Balkan Paktı (1934) ve dışarıdaki yansımaları

1930’ların Türkiye’si Batı ile ilişkilerinde yapabildiği sürece güç dengesine yönelik politikalar izlemek, bunu sürdüremediği durumlarda da ittifaklar içine girmek zorunda kalmıştır. Atatürk’ün uluslararası ortamdan önemli bir tehdit algılamasının olmayışı nedeniyle öncelikli politikası Lozan’dan kalan sorunların halledilmesi üzerine olmuştur. Ancak Hitler’in 1933’te iktidara gelişi ve aynı zamanda İtalyan tehlikesinin artması üzerine politikanın, bölgesel dengeyi sağlamak şeklinde değiştiği görülmektedir. Bu politikanın somutlaşmış hali ise 1934 Balkan Paktı’dır. Paktın gerçekleştirilmesine yönelik çabaların başlamasıyla bu girişimler Türkiye dışında da tartışılmış ve olumlu veya olumsuz yorumlar yapılmıştır. Kısa ömrüne rağmen Pakt, bölgesel barışa büyük katkı sağlamıştır. Bu makaledeki amaç, Balkan Paktı’na yol açan olayları açıklamak ve Paktın dışarıda nasıl algılandığını incelemektir.

Balkan Pact (1934) and its reflections On abroad

Turkey in the 1930's had to follow a balance of power policy in its relations with the West, and in case it could not do that, it had to enter into alliances. Because Ataturk did not perceive any threats from the international environment, his primary policy was to solve remaining problems of Lausanne Treaty. However, due to the accession of Hitler to the power in 1933 and the increase of Italian danger, Atatürk’s policy changed as to ensure regional balance. The concrete version of this policy is seen in the 1934 Balkan Pact. With the initiation of the efforts towards the realisation of the Pact, these initiatives were discussed abroad and were commented as positive and negative. Despite its short life, the Pact made a great contribution to regional peace. The aim of this article is to explain the facts that led to the creation of the Balkan Pact and to examine how the Pact was perceived abroad.

PDF

___

Armaoğlu, F. (2004). 20.Yüzyıl Siyasi Tarihi, Cilt 1-2: 1914-1995, (13. b.). İstanbul: Alkım Yayınevi.
Barlas, D. (1999). “Türkiye‟nin 1930‟lardaki Balkan Politikası”, İ. Soysal (der.), Çağdaş Türk Diplomasisi: 200 Yıllık Süreç, Ankara: Türk Tarih Kurumu.
Gönlübol, M. (der.). (1987). Olaylarla Türk Dış Politikası, Cilt I (1919-1973), Cilt II (1973-1983), (6. b.). Ankara: A.Ü. SBF Yayınları.
Gönlübol, M ve Sar C. (1990). Atatürk ve Türkiye‟nin Dış Politikası (1919-1938), Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi.
Hale, W. (2003). Türk Dış Politikası (1774-2000), Çev: Petek Demir, İstanbul: Mozaik Yayınları.
Oran, B. (der.). (2002). Türk Dış Politikası (Kurtuluş Savaşından Bugüne Olgular, Belgeler, Yorumlar), Cilt I, (6. b.). İstanbul: İletişim Yayınları.
Sander, O. (2010). Siyasi Tarih (1918-1994), (19. b.). Ankara: İmge Yayınevi.
Soysal, İ. (1989). Tarihçeleri ve Açıklamaları ile Birlikte Türkiye‟nin Siyasal Anlaşmaları, I.Cilt (1920-1945), Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
Sönmezoğlu, F. (2011). İki Savaş Sırası ve Arasında Türk Dış Politikası, İstanbul: Der Yayınları.
Uçarol, R. (2010). Siyasi Tarih (1789-2010), (8.b.). İstanbul: Der Yayınları.
Barlas, D. (2005). Turkish Diplomacy in the Balkans and the Mediterranean, Opportunities and Limits for Middle-Power Activism in the 1930s, Journal of Contemporary History, 40(3).
Bebler, A. (2009). What to do about the Western Balkans?, Instituto Diplomático do Ministério dos Negócios Estrangeiros, No.14.
Bilman, L. (1998).The Regional Cooperation Initıatives in Southeast Europe and the Turkish Foreign Policy, Perceptions Journal of International Affairs, 3(3).
Cemil, T. (1995). Romen-Türk Dostluğunun Tarihi Temelleri, Yeni Türkiye (Türk Dış Politikası Özel Sayısı), No.3.
Değerli, E.S. (2006). “Atatürk Dönemi Türk-Yunan Siyasi İlişkileri”, Dumlupınar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, No.15.
Erdal, İ. (2010). Batı Avrupa (İngiltere-Fransa) ile Yugoslavya, Makedonya ve Macaristan Kamuoyunda Balkan Antantı, History Studies, 2(3).
Ertem, B. (2010). Atatürk‟ün Balkan Politikası ve Atatürk Dönemi‟nde Türkiye-Balkan Devletleri İlişkileri, Akademik Bakış Dergisi, No.21.
Millman, B. (1995). Turkish Foreign and Strategic Policy 1934-1942, Middle Eastern Studies, 31(3).
Önal, B. (2011). Soğuk Savaş Sonrası Türkiye-Bulgaristan İlişkileri, Uluslararası Balkan Kongresi (28-29 Nisan 2011), Kocaeli: Kocaeli Üniversitesi Yayınları.
Uzun, H. (2004). 1919-1950 Yılları Arasında Türkiye-Yunanistan İlişkileri, Gazi Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(2).
Ayışığı, M. “Atatürk Dönemi Türk Bulgar İlişkilerine Bakış”, http://w3.balikesir.edu.tr/~metinay/bulgar.htm (14.11.2011)
Balkaya, S. (2004). Basınımıza Yansıdığı Şekliyle Balkan Antantı Sürecinde Türkiye-Bulgaristan, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 20(60).http://www.atam.gov.tr/index.php?Page=DergiIcerik&IcerikNo=115 (14.11.2011)
Can, A. “Atatürk'ün Dış Politika İlkeleri”, http://turkoloji.cu.edu.tr/ATATURK/arastirmalar/aydin_can_ataturkun_dis_politika_ilkeleri.pdf (08.07.2011).
Çakmak, Z. “ Venizelos‟un Atatürk‟ü Nobel Barış Ödülüne Aday Göstermesi”, (2008), www.perweb.firat.edu.tr/personel/yayinlar/fua_715/715_47877.pdf , (10.07.2011).
Dinç, S. “Atatürk Döneminde (1920- 1938) Türk Dış Politikasında Gelişmelere Genel Bir Bakış; İkili ve Çok Uluslu İlişkiler”, http://turkoloji.cu.edu.tr/ATATURK/arastirmalar/sait_dinc_ataturk_donemi_turk_dis_politikasi.pdf (06.07.2011).
Eyicil, A. (2004). Atatürk Devrinde Türkiye‟nin Balkan Politikası, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 59(20). http://www.atam.gov.tr/index.php?Page=DergiIcerik&IcerikNo=121 (08.11.2011).
İvgen, F. (2007). 1923-1960 Döneminde Türkiye‟nin Balkan Politikası. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Gazeteler
Barrier Miner, Wednesday 19 February 1941, http://trove.nla.gov.au/ndp/del/article/48390887, (25.07.2011).
Cairns Post, Friday 9 February 1940, http://trove.nla.gov.au/ndp/del/article/42224502?searchTerm=balkan%20pact%201934&searchLimits= , (25.07.2011).
The Pittsburgh Pres, 10 April 1939, http://news.google.com/newspapers?id=00ZAAAAAIBAJ&sjid=uIgMAAAAIBAJ&pg=2612,1359391&dq=balkan+pact+1934&hl=en, (25.07.2011).
The Vancouver Sun, 26 February 1937, http://news.google.com/newspapers?id=l_VlAAAAIBAJ&sjid=IIkNAAAAIBAJ&pg=1474,3158766&dq=balkan+pact+1934&hl=en, (25.07.2011).
The Advertiser Adelaide, Tuesday 5 June 1934, http://trove.nla.gov.au/ndp/del/article/35110997?searchTerm=balkan%20pact%201934&searchLimits=sortby=dateAsc, (25.07.2011).