Buğday kitlesindeki süne emgi oranının belirlenmesinde ülkemizde kullanılan yöntemlerin karşılaştırılması

Bu araştırmada, buğday kitlesindeki süne emgi oranı; tane sayısı ve ağırlık esası üzerinden yüzde olarak ayrı ayrı hesaplanmış ve bu 2 yöntemin karşılaştırması sedimantasyon ve gecikmeli sedimantasyon testleri ile yapılmıştır. Bu amaçla, süne zararına uğramış 6 farklı ticari buğday çeşidi kullanılmıştır. Her bir buğday çeşidinde, tane sayısı esasına göre süne emgi oranı yöntemi baz alınarak 6 farklı buğday grubu (kontrol=%0, %1, %2, %3, %4 ve %5) oluşturulmuş, sonra bu grupların ağırlık esasına göre süne emgi oranları belirlenmiştir. Çalışmadan elde edilen bulguları kısaca şu şekilde özetlemek olasıdır: Her 2 yöntemin de kullanışlı olduğu ve birlikte kullanıldıklarında daha iyi sonuç verdikleri, bununla beraber yalın kullanımlarda tane sayısı esasına dayalı yöntemin ağırlık esasına dayalı yönteme göre daha güvenilir olduğu, yöntemler arasında uygulamadaki kolaylık açısından farklılık bulunduğu, bu anlamda yine tane sayısı esasına dayalı yöntemin diğerine göre daha pratik bir yöntem olduğu kanısına varılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

buğday, Eurygaster, Aelia, bitki analizleri

Comparison of methods for determination of suni bug damage ratio in wheat commodity used in our country

In this study, suni bug damage ratio in wheat commodity, calculated separately on the basis of grain number and weight as percent and these 2 methods were compared to each other by using sedimentation and delayed sedimentation tests. For this purpose, 6 different commercial wheat varieties which were suni bug damaged were used. Six different wheat groups (control=0%, 1%, 2%, 3%, 4%, and 5%) were formed in each wheat variety according to sunn pest damage ratio on grain basis method, then suni bug damage ratio of these wheat groups were determined on the basis of weight. The results of this study could be summarized as follows: Each 2 methods were useful and can be used together for the better results. However, one method needs to be used this method should be grain basis method since this method gives more reliable results than weight basis method. It was found differences between methods for easy application, in this respect, again, grain number basis method is more practical than other method and it can be applied very easily.

Keywords:

wheat, Eurygaster, Aelia, plant analysis,

PDF

___

AACC, 2000. Approved Methods of the American Association of Cereal Chemists. Method 56-60. Tenth Edition, The Association: St. Paul, MN, USA.
Albayrak, T. (1999). Konya İlinde İki Değirmen İşletmesine Gelen Buğdaylarda Süne (Eurygaster spp.) ve Kımıl (Aelia spp.) Tarafından Emilmiş Tane Oranlarının Tespiti Üzerine Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Bitki Koruma Bölümü.
Alfin, F., M. Satouf, S.S. Ünal ve Ü. Çakmaklı. 1999. Süne zararı görmüş buğday unlarından bazı katkı maddeleri kullanarak ekmek üretimi. Un Mamülleri Dünyası, 8(2): 59–64.
Anonim 2005. Hububatta Görülen Önemli Hastalık ve Zararlılar. T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüğü. Ankara, 25s.
Atlı, A., H. Köksel ve A. Dağ. 1988a. Süne zararının ekmeklik buğday kalitesine etkisi ve belirlenmesi. I. Uluslararası Süne Sempozyumu. Bildiri Kitabı: 1–19. 13-17 Haziran 1988, Tekirdağ.
Atlı, A., N. Koçak, H. Köksel, A.N. Ozan, B. Aktan, E. Karababa, A. Dağ, T. Tuncer, B. Dikmen ve Ş. Özkan. 1988b. Süne (eurygaster spp.) ve kımıl (aelia spp.) zararı görmüş tanelerin ekmeklik buğday kalitesine etkileri. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü. Genel Yayın No:1988/2, Tarm Matbaası, Ankara, 23s.
Critchley, B.R. 1998. Literature review of sunn pest eurygaster integriceps put. (hemiptera, scutelleridae). Crop Protection, 17(4): 271–287.
Dıraman, H. 1996. Buğday ve unlarda süne zararının belirlenmesi yöntemleri. Pasta, Ekmek, Dondurma ve Teknik, 1(2): 66–70.
Greenaway, W.T., M.H. Neustadt and L. Zeleny. 1965. Communication to the editor: a test for stink bug damage in wheat. Cereal Chemistry, 42(6): 577–579.
Kınacı, G. 1997. Çevre ve biyotik faktörlerin orta anadoluda üretilen bazı buğday çeşitlerinin kalitelerine etkileri. 2. Un-Bulgur ve Bisküvi Sempozyumu. Bildiri Kitabı: 127– 134. 28-30 Mayıs 1996, Karaman.
Kınacı, E., and G. Kınacı. 2004. Quality and yield losses due to sunn pest (hemiptera: scutelleridae) in different wheat types in turkey. Field Crops Research, 89: 187–195.
Kınacı, E., G. Kınacı, A.F. Yıldırım and A. Atlı. 1998. Sunn pest problems in central anatolia and the role of wheat varieties in integrated control. Euphytica, 100: 63–67.
Köksel, H., A. Atlı, A. Dağ and D. Sivri. 2002. Commercial milling of suni bug (eurygaster spp.) damaged wheat. Nahrung/Food, 46(1): 25–27.
Kretovich, V.L. 1944. Biochemistry of the damage to grain by the wheat-bug. Cereal Chemistry, 21(1): 1–16.
Lodos, N. 1961. Türkiye, Irak, İran, Suriye’de Süne (Eurygaster Integriceps Put.) Problemi Üzerinde İncelemeler. Ege Üniv. Ziraat Fak. Yayınları: 51, Ege Üniversitesi Matbaası, İzmir. 115s.
Lorenz, K., and P. Meredith. 1988a. Insect damaged wheat: history of the problem, effects on baking quality, remedies. Lebensmittel-Wissenschaft und Technologie, 21(4): 181– 187.
Lorenz, K., and P. Meredith. 1988b. Insect damaged wheat: effects on starch characteristics. Starch/Staerke, 40(4): 136–139.
Meredith, P. 1970. “Bug” damage in wheat. New Zealand Wheat Review, 11: 49–53.
Olanca, B., D. Köroğlu, D. Sivri Özay, H. Köksel, E. Dönmez and T. Sanal. 2008. The extent of gluten degradation in bread wheat cultivars due to bug (eurygaster spp.) proteases by SE-HPLC. Bosphorus 2008 ICC International Conference. Bildiri Kitabı: 140. 24-26 Nisan 2008, İstanbul.
Rashwani, A., and C. Cardona. 1984. Effect of suni bug (eurygaster integriceps put.) damage on the yields of hammari and gezira-17 durum wheats. Rachis, 3(1): 21.
SAS Institute, 1982. SAS User’s Guide to Statistical Analyses. SAS Institute, Inc. Raleigh, NC.
Sivri, D. 1998. Süne Proteolitik Enzimlerin İzolasyonu, Karakterizasyonu, Saflaştırılması ve Gluten Proteinleri Üzerine Etkilerinin Belirlenmesi. Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Gıda Mühendisliği Bölümü.
Sivri, D., and H. Köksel. 2000. Characterisation and Partial Purification of Gluten Hydrolyzing Proteinase from Bug (Eurygaster spp.) Damaged Wheat. p: 287–290. Editörler: P.R. Shewry and A.S. Tatham. Wheat Gluten. Royal Society of Chemistry, Cambridge, UK.
Sivri, D., H.D. Sapirstein, W. Bushuk and H. Köksel. 2002. Wheat intercultivar differences in susceptibility of glutenin protein to effects of bug (eurygaster integriceps) protease. Cereal Chemistry, 79(1): 41–44.
Swallow, W.H., and D. Every. 1991. Insect enzyme damage to wheat. Cereal Foods World, 36(6): 505–508.
Şimşek, Z. 1998. Past and Current Status of Sunn Pest (Eurygaster spp.) Control in Turkey. p: 89–94. Editörler: K. Melan and C. Lomer. Integrated Sunn Pest Control. Plant Protection Central Research Institute, Ankara.
Şimşek, Z., H. Aktaş, Y. Kondur, E. Koçak, I. Özdemir ve V. Karaca. 2005. Ülkemizde hububatın önemli zararlısı süne (eurygaster spp.) ile hububatta kök ve kökboğazı çürüklüğü hastalık etmenleri ve mücadele stratejileri. IV. GAP Tarım Kongresi. Bildiri Kitabı(1): 323–329. 21-23 Eylül 2005, Şanlıurfa.
Talay, M. 1997. Ekmek Bilimi ve Teknolojisi. Ray Filmcilik Matbaacılık, İstanbul. 120s.
Türker, S. 1998. Buğdayda süne-kımıl zararı ve alınacak önlemler. Konya Ticaret Borsası Dergisi, 1(2): 27–32.
Ünal, S.S. 1991. Hububat Teknolojisi. Ege Üniv. Mühendislik Fak. Çoğaltma Yayın No: 29, İzmir, 216s.