ATATÜRK’ÜN KÜLTÜREL BAĞLAMDA SANATA BAKIŞI VE MODERN TÜRKİYE’DE SANATIN OLGUNLAŞMASI

Modern Türkiye’nin kurucusu büyük önder Atatürk’ün çok yönlü bir şahsiyet, bir dahi olduğu tartışma götürmeyen bir realitedir. “Milli kültürümüzü çağdaş medeniyet seviyesine çıkarmamız lazım” diyen Atatürk kendi kültür ve medeniyetimizden hiçbir zaman taviz vererek değil onu bilakis tamamen koruyarak ve daima yükselterek çağdaş medeniyet seviyesine çıkarmayı hedeflemiştir. Atatürk’e göre ulus aynı kültürden insanların oluşturduğu bir toplumdur. Ortak kültür ulus olmanın temel ve değişmez koşuludur. Atatürk’ün tarih, dil ve güzel sanatlar konusuna önem vermesinin sebebi de budur. Devlet kurucusu olan Atatürk, aynı zamanda bir sanatçıdır. Yeni Türkiye devletine modern devlet örgütleri kazandırırken, yeni Türk sanatına, çağdaş anlamda gelişmesi ve ilerlemesi için, yeni bir espri getirmiş ve yeni bir yol açmıştır. Bir millet sanata önem vermedikçe büyük bir felaket mahkûmdur” diyerek sanatın bir ulusun geleceğindeki yerini belirtmiştir. Bu bağlamda söylediği pek çok veciz söz günümüz sanatına rehber olacak niteliktedir.

Anahtar Kelimeler:

Atatürk, Kültür, Güzel sanatlar, Çağdaş sanat, Türk Sanatı

ATATÜRK’S ART PERSPEKTİFEIN THE CULTURALCONTEXTAND INSTITUTIONALIZATION OF ART IN MODERNTURKEY

It is an undisputed reality that Mustafa Kemal Atatürk, the founder of modern Turkey, was a genius with a sophisticated personality. Atatürk, who said “We have to carry our national culture to the level of contemporary civilizations”, aimed actually at achieving such a goal by protecting our original culture and civilization as well. According to Atatürk, a nation is a union of people belonging to same cultural origins. Common cultural heritage is a necessary and unchanged condition of being a nation. That was why Atatürk regarded history, language and fine arts as important components of a nation. Atatürk was an artist as well as a State-founder. As he was establishing new State organizations for New Turkish Republic, he also brought to Turkish art a new spirit and esence to help it flourish and improve in contemporary standards. By saying “A nation not investing in fine arts is destined to live a devastation”, he eloquently marked the vitality of the art in the future of nations. In this context, his many sayings should be seen as guiding principles of modern world of arts

Keywords:

Ataturk, Culture, Fine arts, Contemporary arts, Turkish arts,

PDF

___

Acun, Hakkı. Sanat Kurumlarımızın Oluşmasında Atatürk’ün Rolü. Ankara: Gazi Üni. Gazi Dergisi (özel sayı), 1989.
Akozan, Feridun. Atatürk Sanat ve Sanatkâr, Atatürkçülük (Genel Kurmay Başkanlığınca Hazırlanmış bilim ve kültür eserleri dizisi). İstanbul: Milli Eğitim Basımevi, 1988.
Arık, Oluş. “Milli Kültür unsurlarımız üzerine genel görüşler”. Ankara: Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Kültür Merkezi Yayını Sayı 46, 1990.
Arsan, Nimet. Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri. Ankara: C.II Türk Tarih Kurumu Basımevi, 1959.
Atatürkçülük(Güzel Sanatlar Maddesi).Bilim ve Kültür Eserleri Dizisi. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi, 1984.
Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Kurumu, Atatürk Araştırma Merkezi, Atatürk'ün Söylev ve Demeçleri I-III. Divan Yayıncılık Ltd. Şti., 2006.
Atatürk Yolu. Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi 1995.
Atatürk İlkeleri Ve İnkılâp Tarihi II. Ankara: “Dil Ve Güzel Sanatlar” Yüksek Öğretim Kurulu Yayınları No:5, 1986.
Bingöl, Yüksel. Atatürk ve Sanat. Ankara: Altın Portakal Kültür ve Sanat Vakfı Yayınları, 2000.
Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi Atatürk ve Sanatta Devrim Maddesi, C.II.
Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi. “ Cumhuriyet Döneminde Sanat Ve Estetik Milli Sanat” Düşüncesinin Biçici Eğilimle Maddesi. İstanbul: T.C. İletişim Yayınları, 1983.
Dilligil, Rahmi. 20.Yüzyılın En Büyük Kültür ve Sanat İnsanı: Atatürk. Ankara: Altın Portakal Kültür ve Sanat Vakfı Yayınları, 2000.
Elibol, Gültekin. Atatürk ve Resim Heykel. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 1973.
Ersoy, Ayla. Günümüz Türk Resim Sanatı (1950’den 2000’e). Bilim Sanat Galerisi, İstanbul, 1998.
Karpuz, Haşim. Çağdaş Türk Kültür ve Sanatının Mimari Atatürk. Ankara: Altın Portakal Kültür ve Sanat Vakfı Yayınları, 2000.
İnan, Afet. Atatürk Hakkında Hatıralar ve Belgeler. Ankara: İş Bankası Kültür Yayınları (Türk Tarih Kurumu Basımevi), 1984.
İnce, Nilgün. Atatürk Konferansları. Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi, 2000.
Gençaydın, Zafer. Atatürk ve Güzel Sanatlar. Ankara: Altın Portakal Kültür ve Sanat Vakfı Yayınları, 2000.
Gezer, Hüseyin. Cumhuriyet Dönemi Türk Heykeli. Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 1984.
Gümüştekin, Ahmet. Atatürk’ün Sanatçı Kişiliğinin Sanata ve Sanatçıya Bakışına Etkileri, 2015. İnternet Erişimi (http://www.atam.gov.tr/dergi/sayi-51/ataturkun-sanatci-kisiliginin-sanata-ve-sanatciya-bakisina-etkileri).
Lewis, Bernard.“ Edebiyat ve Sanat” Modern Türkiye’nin Doğuşu. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi, 1988.
Karal, Ziya Enver. Atatürk ve Devrim (Konferans ve Makaleleri). Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi, 1980.
Oskay, Unsal. Mustafa Kemal’in Kültüre ve Sanata Bakışı… Ankara: Altın Portakal Kültür ve Sanat Vakfı Yayınları, 2000.
Özden, Yekta Güngör. Sanata ve Sanatçıya Saygı. Ankara: Altın Portakal Kültür ve Sanat Vakfı Yayınları, 2000.
Özsezgin, Kaya. Atatürk Sanata Yakın Duran Lider. Ankara: Altın Portakal Kültür ve Sanat Vakfı Yayınları, 2000.
Şahin, Mehmet. Atatürk ve Modern Türkiye. Ankara: Divan Yayıncılık, 2001.