık Dergisi, 17,281-294.
Anlarsal, A.E., A.C., Ülger, M., Gök, C, Yücel, B., Çakır ve L, Onaç,1996. Çukurova'da tek yıllık baklagil yembitkisi+nusır üretim sisteminde baklagillerin ot verimleri ile azot fiksasyonlarınm saptanması ve mısır üretiminde azot kullanımını azaltma olanakları, Türkiye 3.Çayır-Mer'a ve Yembitkileri Kongresi, Erzurum, 362-368.
Anonim, 2002a. Bursa Bölgesi İklim Verileri. Bursa Meteoroloji Bölge Müdürlüğü (Yayınlanmamış Kayıtlar), Bursa.
Anonim 2002b. Toprak Analizi Sonuçları. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Toprak Bölümü, Bursa.
Aydın, İ. ve F., Tosun, 1993. Ön bitki olarak yetiştirilen adi fiğ+tahıl karışımlarının mısırın sap ve tane verimine etkileri üzerinde bir araştırma. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 8 (1), 174-186.
Eck, H.V., 1984. Irrigated corn yield response to nitrogen and water, Agron.J., 76, 421-428.
El-Agamy, A. T., M.A., El-Lakany, S.B., Mourad and F.H., Soliman,1987. Response of some varieties and nitrogen fertilization. II. ear characters, grain yield and it's components. Al-Azhar University, Res. Agron. Dept., Fac.Agric. Cairo, Egypt., 365-376.
Hills, F. J., F.E. Broadbent and O.A., Lorenz, 1983. Fertilizer nitrogen utilization by corn, tomato, and sugarbeet, Agron. /., 75,423-426.
Hug, S.M.I., 1983. Fertilizer effects on yield, nitrogen content and amino acid composition of maize grain, Agronomie, 3(10), 965-969.
Kırtok,Y.,99&.Mısır-Üretimi ve Kullanımı,Koc&oluk Basım ve Yayınevi.İstanbul,445 s.
Okant, M. ve H., Kılıç, 1996. Diyarbakır ili şartlarında bazı ön bitkilerin Hürün olarak yetiştirilen mısırın (Zea mays L.) verim ve verim unsurlarına etkisi, Türkiye 3.Çayır-Mer'a ve Yembitkileri Kongresi, Erzurum, 761-766.
Özyazıcı, M.A. ve İ., Manga, 2000. Çarşamba ovası sulu koşullarında yeşil gübre olarak kullanılan bazı baklagil yembitkileri ile bitki artıklarının kendilerini izleyen mısır ve ayçiçeğinin verim ve kalitesine etkileri, Turk J.Agric.For.,24, 95-103.
Ram,S., R.S., Dhukia, S., Kanwar and K. Singh, 1993. Effect of residual phosphorus applied to forages and nitrogen on maize yield. Crop Research Hisar 6(3): 362-369.
Remezyuk, I., 1976. Effectiveness of green manures in increasing soil fertility on the bel'tsy steppe in moldavia in eroziya pochu ı pochvazashchit nee zemledelie kıshiney moldavian SSR, 151-154 (Ru) from Referatiunyii Zhurnal 2, 1005.
Rushell, E.J., 1961. Soil conditions and plant growth. 9 Edition Jhon Wilwy and sons. New York.
Sefa, S., 1984. Eskişehir yöresi sulanır şartlarında bazı baklagillerin yeşil gübre değeri. T.C.Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığı Köy Hiz.Genel Müd. Eskişehir Bölge Topraksu Araş.Ens.Müd. Yay.Genel Yay. No: 177, Rapor Yay.No:135, Eskişehir, 84.
Soltner, D., 1990. La Culture Du Mais - Plant Sarclee et Cereale, Les Grandes Production Vegetales, France, Collection Sciences et Techniques Agricoles, 161-165.
Tarman, Ö., 1972. Yembitkileri çayır ve mera kültürü. I.Cilt, Genel Esaslar, A.Ü.Z.F.Yay:464, Ders Kitabı: 157.
Temu,A.E.M. and J.B., Aune, 1995. Effect of green manuring and rotation on maize yield in the Southern Highlands of Tanzania. Norwegian Journal of Agricultural Sciences, Supplement 21, 93-98.
Turan, Z. M., 1995. Araştırma Ve Deneme Metodlan U.Ü.Ziraat Fak., Ders Notları No:62, 121.
Turgut, İ., 1998. Bazı melez mısır {Zea mays indentata Sturt.) çeşitlerinde farklı azot dozlarının verim ve verim öğeleri üzerine etkisi, Ulud.Üniv.Zir.FahDerg., 14, 137-147.
Turgut, İ., A., Uzun, F., Çakmak, R., Doğan ve N. Yürür, 1999. Bursa koşullarında farklı ekim nöbeti sistemlerinde yetiştirilen mısırın verim ve verim öğelerinin belirlenmesi üzerine bir araştırma, Türkiye 3.Tarla Bitkileri Kongresi, Adana, 258-262.
Turgut, İ., 2000. Bursa koşullarında yetiştirilen şeker mısırında (Zea mays saccharata Sturt.) bitki sıklığının ve azot dozlarının taze koçan verimi ile verim öğeleri üzerine etkisi, Turk J. Agric. For., 24, 341-347.
T ükel, T., A.C., Ülger, R., Hatipoğlu, E., Hasar, N., Çeliktaş ve E., Can, 1996. Yem veya yeşil gübre amacıyla oluşturulmuş leucaena (Leucaena leucocephala Lam) şeritlerinin farklı azot dozları ile gübrelenerek yetiştirilen mısır bitkisinin verim ve bazı verim öğeleri üzerine etkileri, Türkiye 3.Çayır-Mer'a ve Yembitkileri Kongresi, Erzurum, 435-441.
Ülger, A.C., T. Tükel ve R. Hatipoğlu, 1990, Çukurova Koşullarında Leucaena leucocephala Bitkisinden Sonra Yetiştirilen Mısırda Farklı Azot Miktarlarının Tane Verimi ve Verim Öğelerine Etkisi, Çukurova Üniv. Zir.FaLDergisi, 5(4), 161-172.
Ülger, A.C., A.E., Anlarsal, M., Gök, B., Çakır, C, Yücel, I., Onaç ve O. Atıcı, 1999. Değişik azot dozlarında yetiştirilen mısır bitkisinde tane verimi ve bazı tarımsal özelliklere bazı yeşil gübre baklagil bitkilerinin etkisi, Turk J. Agric. For., 23, 193-200.