1963'den 2002' ye: Kalkınma Planlarında Türk Yerel Yönetimlerinin Dönüşümü

Türkiye'de Cumhuriyetin ilanıyla birlikte yerel yönetim geleneğinin oluşması ve yerleşmesi açısından yapısal ve düşünsel dönüşümler yaşanmıştır. Planlı kalkınma döneminin başlaması ile birlikte yerel kurumsal yapılar ayrıntılı olarak ele alınmış, yerel düzeyde toplumsal kalkınmayı sağlamaya yönelik öneriler ortaya konulmuştur. Kalkınma planlarında öncelikle yerel yapıların idari, mali sorunları, kentleşme ve köy kalkınması konuları öne çıkarken zamanla yerel demokrasi ve katılım kavramlarının uygulamaya aktarılmasına ilişkin talepler dikkate alınmaya başlanmıştır. Bu çerçevede yerel kurumsal yapılara ilişkin yaşanan en önemli düşünsel dönüşüm demokratik ve katılımcı yerel yapıların kurumsallaştırılması olmuştur. Ancak gerek kalkınma planlarında gerek siyasi karar alıcıların gündeminde bu yapıların mali ve idari açıdan revize edilmeleri konusu varlığını devam ettirmiştir. Gelinen nokta itibariyle kalkınma planları yerel yapıların hem idari, mali, personel vb sorunlarına hem de demokratik ve katılımcı yapılanmanın tesisine ilişkin ilke ve yaklaşımlara yer veren metinler olarak öne çıkmaktadır.

Transformation of Turkish Local Government in the Content of National Development Plans: Since 1963-2002

With the establishment of the Republic, structural and conceptual transformation has taken place in the field of local government in Turkey. Institutional structures of the local governments have been analized in details and thus, become a subject to the social development projects under the framework of National Development Plans. Though priorities were given to rural developments, administrative and financial problems of local governments, the issue of local democracy and effective participation in the decision-making process has been inserted in the development plans. Hence, democracy and effective participatory governance has featured the most important conceptual transformation in the local government structure. However, the need of financial and administrative reforms are still on important issue on the agenda of development plans and policy makers in Turkey. Apparently, Development Plans have become an important document since they include not only administrative and financial problems, but also principles and norms for the establisment of participatory democracy in the local government.

PDF

___

Aktepe, Eyüp (1999), “Yeni Bir Yüzyıla Girerken Türkiye”, Çare Dergisi, MHP AR-GE Yayını, Yıl.1, S.2, Ankara.

Altıncı Beş Yıllık kalkınma Planı (1994), DPT Yayını, No: 2174, Ankara. ANAP (1999), Seçim Bildirgesi ve Türkiye Sözleşmesi,

ANAP Genel Merkezi Yayını, Ankara.

Aytaç, Fethi (1990), “Belediye Kanununun Oluşumu Uygulanması ve Değişik-likler”, Türk Belediyeciliğinde 60 Yıl Sempozyumu, IULA-EMME- Ankara BŞB yayını, Ankara.

Başbakanlık Kanunlar ve Kararlar Genel Müdürlüğü, (a) (11.05.2001) Mahalli İdareler Tasarısı, Ankara.

Başbakanlık Kanunlar ve Kararlar Genel Müdürlüğü, Mahalli İdareler Tasarısı Genel Gerekçesi (b) (31.07. 2001) Ankara.

Beşinci Beş Yıllık Kalkınma Planı (1985), Başbakanlık Basımevi, Ankara.

Birinci Beş Yıllık Kalkınma Planı (1963), DPT, Ankara.

Doğan, H. Hüseyin (1997) “Türkiye’de Ulusal Kalkınma Planlarının Yerel Yönetim-lere Yaklaşımı...”, 21. Yüzyılda Nasıl Bir Kamu Yönetimi, Yerel-Yerinden Yönetim Grubu Bildirileri, TODAİE, Ankara.

Dördüncü Beş Yıllık Kalkınma Planı (1979), DPT Yayını, No: 1664, Ankara.

DYP-CHP Hükümetinin Uygulama Programı (1995), Başbakanlık Basımevi, Ankara.

Ertekin, Yücel (1976) “Özendirme Fonları ve Küçük Belediyeler”,AİD, C.9, No:3, Ankara.

Göymen, Korel (a) (1999) “Türk Yerel Yönetiminde Katılımcılılığın Evrimi...”, AİD, C.32, S.4, Ankara.

Göymen, Korel (b) (1990) Türk Belediyeciliğinde 60. Yıl Sempozyumu,Belediyeciliğinde 60 Yıl Sempozyumu, IULA-EMME- Ankara BŞB yayını, Ankara.

Güler, Birgül Ayman (1996) Yeni Sağ ve Devletin Değişimi, TODAİE Yayını, Ankara.

Gürsoy, Erol Zihni (1990), Yerel Yönetimler Konusunda Hükümet Programlarında, Siyasal Parti Programlarında, Beş Yıllık Kalkınma Planlarında Yer Alan Görüşler, TODAİE Yayını, Ankara.

İçişleri Bakanlığında Yeniden Düzenleme Çalışmaları (1968), İçişleri Bakanlığı, İç-Düzen Yayınları No:1, Ajans Türk Matbaacılık, Ankara.

İkinci Beş Yıllık Kalkınma Planı (1967), DPT Yayını, No: 649, Ankara.

Kamu Yönetimi Araştırması (1992), TODAİE Yayınları, Ankara.

Karaman Toprak, Zerrin (1995), Kent Yönetimi ve Politikası, Anadolu Matbaacılık, 3. Baskı, İzmir.

Keleş, Ruşen (1994),Yerinden Yönetim ve Siyaset, Cem Yayınları, 2. Baskı, İstanbul.

Mahalli İdareler Dergisi (1973),Yıl.1, Özel Sayı, İçişleri Bakanlığı Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü Yayını, Ankara.

Kıray, Mübeccel (1982), Toplum Bilim Yazıları, Gazi Üniversitesi Yayını, Ankara.

Öner, Şerif(a) (2000), Belediye Yönetim Kararlarında Sivil Toplum Kuruluşlarının Etkinliği, DEÜ SBE, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İzmir.

Öner, Şerif(b) “57. Hükümeti Oluşturan Partilerin Yerel Yönetimlere Yaklaşımları” ÇYY, C.9, S.1, Ankara.

Özşen, Tayfur (1987) Planlama Yönetimi, İçişleri Bakanlığı Yayınları, Ankara.

Payaslıoğlu, Arif (1966) Merkezi İdarenin Taşra Teşkilatı Üzerine Bir İnceleme, TODAİE-DPT Ortak Yayını, Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara.

Pirler, Orhan (1994) “Devlet Planlama Teşkilatı ve Belediye İlişkileri”, ÇYY, C.3, S.5, Ankara.

Sekizinci -Beş Yıllık Kalkınma Planı Öncesinde Sosyal Sektörlerde Gelişmeler(b),(2000), DPT Yayını, Ankara.

Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı(a) (2000), DPT Yayını, Ankara.

Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı(c) (2001) Yerel Yönetimler Özel İhtisas Komisyonu Raporu, DPT Yayını, No: 2538/554, Ankara.

Tekeli, İlhan (1992) Belediyecilik Yazıları, IULA-EMME Yayını, İstanbul.

Tekeli, İlhan (1982), Türkiye’de Kentleşme Yazıları, Turhan Kitabevi, Ankara.

Üçüncü Beş Yıllık Kalkınma Planı (1973), DPT Yayını, Başbakanlık Basımevi, Ankara.

Yavuz, Fehmi (1966), Türk Mahalli İdarelerinin Yeniden Düzenlenmesi Üzerine Bir Araştırma, TODAİE-SBF Ortak Yayını, Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara.

Yıldırım, Uğur (1996), Türkiye’de Siyasi İktidarların Yerel Yönetimler Üzerindeki Mali ve İdari Politikaları, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İzmir.