Türkiye’de Para Vakıfları Konusunda Yapılan Çalışmalar ve Bunlar Hakkında Genel Bir Değerlendirme

Çok önemli bir tarihi tecrübeyi barındıran para vakıfları öteden beri gerek Osmanlı iktisat tarihi gerekse İslam ekonomisi alanında araştırma yapan akademisyenlerin ilgisini çekmiştir. Türkiye’de para vakıflarına ilişkin yapılan bilimsel çalışmalar 1930’lu yıllar gibi erken Cumhuriyet dönemine kadar uzanmaktadır. Cumhuriyet döneminde ülkemizde para vakıflarına dair müstakil olarak az sayıda eser te’lif edilmiş olmakla birlikte bu alanda özellikle 2000’li yıllardan günümüze artan bir ivmeyle pek çok makalenin yazılıp yayımlandığı görülmektedir. Para vakıflarına ilişkin çalışmalar genellikle fıkıh, İslam iktisat tarihi, Türk iktisat tarihi ve Türk finans tarihi bağlamında yapılmakta, günümüzdeki katılım bankacılığı ile olan benzerlikleri de incelemeye tâbi tutulmaktadır. Öte yandan İstanbul ve yakın çevresinde kurulmuş para vakıflarının yanı sıra özellikle son yıllarda Osmanlı taşrasında kurulan para vakıflarına ilişkin makale çalışmalarının artmış olduğu müşahede edilmektedir. Bu çalışma, başlangıcından günümüze Türkiye’de para vakıflarına ilişkin yapılan araştırmaların envanterini çıkartmayı ve bunlar hakkında genel bir değerlendirme yapmayı amaçlamaktadır.

The Studies About Cash Foundations (Waqfs) Done in Turkey and General Evaluation of These Studies

Cash foundations that are founded by devoting cash money have been attracting the attention of academics and practitioners for many years since they contain an important historical experience for both Ottoman economic history and Islamic economics research. The studies related to cash foundations in Turkey dates to the early Republican era as 1930. In our country, although the studies carry the title "cash foundation" are very few, the works of the article have been observed with increasing momentum especially since the 2000s. Studies on cash foundations are generally carried out in the context of Islamic law, Islamic economics history, Turkish economic history, and Turkish finance history, and are compared with current participation banking. Especially in recent years, it has been observed that the article studies on the cash foundations established in Ottoman provinces have increased. This study aims to make out the inventory of researches in Turkey on cash foundations from the beginning till present and to make a general assessment of these studies.

PDF

___

Akdağ, M. (2018). Türkiye'nin İktisadî ve İçtimaî Tarihi. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Atar, A. (2019). Osmanlı Döneminde Safranbolu Para Vakıfları. Vakıflar Dergisi, 93-122.
Aydın, H. V. (2014). Selanik’te 18. Yüzyılın İlk Yarısında Para Vakıfları ve Kredi İşlemleri. Tarih İncelemeleri Dergisi, 87-106.
Barkan, Ö. L. (1966). Edirne Askeri Kassamına Ait Tereke Defterleri (1545-1659). Türk Tarih Kurumu Belleten Dergisi, 3(5,6), 1-479.
BDDK. (2019 Aralık). Türk Bankacılık Sektörü Temel Göstergeleri. İstanbul: BDDK.
Bulut, M. (2019). Osmanlı Dönemi Rumeli Para Vakıfları . İstanbul: İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Yayınları.
Bulut, M., & Korkut, C. (2016). Finansal İstikrar ve Para Vakıfları Etkisi: Rumeli Para Vakıfları Örnekleri. İslam Ekonomisi ve Finansı Dergisi, 55-76.
Çağatay, N. (1969). Osmanlı İmparatorluğunda Riba-Faiz Konusu Para Vakıfları ve Bankacılık. Vakıflar Dergisi, 39-57.
Çizakça, M. (1993). Risk Sermayesi Özel Finans Kurumları ve Para Vakıfları. İstanbul: İlmî Neşriyat .
Genç, M. (2014). Klâsik Osmanlı Sosyal-İktisadî Sistemi ve Vakıflar. Vakıflar Dergisi, 9-18.
Gürsoy, Ç. (2015). Osmanlı'da Para Vakıflarının İşleyişi ve Muhasebe Uygulamaları: Davudpaşa Mahkemesi Para Vakıfları. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Ensititüsü Basılmamış Doktora Tezi.
Korkut, C. (2014). Cash Waqfs as Financial Institutions: Analysis of Cash Waqfs in Western Thrace at the Ottoman Period. Ankara: Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Yüksek Lisans Tezi.
Koyuncu, H. H. (2008). Para Vakıfları: Muhasebe Defterlerine Göre 17. Yüzyıl İstanbul Uygulaması. Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 253-303.
Kurt, İ. (1994). Nazari ve Tatbiki Olarak Para Vakıfları. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü .
Kurt, İ. (2015). Para Vakıfları Nazariyat ve Tatbikat. İstanbul: Ensan Neşriyat.
Özcan, T. (1997). Kanuni Dönemi (m.1520-1566/h. 926-974) Üsküdar Para Vakıfları. İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Özcan, T. (2000). İbn Kemal'in Para Vakıflarına Dair Risalesi. İslâm Araştırmaları Dergisi(4), 31-41.
Özcan, T. (2003). Osmanlı Para Vakıflar Kanûnî Dönemi Üsküdar Örneği. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
Özsaraç, Y. (2008). Para Vakıfları ve Risk Sermayesi Örnek Olay Vakıf Risk Sermayesi A.Ş . Ankara : Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Basılmamış Yüksek Lisans Tezi.
Özsaraç, Y. (2019). Osmanlı Para Vakıflarından, Türkiye Vakıflar Bankasına (1826-1954). Ankara: Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Yüksek Lisans Tezi.
TKBB. (2020, Şubat 14). Katılım Bankalarının Başlıca Finansal Büyüklükleri. www.tkbb.org.tr: https://www.tkbb.org.tr/mukayeseli-tablolar adresinden alındı
Yediyıldız, B. (1984). XVII. Asır Türk Vakıflarının İktisadî Boyutu. Vakıflar Dergisi, 5-41.