Ülkemiz kara salyangozlarından Helix lucorum (L., 1758) biyolojisi, ekonomisi, avcılık ve ihracata yönelik yasal mevzuatı

Ülkemizde tüketimi yok denilecek kadar az olan kara salyangozları, su ürünleri işleme ve değerlendirme tesisleri tarafından AB üyesi ülkelere, ABD, Güney Amerika ülkelerine, Japonya, Çin gibi Uzak Doğu ülkelerine taze veya işlenmiş olarak ihraç edilmektedir. Kara salyangozu avcılığında su ürünleri tebliği kapsamında yalnızca iki aylık (Haziran-Temmuz) zaman yasağı dışında koruyucu ve sınırlandırıcı önlemlerin bulunmamasının türün doğal stoklarının rasyonel kullanımını engellediği düşünülmektedir. İhracat amacıyla avcılığı yapılan kara salyangozunun (Mollusca; Helicidae; Helix lucorum, Linnaeus, 1758) av boyunun yapılacak araştırmalarla belirlenerek uygun avlanma büyüklüğünde ve doğru dönemlerde toplanması türün korunması, sürdürülebilir avcılığının sağlanması ve ülkemiz ekonomisine katkısı bakımından son derece önemlidir.

Anahtar Kelimeler:

ekoloji, sürdürülebilirlik, kanunlar, Türkiye, ihracat, avlanma, salyangoz, doğal kaynaklar

Biology, economy and legal hunting and exporting legislations of a terrestrial snail in Turkey: Helix lucorum (L., 1758)

Terrestrial snails, almost never consumed in Turkey, are exported processed or fresh by Fishery Products Processing Plants to EU countries, USA, South America and to Far East countries such as Japan and China. Since no protecting or limiting measures are effective in the scope of fisheries announcements except a 2 months (June-July) of banning period for terrestrial snail hunting, rational utilization of natural stocks can not be realized. It is of extremely importance to determine the allowable shell lengths and appropriate seasons for hunting in an effort to protect the species, to provide a sustainable hunting and to make contribution to Turkish economy.

Keywords:

ecology, sustainability, legislation, Turkey, exports, hunting, snails, natural resources,

PDF

___

Akman, M.A.A., Yazar, S., Şahin, İ. ve Z. Yıldırım. 2005. Kayseri Karpuz Sekisi havzasında tatlı su gastropodlarının araştırılması. Sağlık Bilimleri Dergisi, 14 (1)1-5.
Anonim. 2004. Su Ürünleri İstatistikleri, T.C. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü, Devlet İstatistik Enstitüsü, Ankara.
Anonim. 2005. Su Ürünleri İstatistikleri, T.C. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü, Devlet İstatistik Enstitüsü, Ankara.
Anonim. 2006. Su Ürünleri İstatistikleri, Türkiye İstatistik Kurumu, TÜİK Matbaası, Ankara.
Anonim. 2007. Su Ürünleri İstatistikleri, Türkiye İstatistik Kurumu, TÜİK Matbaası, Ankara.
Anonim. 2008. Su Ürünleri İstatistikleri, Türkiye İstatistik Kurumu, TÜİK Matbaası, Ankara, 48 s.
Anonim. 2009a. 2/1 Numaralı Ticari Amaçlı Su Ürünleri Avcılığını Düzenleyen Tebliğ, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüğü. (http://www.kkgm.gov.tr/teblig/2008-48.html, Erişim Tarihi: 20.04.2009).
Anonim. 2009b. Su Ürünleri Yönetmeliği, htt://www.kkgm.gov.tr/yonetmelik/ su_urunleri.html, Erişim Tarihi: 20.04.2009).
Anonim. 2009c. Kurbağa ve Kara Salyangozu Avlak Sahalarında Yapılacak İzleme Programına İlişkin Talimat, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı. (www.tarim.gov.tr/Files/Mevzuat/yeni_talimatlar/suurunleriislemedegerlendirmetalimati. doc, Erişim Tarihi: 21.04.2009).
Anonim. 2009d. Canlı Kurbağa ve Kara Salyangozu İhracatındaki Yeni Düzenlemeler, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüğü. (http://www.kkgm.gov.tr/Birim/su_urn/duzenlemeler.html, Erişim Tarihi: 20.04.2009).
Artüz, M.L. 1997. Türkiye Sularında Bulunan Bazı Yumuşakça (mollusca) Türleri, 1997. (http://www.artuz.com/artuz/PDF/index.asp, Erişim Tarihi: 20.03.2009).
Bilgin, F.H. 1967. İzmir civarı tatlı sularında yaşayan gastropodlar üzerinde sistematik ve ekolojik araştırmalar. Ege Üniversitesi Fen Fakültesi, İlmi Raporlar Serisi, No. 36, 1- 55 s.
Bilgin, F.H. 1980. Batı Anadolu’nun bazı önemli tatlı sularından toplanan mollusca türlerinin sistematiği ve dağılışı. Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 8:1-64 s.
Boettger, R. 1957. Über Eine Ausbeute Von Höhlenmollusken Und Einigen Anderen Weichtieren Aus Der Turkei, Arh Moll, 86: 67-83.
Demirsoy, A. 1999. Yaşamın Temel Kuralları, Genel ve Türkiye Zoocoğrafyası (Hayvan Coğrafyası), 2. Baskı, 965 s., Meteksan A.Ş., Yayın No: 98-06-0057-01, Ankara.
Germain, L. 1936. Mollusques Terrestes et Fluviatilis a Asiemineure. Tome Premier et Deuxieme, Paris.
Hudec, V. 1971. Helicidae (gastropoda, pulmonata) gesammmelt von der niederlandischen biologischen expedition in die Türkei in 1959. I. Zool. Mededel., 45 (27): 313-323, Taf. 1-2, 1971.
Iglesias, J. and J, Castillejo. 1999. Field observations on feding of the land snail Helix aspersa (Müller, J., Moll. Stud., The Malacological Society of London, 65, 411-423.
Sağlam, N. ve H.B. Gökhan. 2006. Elazığ Keban Yöresinde yaşayan salyangoz (Helix lucorum, L., 1758)’da endohelmintlerin araştırılması. E.Ü. Su Ürünleri Dergisi, Cilt:23, Ek(1/2): 287-289.
Schütt, H. 1993. Türkische landschnechen vorlaufige zusammenstellung der aus anatolien bekant gewordenen gehausetragenden landschnechen, Verlag Crista Henmen, Grillparzerstr. 22 D-6200 Weisbaden, 430 p, 1993.
Şeşen, R. ve F.H. Bilgin. 1988. Hatay ili bazı tatlı sularda tespit edilen mollusca türlerinin taksonomisi ve dağılışı üzerine araştırmalar. IX. Ulusal Biyoloji Kongresi Bildiri Kitabı, Cumhuriyet Üniversitesi, Sivas 97-110 s.
Yıldırım, M.Z., Özen, M.R. Ünlüsayın, M. ve H. Gülyavuz. 1999. Eğirdir (Türkiye) civarında Helix lucorum (Linnaeus, 1758)’un et verimi ve toplama standardı üzerinde bir çalışma. Tr. J. of Zoology 23, Ek Sayı 2, 747-750 s.
Yıldırım, M.Z., Kebapçı, Ü. and B.A. Gümüş. 2004. Ediple snails (Terrestrial) Turkey. Tr. J. of Zoology 28, 329-335 s. 2004.