Bursa ili topraklarım temsilen alınan 40 toprak örneği üzerinde 9 farklı kimyasal ekstraksiyon yöntemi uygulanarak toprakların bitkiye yara-yışlı çinko içerikleri saptanmıştır. Deneme topraklarının yarayışlı çinko miktarlarım belirlemek için kullanılan yöntemler biyolojik indekslerle yüksek korelasyonlar göstermiştir. Bu ekstraksiyon yöntemleri ile biyolojik indeksler arasındaki korelasyon katsayılarının önemine göre yöntemlerin önem sıralaması; 0.0 J M HEDTA > 0.005 M DTP A + 0.01 M $CaCl_2$ + 0.1 M TEA> 0.1 NHCl> 0.01 M $Na_2$ EDTA + 7 M $(NH_4)_2 CO_3$ >0.01 M $Na_2EDTA$ > 1 N $NH_4OAc$ > 0.01 M $Na_2EDTA$ + 1 N $NH_4OAc$ > 0.05 NHCl + 0.025 N $H_2SO_4$ > 0.01 M $CaCl_2$ şeklinde bulunmuştur. 0.01 M HEDTA, 0.005 M DTP A + 0.01 M $CaCl_2$ + 0.1 TEA, 0.1 NHCl ve 0.01 M $Na_2EDTA$ + 1 M $(NH_4)_2CO_3$ yöntemleri biyolojik indekslerle yüksek korelasyonlar verdiği için, bu yöntemlerden herhangi biri Bursa ili topraklarında yarayışlı çinko miktarını belirlemek amacıyla kullanılabilir. Ancak bu yöntemlerden 0.1 N HCl yöntemi biyolojik indekslerle yüksek korelasyon katsayılarını vermesi, uygulama kolaylığı ve diğer yöntemlere göre daha ekonomik olması nedeni ile en uygun yöntem olarak önerilmektedir.

Fourty representative soil samples were collected across the Bursa province and analyzed for plant available zinc content of soils by using nine extraction methods. Each soil was tested in the greenhouse for corn plant response in relation to zinc fertilization. The methods used for predicting available zinc content of the soils exhibited a high degree of correlation with the biological indexes. According to the significances of the correlation coefficients between the methods and biological indexes the efficiency of the extractans in the assessment of avail-able soil zinc was arranged as follow; 0.01 M HEDTA > 0.005 M DTP A + 0.01 M $CaCl_2$ + 0.1 M TEA > 0.1 N HCl > 0.01 M $Na_2EDTA$ + l M $(NH_4)_2CO_3$ >0.01 M $Na_2EDTA$ > l N $NH_4OAc > 0.01 M $Na_2EDTA$ + 1 N $NH_4OAc$ > 0.05 NHCl + 0.025 N $H_2SO_4$ > 0.01 M $CaCl_2$. Therefore giving a high correlation coefficient between biological indexes, any of these methods (0.01 M HEDTA, 0.005 M DTP A + 0.01 M $CaCl_2$ +0.1 M TEA, 0.1 NHCl and 0.01 M $Na_2EDTA$ + 1 M $(NH_4)_2CO_3$) could be proposed to determine the plant available zinc content of the soils. However 0.1 N HCl methods could be suggested as the best determination methods for assessing avability of zinc in the soil by the reason of high correlation coefficient, facilities and economicality.