Ayşen UZUN

Yarı-yapraklı ve normal yapraklı bezelye (Pisum sativum L.) melezlerinin tarla ve sera koşullarındaki bazı tarımsal ve morfolojik özellikleri

Bu araştırma; kışa dayanıklı, yarı-yapraklı, beyaz çiçekli, yatmaya dayanıklı, sarı veya yeşil renk tohumlu, ot ve tohum verimi yüksek bezelye (Pisum sativum L.) hatları elde etmek amacı ile başlatılmıştır. Araştırmada; erkenci, kışa hassas, yarı-yapraklı, beyaz çiçekli, kısa veya orta boylu, yatmaya dayanıklı, sarı veya yeşil renk tohumlu Odin ve Princess çeşitleri ana; geççi, kışa dayanıklı, normal yapraklı, kırmızı çiçekli, uzun boylu, yatmaya hassas, koyu renk tohumlu Tarman Yem Bezelyesi çeşidi baba olarak kullanılmıştır. Sera ve tarla koşullarında; $F_2-F_5$ generasyonlarında yaprak özelliği, bitki boyu, meyvede tohum sayısı, bitkide meyve ve tohum sayısı, bitki başına biyolojik verim, tohum ve kes verimi gibi gözlemler yapılmıştır. Gözlemler sonucunda, tek bitkiler arasında büyük bir varyasyon görülmüştür. Genel olarak; melez bitkilerin, yapılan ölçümler sonucunda, baba olarak kullanılan Tarman çeşidinden daha düşük, ana olarak kullanılan Odin ve Princess çeşitlerinden ise daha yüksek değerler verdiği; ancak belirlenen amaçlara uygun tek bitkilerin bulunduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

bezelye, melezleme, Pisum sativum, hibritler, sera yetiştiriciliği, tarla denemeleri

Some agronomical and morphological characteristics of semi-leafless and leafed pea (Pisum sativim L.) hybrids under field and greenhouse conditions

This research was initiated in order to develop winter hardy, semi-leafless, white-flowered, lodging resistant, yellow or green-seeded, high hay and seed yielding pea (Pisum sativum L.) strains. For this purpose, the cvs. Odin and Princess (early maturing, moderately winter hardy, semi-leafless, white flowered, short or medium statured, resistant to lodging, yellow or green-seeded) as female parents and the cv. Tarman (late maturing, winter hardy, leafed, red-flowered, tall, sensitive to lodging and dark seeded) as a male parent were crossed. Leaf characteristic, plant height, seed number per pod, pod and seed number per plant, biological yield, seed and straw yield per plant were evaluated in F2-F5 generations under greenhouse and field conditions. Wide variation was observed among individual plants. In general, hybrid plants had lower values than the male parent cv. Tarman and higher values than the female parents cvs. Odin and Princess; however the suitable single plants with desired characteristics were determined in hybrid population.

Keywords: