Rıza Tevfik Bey'in Dinî Düşüncesi

Makalede Filozof Rıza Tevfik Beyin dinî düşüncesini ortaya koymaya çalıştık. Lisedüzeyinde Türkiyede ilk defa olmak üzere felsefe dersleri vermesi, o zamankiüniversitede felsefe ve estetik dersi hocalığı yapması, felsefe terimlerininaçıklanmasına yönelik oluşturulan komisyonda yer alması, bir felsefe ders kitabıyazması ve felsefe sözlüğü yazmaya girişmesi, onun felsefe alanındaki yetkinliğinigöstermesi bakımından önemlidir. Ancak siyasi ve ekonomik krizlerle beraberdevletin içinde bulunduğu sosyokültürel bunalımın topluma yansımasının bir sonucuolarak dönemin Türk aydınlarında görülen fikirsel karmaşanın filozof için de geçerliolduğunu söylemek gerekir. O, gençlik zamanlarında aydınlanma dönemiansiklopedistlerinin ve ilkçağ şüphecilerinin etkisinde kalmışsa da, olgunlukdönemlerinde öz kültürüne dönerek ve vahdet-i vücûd düşüncesini benimseyerek busorunu halletmiştir

Religious Thought of Mr. Rıza Tevfik

In this paper, an Ottoman intellectual and philosopher Rıza Tevfik Bey s religiousthought will be presented. Important features remarking his competence inphilosophy are that he gave lectures on philosophical issues at high school for the firsttime in Turkey and lectures on philosophy and aesthetics at university, he worked ina commission established to find definitions for philosophical terms, and he wrote aphilosophy text book and attempted to write a dictionary of philosophy. However, asa result of the reflection of socio-cultural crisis in society, it is essential to say thatideological confusion experienced by Turkish intellectuals was also influential for thephilosopher. Though he was influenced by the e ncyclopaedists of the Age ofEnlightenment and the sceptics of the First Age in his youth, he tried to solve thisproblem through retracting his own culture and adopting the idea of the Oneness ofBeing (wahdat al- wujûd) in his period of maturity.

PDF

___

Aksu, Hüsameddin, Hurûfîlik, TDV İslâm Ansiklopedisi (DİA), XVIII, 408- 412. Ateş, Süleyman, İslam Tasavvufu, Ankara: Pars Matbaası 1976. Bayraktar, Levent, Bergsonculuğun Türkiye'ye Girişi ve İlk Temsilcileri, Felsefe Dünyası, 28 (1998), s. 62-72. Birinci, Ali, Hürriyet ve İtilaf Fırkası, İstanbul: Dergâh Yayınları 1990 Bölükbaşı, Rıza Tevfik, Abdul-hak Hamid ve Mülâhazât-ı Felsefiyyesi (haz. Abdullah Uçman), İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları 1984. ___, Biraz da Ben Konuşayım (haz. Abdullah Uçman), İstanbul: İletişim Yayınları 2008. ___, Dârül- Fünun Felsefe Ders Notları, (haz. Ali Utku-Erdoğan Erbay), Konya: Çizgi Kitabevi 2009. ___, Serâb-ı Ömrüm, İstanbul: Kenan Matbaası 1949. ___, Serab-ı Ömrüm ve Diğer Şiirleri, İstanbul: Kitabevi Yayınları 2005. Cevizci, Ahmet, İlkçağ Felsefesi Tarihi, Bursa: Asa Yayınları 2001. Gökberk, Macit, Felsefe Tarihi, Ankara: Remzi Kitabevi 1980. Gündoğan, Ali Osman, Bergson, İstanbul: Say Yayınları 2007. Kandemir, Feridun, Kendi Ağzından Rıza Tevfik, Remzi Kitabevi, İstanbul 1943. Korlaelçi, Murtaza, Pozitivizmin Türkiyeye Girişi, Ankara: Hece Yayınları 2002. Köprülü, Fuad, Türk Edebiyatında İlk Mutasavvıflar, Ankara 1963. Levent, Agâh Sırrı, Türk Edebiyatı Tarihi (Giriş), Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi 1988. Sarıkavak, Kazım, Cumhuriyet Döneminde Felsefe Yayınları, Felsefe Dünyası, 28 (1998), s. 97- 112. Selçuk, Hayri, Yunus Divanı (Bütün Şiirleri),İstanbul: Üçdal Neşriyat 1979. Uçman, Abdullah, Istılahât- ı İlmiyye Encümeni, Tarih ve Toplum, 239 (2003), s. 10-19. ___, Rıza Tevfik, Hayatı, Edebî Şahsiyeti, Şiirleri, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları 1986. ___, Rıza Tevfikin Tekke ve Halk Edebiyatı İle İlgili Makaleleri, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları 1986. ___, Şiiri ve Sanat Anlayışı Üzerine Rıza Tevfikten Ali İlmî Fânîye Bir Mektup, İstanbul: Kitabevi Yayınları 1996. ___, Rıza Tevfikin Sanat ve Düşünce Dünyası, İstanbul: Dergâh Yayınları 2011. Uludağ, Süleyman, Tasavvuf Terimleri Sözlüğü, İstanbul: Marifet Yayınları 1996. Ülken, Hilmi Ziya, Türkiyenin Modernleşmesi ve Bu Hareketin Öncüleri Olan Türk Düşünürleri, Felsefe Dünyası, 28 (1998), s. 33- 37. ___, Türkiyede Çağdaş Düşünce Tarihi, İstanbul: Ülken Yayınları 2001. Ünver, Mustafa, Hurufîlik ve Kuran Nesimî Örneği, Ankara: Fecr Yayınevi 2003.Yahya Kemal, Edebiyata Dair, İstanbul 1984. Yücebaş, Hilmi, Bütün Cepheleriyle Rıza Tevfik, İstanbul: Halk Basımevi 1950.