MURAT ŞEKER, Arda AKÇAL, MUSTAFA SAKALDAŞ, Mehmet A. GÜNDOĞDU

Farklı çelik alma dönemleri ile oksin dozlarının kocayemişin (Arbutus unedo L.) köklenme oranı üzerine etkilerinin belirlenmesi

Bu çalışma, kocayemiş populasyonunun seçilmiş bitkilerinden farklı dönemlerde alınan yeşil ve yarı odunsu çeliklerinde IBA, NAA ve IBA+NAA büyüme düzenleyicilerinin köklenme durumu üzerine etkilerinin belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Çanakkale’nin Ayvacık, Çan, Eceabat, Merkez ve Lapseki yörelerinde doğal olarak yetişmiş kocayemiş tiplerinden farklı dönemlerde (2006 ve 2007 yıllarının Haziran, Temmuz ve Ağustos ayları) alınan çelikler, IBA (1000, 2000, 4000, 6000), NAA (250, 500, 1000, 2000) ve IBA+NAA (1000+500, 2000+1000, 4000+2000) ppm’lik sentetik oksin köklendirme çözeltileriyle muamele edilerek, içinde perlit bulunan köklendirme ortamına dikilmiştir. Ortamda 60 gün süresince kalan çeliklerin köklendirilmesi ve böylelikle kocayemiş tiplerinin çoğaltılmasına çalışılmıştır. Çalışma süresince en yüksek köklenme oranı, canlılık oranı, kök sayısı ve kök kalitesi ölçümlerle belirlenmiştir. Araştırma bulgularına göre en iyi sonuçlar, 6000 ppm IBA uygulamalarından elde edilmiştir. Kontrol ve NAA uygulamalarından köklenme sağlanamamıştır. Ayrıca, IBA’nın 4000 ppm lik çözeltisi ile IBA 4000 + NAA 2000 uygulamaları da kocayemiş çeliklerinde köklenme sağlamıştır.

Anahtar Kelimeler:

NAA, perlit, köklenme, kesme, Arbutus unedo, vejetatif çoğaltma, IBA

Effects of different periods and auxins concentrations on rooting ability of strawberry tree (Arbutus unedo L.) cuttings

This research was carried out to investigate the effects of IBA, NAA and IBA+NAA doses and cutting timings on rooting ability of green and semi hardwood cuttings of strawberry tree (Arbutus unedo L.) types. For this purpose, green and semi-hardwood cuttings were taken at 5 different vegetation periods between June and August in 2006 and 2007 years with 20 days intervals from Ayvacık, Çan, Eceabat and Lapseki locations of Çanakkale province. The collected cuttings then treated with IBA (1000, 2000, 4000, 6000 ppm), NAA (250, 500, 1000, 2000 ppm) and IBA+NAA (1000+500, 2000+1000, 4000+2000 ppm). The cuttings were placed into perlite rooting media and 60 days later the observations were done. The rooting rate, viability rate and root quality were determined during the study. According to obtained results, the best rooting performance was obtained from 6000 ppm IBA application. Then, 4000 ppm application gave reliable rooting performance. Any rooting abilities were obtained neither control nor NAA application. IBA 4000 ppm application and IBA 4000 + NAA 2000 application was stimulated rooting of Arbutus cuttings.

Keywords:

NAA, perlite, rooting, cutting, Arbutus unedo, vegetative propagation, IBA,

PDF

___

Al-Barazi, Z. and W.W. Schwabe. 1984. The possible involment of polyphenol-oxidase and the auxin-oxidase system in root formation and development in cuttings of Pistacia vera. Journal of Horticultural Sciences, 59 (3) 453-461.
Çelik, H., 1982. Kalecik Karası /41 B aşı kombinasyonu için sera koşullarında yapılan aşılı köklü fidan üretiminde değişik köklenme ortamları ve NAA uygulamalarının etkileri. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Doçentlik Tezi (Basılmamış). Ankara. 73 s.
Çelikel, G., L. Demirsoy and H. Demirsoy. 2008. The strawberry tree (Arbutus unedo L.) selection studies in Turkey. Scientia Horticulturae, 118(2): 227-230.
Gaspar, T.H. and M. Coumans.1987. Root Formation, ed: J.M.Bonga and Don Durzan, Cell and Tissue Culture in Foresty Vol.2., Martinus Nijhoff Publishers, Dordrectht.
Gomez, F. and J.M. Canhoto. 2009. Micropropagation of strawberry tree (Arbutus unedo L.) from adult plants. In Vitro Cellular and Developmental Biology - Plant, 45:72– 82.
Hammami, I., M. Jellali, M. Ksontini and M.N. Rejeb. 2007 Propagation of the strawberry tree through seed (Arbutus unedo). International Journal of Agriculture and Biology, 7(3):457-459.
Hartman, H.T. and D.E. Kester. 1983. Plant Propagation. Principles and Practices. Prentice- Hall, Inc. New Jersey. 647 pp.
Kankaya, A. and S. Özyiğit. 1998. Bazı klon anaçlarının çelikle çoğaltılabilirliği. I. Ege Bölgesi Tarım Kongresi. 7-11 Eylül 1998. Aydın.
Karadeniz, T., Ö. Kalkışım ve T. Şişman. 2003. Trabzon çevresinde yetişen kocayemiş (Arbutus unedo L.) tiplerinin meyve özellikleri ve çelikle çoğaltılması. Ulusal Kivi ve Üzümsü Meyveler Sempozyumu. 23-25 Ekim 2003, Ordu. 476-480.
Metaxas, D., T. Syros, and A. Economou. 2008. Factors affecting vegetative propagation of Arbutus unedo L. by stem cuttings. Propagation of Ornamental Plants, 8(4): 190-197.
Onursal, C.E. ve Ş. Gözlekçi. 2007. Sandal ağacı (Arbutus andrachne L.) tohumlarına yapılan bazı ön uygulamaların tohum çimlenme oranı ve süresi üzerine etkileri. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, 20(2): 211-218.
Özcan, M.M. and H. Hacıseferoğulları. 2007. The strawberry (Arbutus unedo L.) fruits: Chemical composition, physical properties and mineral contents. Journal of Food Engineering, 78(3): 1022-1028.
Ryugo, K. and P.J. Breen. 1986. Indolacetic acid metabolism in cuttings of plum (Prunus cerasifera x P. Munsoniana cv. Mariana 2624) ed: Nemeth.G., Induction of Rooting. ed: J.P.S. Bajaj, Biotechnology in Agriculture and Foresty, Vol. 1., Trees 1. Springes- Verlag, Berlin, Heiderberg.
Şeker, M., Z. Yücel ve E. Nurdan. 2004. Çanakkale yöresi doğal florasında bulunan kocayemiş (Arbutus unedo L.) populasyonunun morfolojik ve pomolojik özelliklerinin incelenmesi. Tarım Bilimleri Dergisi, 10(4) : 422-427.
Şeker, M. ve C. Toplu. 2007. Çanakkale yöresi doğal florasında bulunan kocayemiş (Arbutus unedo L.) meyvelerinin ayrıntılı kimyasal yapılarının belirlenmesi. 5. Gıda Mühendiliği Kongresi, 71-75, 08-10 Kasım 2007, Ankara.
Zenginbal, H., M. Özcan ve A. Haznedar. 2006. Kivi (Actinidia deliciosa A. Chev.) odun çeliklerinin köklenmesi üzerine IBA uygulamalarının etkisi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 21(1):40-43.