Gazzîzâde Abdüllatif’in kaleminden Bursa dergâhları

Bursa Osmanlı tarihinde önemli yeri olan şehirlerden birisidir. İstanbul’un fethiyle birlikte bu önem ikince dereceye düşmüş ise de, diğer şehirlere nazaran belli bir derece devam etmiştir. Özellikle tasavvuf tarihi açısından Bursa, İstanbul’u beslediği gibi, Mısriyye ve Celvetiyye gibi iki önemli tarikatın kurulmasına ev sahipliği de yapmıştır. Bursa hakkında on kadar şehir monografisinin yazılması da bu öneminden kaynaklanmaktadır. Bu makalede söz konusu monografilerden birisi olan ve Gazzîzâde Abdüllatif tarafından yazılan Hülasatü’l-Vefeyât adlı eserden hareketle Bursa tasavvuf tarihi ve dergâhları hakkında bilgi verilmektedir.

Bursa dervish lodges: from the perspective of Gazzîzâde Abdüllatif

Bursa has an important place in Ottoman history. Altough it had lost some of its importance after the conquest of istanbul, it had always been a privileged place in Ottoman empire. Two important dervish ways Mısriyye and Celvetiyye, was founded in Bursa on the one hand and Istanbul has been benefited from Bursa's mystical movements on the other. Because of this importance, there were about ten city monographs about Bursa. In this article, by considering the monograph, Hülasatü'l-Vefeyât which was written by Gazzîzâde Abdüllatif, an information is given about Bursa mystical history and dervish lodges.

PDF

___

Aşkar, Mustafa, Tasavvuf Tarihi Literatürü, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 2001.
Atlansoy, Kadir, Bursa Şairleri, Asa Kitabevi, Bursa 1998.
Bursalı Mehmed Tahir, Meşâyih-i Osmaniyyeden Sekiz Zâtın Terâcim-i Ahvâli, İstanbul Kütübhâne-i İslâm 1318.
Bursalı Mehmed Tahir, Osmanlı Müellifleri, İstanbul Matbaa-i âmire, 1333, cilt: I.
Gazzîzâde Abdüllatif Efendi, Ravzatü'l-Muflihûn, Bursa İnebey Yazma ve Basma Eserler Kütüphanesi, Orhan bölümü nu: 1041.
Gazzîzâde Abdüllatif, Nakşibend Yolunun Esasları Mergûbü’s-Sâlikîn, Hazırlayan: Şaban Karaköse, İnsan Yayınları, İstanbul 2004.
Gazzîzâde Abdüllatif Efendi, Vâkıât, Bursa İnebey Yazma ve Basma Eserler Kütüphanesi, Orhan bölümü. No: 705.
Gazzîzâde Abdüllatif Efendi, Hülâsatü’l-Vefeyât, Süleymaniye Kütüphanesi, Esad Efendi böl, no:2257.
Gazzîzâde Abdüllatif Efendi, Menâkıb-ı Evliya (Menâkıb-ı Ahmed Gazzî), Hazırlayan: Abdülhakim Koçin, İyi Bir İnsan, Ankara 2009
Kara, Mustafa, Bursa’da Tarikatlar ve Tekkeler, Sır Yayıncılık, İstanbul 2001.
Mehmed Fahreddin, Gülzar-ı İrfan, İstanbul Millet Kütüphanesi, Ali Emirî nu. 1093.
Mehmed Şemseddin, Bursa Dergâhları Yâdigâr-ı Şemsî I-II, Haz. Mustafa Kara- Kadir Atlansoy, Uludağ Yayınları, Bursa 1997.
Öcalan, Hasan Basri, Bursa’da Tasavvuf Kültürü (XVII. Yüzyıl), Gaye Kitabevi, Bursa 2000.
Öcalan, Hasan Basri, “Bursa'da Bir Mesnevihan:Mehmed Emin Kerkükî", Birinci Uluslararası Mevlânâ, Mesnevî ve Mevlevîhâneler Sempozyumu Bildirileri, (19-21 Aralık 2001-Manisa), Yay. Haz. Emrehan KÜEY, Manisa 2002. s.147-160.
Öngören, Reşat, Osmanlılar’da Tasavvuf: Anadolu’da Sûfîler, Devlet ve Ulema (XVI. Yüzyıl), İz Yayıncılık 2003
Tekeli, Hamdi, Ahmed Gazzî’nin Hayatı ve Tasavvufî Görüşleri, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, basılmamış yüksek lisans tezi, Bursa 1991.
Tekeli, Hamdi, Gazzîzâde Abdüllatif’in Hayatı, Eserleri ve Vâkıât’ı, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, basılmamış doktora tezi, Bursa 2000.
Tekeli, Hamdi, “Gazzî Ahmed Efendi” Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, İSAM, İstanbul 1996, cilt: XIII, s. 539-540.
Tekeli, Hamdi, “Gazzîzâde Abdüllatif Efendi”, Türkiye Diyanet Vakfı, İslâm Ansiklopedisi, İSAM, İstanbul 1996, cilt: XIII, s. 540.